Víkurfréttir - 15.12.1988, Side 45

\>iKurt
Hjónin fylgjast vel með fréttum af Suðurnesjum. Þau eru m.a. í
hópi þeirra fjölmörgu brottfluttu Suðurnesjamanna sem fá Víkur-
fréttir sendar heim til sin vikulega.
jutUi
Sagan hljóðar þannig, að
það var á bæ einum í Gerða-
hreppi að tvenn hjón áttu
heima í tvílyftu timburhúsi.
Bráðlega tók að bera á mis-
sætti á milli kvennanna, fyrst
smá agnúaskapur, sem magn-
aðist með hverjum straumi,
þar til upp úr sauð. Máttu þær
naumast hvor aðra sjá, úti eða
inni, án þess að svala heift
sinni. Stóðu þær tíðum and-
spænis hvor annari og háðu
hinar hvössustu deilur með
harkalegu orðbragði, svo öll
blíða hvarf úr umhverfínu, svo
langt sem landareignin náði.
Eiginmönnunum þótti hér
stefna í óefni, en hvorugur átti
hægt um vik að hverfa á braut
með sína fjölskyldu en sambýli
til frambúðar virtist þó óhugs-
andi. Magnaðist ófriðurinn
enn og létu þær ekki sitja við
orðin tóm, heldur fóru að
brjóta og skemma hvor fyrir
annari. Komu bændur sér þá
loks saman um að leita aðstoð-
ar hreppstjóra.
Sigurbergur kom nú á vett-
vang og varð það fyrst úr að
hann heimsótti fjölskylduna á
loftinu. Var honum boðið
kaffi og ræddi hann undir
borðum þetta alvarlega
ástand. Hélt hann síðan niður
til hinnar konunnar. Þar var
einnig hellt upp á könnuna og
drakk hreppstjórinn þar kaffi
meðan hann rabbaði um mál-
ið. Að því loknu fór hann aftur
upp og hafði sú á loftinu aftur
rjúkandi kaffi og skenkti í
bollann hjá yfirvaldinu.
Þannig gekk þetta lengi
dags, að Sigurbergur hélt
áfram að drekka kaffi, ýmist
uppi eða niðri. Tók koffeinið
smátt og smátt að hafa sínar
hressilegu og gleðivekjandi
verkanir, þar til fylling stund-
arinnar kom upp og þau sett-
ust öll þrjú við kaffiborðið. Að
þeim sopa niðurrenndum tók-
ust konurnar í hendur og sætt-
ust fullum sáttum en yfirvaldið
lýsti friði og fullum griðum, að
fornum sið.
Svo er það sagt að það sé
lastandi að þjóð vor sé mesta
kaffidrykkjuþjóð á Norður-
löndum og þó víðar væri leit-
að.
Helguvíkurmálið
kemur upp
-Þrætuefnin hafa verið
margvísleg í gegnum tíðina og
kaffidrykkja ekki alls staðar
orðið til sátta, sem komið er.
Þú ert hreppstjóri þegar
Helguvíkurmálið kemur fyrst
upp á yfirborðið. Hafðir þú
einhver afskipti af þessu máli?
„Helguvíkurdeilan lenti
ekki mikið á mér. Það voru að-
allega oddvitinn og hrepps-
nefndin sem voru að snúast í
kringum þetta umrædda mál.
Það var alltaf eitthvað um
landamerkjadeilur, bæði í
Leirunni og annars staðar."
Björn var ákveðinn
í sinni stefnu
-Hvernig var hreppapólitík-
in á þessum tíma?
„Það voru ekki mikil átök í
hreppapólitíkinni. Sjálfstæðis-
menn hafa alltaf verið í meiri-
hluta utan einu sinni, að
menn sem hallast til vinstri
voru í valdastól. Fólk hafði
misjafnar skoðanir og deilurn-
ar bitnuðu mikið á Birni Finn-
bogasyni en Björn var fastur
fyrir í sinni stefnu.“
Ekkert lögtak í 35 ár
Sigurbergur hefur aldrei
ætlað neinum manni illt.
Hreppstjóranum bar að inn-
heimta opinber gjöld og á
35 ára ferli sem hreppstjóri
þurfti Sigurbergur aldrei að
gera lögtak hjá fólki. „Það var
alltaf hægt að semja,“ sagði
Sigurbergur.
