Morgunblaðið - Sunnudagur - 29.11.2015, Blaðsíða 42

Vinsælustu
jólagjafirnar
42 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29.11. 2015
Tæki, tól og vélar voru áberandi
í jólaauglýsingum 6. áratugarins
sem og alls kyns praktískur út-
búnaður; ferðaritvélar, reið-
hjól, smávasaljós, hlý teppi,
borðklukkur, eldhúsklukkur,
hrærivélar, þriggja arma og
þriggja skerma gólflampar
og hraðsuðukönnur. Fínni
heimilin gátu leyft sér að kaupa
bónvélar í jólagjafir, frá sér til
sín, þessar frá Erres og upp-
þvottavélar sem urðu sýnilegar
svo einhverju nam á 6. áratugn-
um.
„Gefið nytsamar jólagjafir“
mátti því sjá víða í auglýsingum.
Skautar, badmintonspaðar,
borðtennissett og segul-
ferðatöfl, sem voru sögð heppi-
leg fyrir karlmenn, og alls kyns
gjafir til tómstundaiðju voru
áberandi. Bækur voru vissulega
þá og alltaf vinsælar til gjafa en
jólin 1957 mátti sjá auglýsingu
frá Unuhúsi þar sem foreldrar
voru hvattir til að gefa börnum
sínum bókmenntaverk og lista-
verkabækur; „tilvaldar jólagjaf-
ir handa menntuðu fólki“.
6. áratugurinn
Praktískt til heimilisins
Fatnaður hefur alltaf verið vin-
sæll til jólagjafa en á 5. áratugn-
um voru langir listar birtir í dag-
blöðum yfir ýmislegt sem sést
ekki í dag og var þá vinsælt til
jólagjafa. Teygjubelti eru að
vísu farin að dúkka upp aftur en
þá má nefna vasaklútamöppur
og vasaklútakassa til að geyma
alla vasaklútana í. Það síðast-
nefnda var sérstaklega stillt inn á
„systurnar“ í jólaauglýsingum
Kaupfélags Eyfirðinga.
Silki var þá ákaflega vinsælt og
var karlkynsnærfatnaður gjarnan
til í úrvali úr því efni fyrir jólin
auk þess sem svokallaðar „flug-
húfur“ þóttu smart.
Snyrtivörur voru gjarnan í sér-
stökum skrautöskjum, jafnt ilm-
vötn sem sápur (og reyndar silki-
nærfatnaður karlmannanna líka).
Þá þurfti hver kona að eiga svo-
kallaðan „greiðsluslopp“. Og
þá voru viðeigandi veski auglýst
fyrir hvert tilefni en þær köll-
uðust ýmist balltöskur, inn-
kaupatöskur, ráptöskur, tób-
aksveski, götutuðrur og
skjalatöskur. Christy hatta
fengu karlmennirnir enda fárán-
legt að ganga hattlaus um. Falleg
efni í saumaskap voru líka vel
þegin í pakkann.
Jólagjafir sem tengdust tóbaks-
reykingum voru fyrirferðar-
miklar. Í pakkann mátti setja
sígarettukveikjara, sígarettu-
veski, sígarettukassa og
öskubakka.
Til heimilisins mátti gefa ýmis-
legt til að spila bridge, bridge-
sett í leðurhylki, sjálfblek-
unga og blekbyttur. Skálar og
ýmsir munir úr „ekta bronce“
voru vinsælir.
5. áratugurinn
Vasaklútar, hattar,
bridge og brons
Polaroid-myndavélarnar slógu í
gegn á 7. áratugnum og þótti það
hreinasta kraftaverk að geta tekið
myndir og fengið þær um leið í
hendurnar. Polaroid-vélarnar voru
auglýstar grimmt fyrir jólin þessi
árin. Þeir sem fengu eitthvað til
heimilisins gátu átt von á því að
taka pappír utan af hansahillum
og svefnbekkjum og skatt-
holum úr tekki, gærupúðum,
sérstökum símastólum eða jafn-
vel reykborðum! sem til dæmis
húsgagnaverslunin Óðinstorg við
Skólavörðustíg seldi.
Hvert heimili varð þá að eiga
útskorna gestabók úr við eftir
íslenska handverksmenn en í grein í
Fálkanum árið 1964 um vinsælustu
jólagjafirnar er auk gestabókar-
innar talað um kálfaskinn til
skrauts á heimilið og Aladdin-
teppi, unnin með Aladdin-nál úr
íslenskum lopa.
7. áratugurinn
Gestabækur, Polaroid,
reykborð og gæruskinn
Jólagjafir fyrri tíma
ÞAÐ ER LÖNG HEFÐ FYRIR ÞVÍ AÐ STINGA SKÁLDSÖGUM, TÓNLIST OG KONFEKTI Í
JÓLAKASSANN. ANNAÐ DELLUDÓT HEFUR KOMIÐ OG FARIÐ OG ENN ANNAÐ ER
ALLTAF GEFIÐ, BARA Í NÝJUM BÚNINGI UM HVER JÓL.
Júlía Margrét Alexandersdóttir julia@mbl.is