-Hvernig var það, nú var
hreppstjórinn lögregla byggð-
arlagsins. Hvað gerðir þú ef
stinga þurfti mönnum inn?
„Eg fór með þá sem setja
þurfti inn heim til mín. Ef um
aðkomumenn var að ræða, þá
leitaði ég til lögreglunnar í
Keflavík, sem þá sá um að
vista mennina, en sem betur
fer þá kom ekki oft til þess.“
Skemmtilegt að
umgangast börn
Nú, þegar við Sigurbergur
höfum rabbað saman í dágóð-
an tíma, er ekki úr vegi að
leggja nokkrar spurningar fyr-
ir eiginkonu hans, Asdísi
Káradóttur.
Eg veit það að Asdís hefur
fengist við skáldskap og
hafa birst ljóð eftir hana á
prenti. - En hvenær giftuð þið
hjónin ykkur?
„Við vorum gefin saman
13. desember 1930 í Útskála-
kirkju af sóknarprestinum,
séra Eiríki Brynjólfssyni".
-Þið eignist tvö börn.
„Já, við hjónin eignuðumst
tvö börn. Kára, sem nú er
læknir á Reykjalundi, og
Sigrúnu, barnakenmara í
Reykjavík. Við eigum líka
uppeldisdóttur, Valgerði, sem
starfar sem gjaldkeri í Spari-
sjóði Vélstjóra.“
-Eg veit að þið hjónin halið
mikið dálæti á börnum. Var
ekki oft gestkvæmt hjá ykkurí
Garðinum?
„Jú, það var oft gestkvæmt
.og fjöldi barna dvaldist hjá
okkur bæði á Hofi og á Garð-
skaga. A sumrin voru oft
nokkur börn í einu. Það er
ákaflega skemmtilegt að um-
gangast börn og þau hafa ver-
ið mikill gleðigjafi í lífi okkar".
Orustuþota ferst
á Garðskaga
Ég beini spurningum mín-
um aftur til Sigurbergs, sem
hefur verið að lesa gögn frá því
á vitavarðarárunum. Það kem-
ur til tals hjá okkur, þegar or-
ustuþota hrapaði í flæðarmál-
inu úti á Garðskaga um 1960.
Ég bað Sigurberg að lýsa at-
burðarásinni.
„Það komu tvær orustuþot-
ur úr austurátt og stefndu á
vitann. Önnur þeirra var tals-
Sigurbergur blaðar í dagbók-
inni yfir miðanir sem teknar
voru frá radíóvitanum á Garð-
skaga.
vert lægri en hin og þegar þær
nálguðust sá ég í hvað stefndi,
því önnur vélin smaug rétt yfir
húsþökin í Út-Garðinum, fór
rétt yfir fjörukambinn og skall
í sjóinn".
-Hvar varst þú staddur
þegar þetta átti sér stað og
hvernig leit þetta út fyrir þér?
„Ég var staddur úti á túni,
þegar þetta átti sér stað, og
varð nokkuð bilt við þegar ég
sá vélarnar koma og þetta var
áhrifamikil stund. Orustuþot-
an skall fyrst í sjónum, fór upp
aftur og síðan beint niður á
Krpsstanga.
Ég setti þegar af stað björg-
unarleiðangur og varnarliðið
var mætt á staðinn eftir fáein-
ar mínútur til þess að bjarga
tækjum úr flugvélinni. Flug-
maðurinn mun hafa skotiðsér
út í fallhlíf yfir Ósabotnum í
Höfnum en vélin átti að fara í
hafið út af Grindavík, eftir að
ljóst var að hún gat ekki lent
vegna bilunar."
-Var ekki hætta á því að vél-
in lenti á vitanum?
„Það var lítil hætta á því,
þarsem hún varnokkuðsunn-
an við húsið.“
Mikill
félagsmálaáhugi
Þau hjónin Sigurbergur og
Ásdís hafa fengist við ýmis fé-
lagsmál. Sigurbergur var for-
maður U.M.F. Garðars í tutt-
ugu ár.
Ásdís vann að stofnun
björgunarsveitar og var í
Slysavarnadeild kvenna í
Garði. Einnig í Kvenfélaginu
Gefn í Garði, auk þess sem
hún var lengi í skólanefnd
Gerðaskóla ojg varamaður í
sóknarnefnd Utskálakirkju til
nokkurra ára.
Sigurbergur var einn af
stofnendum Ungmennafélags-
ins Garðars og var sem for-
maður þess félags í ein 20 ár.
Hvað var gert spennandi í
Garðari?
„I félaginu höfðum við
íþróttanámskeið og rákum
unglingaskóla í ellefu ár.
Fljótlega eftir að U.M.F.
Garðar var stofnað, var farið
að vinna að stofnun bóka-
safns. Annaðist ég innkaup á
bókum fyrir safnið. Ef félagið
hætti starfsemi, þá áttu allar
bækur að ganga til hreppsins.
Ungmennafélagiðstóðeinn-
ig fyrir sundkennslu og var þá
kennt í sjónum. Við náðum oft
í góða mejin til þess að kenna
við unglingaskólann,“ sagði
Sigurbergur.
Það má geta þess hér að Sig-
urbergur var einn af stofnend-
um íþróttabandalags Suður-
nesja, sem varð 40 ára í fyrra.
Mikill áhugi á
starfí björgunarsveitar
Ásdís starfaði mikið að
slysavarnamálum í Garðinum
ásamt manni sínum. Hún
vann dyggilega að stofnun
björgunarsveitar í Garði, sem
var formlega stofnuð í sam-
komuhúsinu 23. mars 1969, en
sveit hafði þó starfað frá árinu
1935. Hlaut sveitin nafnið
Ljóssveinar en því var síðar
breytt í Ægir.
„Piltarnir voru mjög sam-
viskusamir og fórnfúsir og
sýndu mikinn áhuga á starfi
björgunarsveitarinnar. Það
ríkti mikill einhugur með
mönnum“.
-Hvað voru margir við-
staddir stofnun Ljóssveina?
„Það voru 39 stofnfélagar
og gestir. Fyrsti formaður var
Valur Kristinsson."
JÓLABLAÐ 1988
Ásdís Káradóttir og Sigur-
bergur Þorleifsson voru gerð
að heiðursfélögum SVFÍ á 50
ára afmæli félagsins árið 1978.
Einnig var Ásdís gerð að heið-
ursfélaga kvenfélagsins Gefn-
ar árið 1977.
„Það var mjög þroskandi að
starfa að þessum málum",
sagði Ásdís um þau félagsmál,
sem þau hafa fengist við um
ævina.
Síðustu árin
í Garðinum
Það er farið að líða undir lok
þessa spjalls okkar og því ekki
úr vegi að spyrja hvernig það
sé að flytja úr kyrrðinni í Garð-
inum og í ys höfuðborgar-
svæðisins?
„Eftir að ég varð sjötugur ár-
ið 1975, tók Ásdís við vitavörsl-
unni í tæp tvö ár, þar til sú
ákvorðun er tekin að flytja til
Kópavogs.
Við vorum alltaf í nánu
sambandi við fólkið í byggðar-
Iaginu meðan við bjuggum í
Garðinum.“
Nýr kapítuli
„Það hefst nýr kapítuli í lífí
okkar þegar við flytjum úr
Garðinum og hættum störf-
um. I Garði er miklu nán-
ara samband við umhverfið og
fólkið, en hér fer vel um okk-
ur,“ sagði Ásdís.
„Við gleðjumst yfir vel-
gengni Garðbúa og framför-
um. Frá því við fórum, þáhöf-
um við verið í Garðinum á
sumrin, á fæðingarstað Sigur-
bergs, Hofi, og höfum þvíekki
slitið tengsl okkar við byggðar-
lagið“, sagði Ásdís Káradótt-
ir að lokum og Sigurbergur
bætti við: „Við tökum þátt í
félagsstarfi aldraðra hérna og
höfum mætt hlýju og velvild.
Það er mikið gert fyrir eldri
borgarana hér í Kópavogi.“
Það hefur verið ánægjulegt
og fróðlegt að sitja þessa dags-
stund með þeim hjónum og
ræða lífið í Garðinum. Það er
komið kvöld og því kominn
tími til að kveðja þau hjón,
Sigurberg Þorleifsson og Ás-
dísi Káradóttur.
Viðtal
Og
ljósmyndir:
Hilmar Bragi
Bárðarson
Við vígslu miðunarstöðvar björgunarsveitarinnar á Garðskaga.
F.v.: Ásdís, Matthías Á. Mathiesen þáverandi samgönguráðherra,
og Sigurbergur.