Morgunblaðið - Sunnudagur - 31.01.2016, Blaðsíða 41

31.1. 2016 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 41
isráðherra er með þessi landamæravörslumál
á sinni könnu og mikilvægt að fara vandlega
yfir alla kosti og galla í stöðunni. Ef við
hættum í Schengen verða menn að gera sér
grein fyrir því hvað það gæti þýtt. Það gæti
þýtt takmörkun á ferðafrelsi Íslendinga og
haft áhrif á túrisma. Sumir segja að við töp-
um ákveðnum upplýsingum úr sameiginlegu
kerfi Schengen og ég hygg að það sé rétt.“
Hver höndin upp á móti annarri
– Flóttamannavandinn sem kominn er upp í
heiminum er án fordæma. Hvað er til ráða?
„Búið er að gera mörg mistök í þessum
flóttamannamálum og það hefur til dæmis
sýnt sig að Evrópusambandið er algjörlega
vanbúið til að takast á við vandamál af þessu
tagi. Þar er hver höndin upp á móti annarri.
Vandamálið er mjög stórt og alltaf gott að
vera vitur eftir á en staðreyndin er samt sú
að ýmsir bentu á það fyrir einhverjum árum
að hætta væri á að þessi staða gæti komið
upp. Ég held líka að talað hafi verið óvar-
lega þegar nánast var auglýst að allir flótta-
menn væru velkomnir til ríkja Evrópusam-
bandsins, hvort sem átt var við sambandið
sem heild eða einstök ríki. Ríkin hafa ekki
ráðið við aðstæður í kjölfarið.
Hin varanlega lausn er auðvitað að koma á
friði í þessum ríkjum, þaðan sem straum-
urinn liggur, svo sem Sýrlandi og Írak.
Þangað til það tekst er mikilvægt að reyna
að gera líf þessa fólks bærilegt og helst ná-
lægt þeirra heimkynnum, þar sem það vill að
sjálfsögðu helst vera. Þetta er mjög erfitt
eins og staðan er í dag.
Við megum heldur ekki gleyma því að við
erum bara með brot af flóttamannavand-
anum í heiminum í fanginu núna. Það eru
sextíu milljónir manna á flótta af öllum
mögulegum ástæðum.“
– Hvert er hlutverk Íslands í þessu sam-
bandi?
„Ísland þarf að sjálfsögðu að taka þátt í að
hjálpa þessu fólki. Það er hins vegar langt til
Íslands og tiltölulega fáir flóttamenn sem
koma hingað á eigin vegum, þótt hælisleit-
endum fjölgi vissulega jafnt og þétt. Þeir eru
þó gjarnan frá öðrum ríkjum en þeim sem
eiga við mestan vanda að etja. Núna erum
við byrjuð að taka við flóttamönnum úr
flóttamannabúðum í Líbanon í samstarfi við
stofnanir Sameinuðu þjóðanna. Það er okkar
leið til að létta undir í vandanum. Eins er
mikilvægt fyrir okkur að styðja við al-
þjóðastofnanir svo hægt sé að sjá flótta-
mönnum fyrir mat og drykk meðan þeir eru
á vergangi.“
Sætta þarf ólík sjónarmið
– Þú nefndir Sýrland. Ástandið þar versnar
dag frá degi. Er ekki þörf á róttækum að-
gerðum? Og hafa Vesturlönd ekki misst
frumkvæðið til Pútíns Rússlandsforseta?
„Ég lít ekki svo á að Vesturlönd séu að
missa frumkvæðið til Pútíns. Rússar hafa
lengi átt hagsmuna að gæta í Sýrlandi og átt
í samstarfi við sýrlensk stjórnvöld, þannig að
það var bara tímaspursmál hvenær þeir
myndu stíga inn í þessa atburðarás.
Vandinn er sá að uppi eru ólík sjónarmið
um það hvernig framtíð Sýrlands eigi að
þróast. Vestrænum þjóðum er meinilla við að
þarna sé áfram við völd maður sem beitt
hefur fólk sitt miklu harðræði, meðal annars
gripið til efnavopna, en Rússar hafa staðið
þétt að baki honum. Til að þúsundir til við-
bótar týni ekki lífi gæti verið nauðsynlegt að
finna einhvern milliveg. Það er að Assad fari
frá með einhverjum hætti, mögulega án þess
að verða dæmdur. Verði sú ráðstöfun til þess
fallin að bjarga mannslífum er vel þess virði
að skoða hana vandlega. Ástandið þarna er í
einu orði sagt hörmulegt og átakanlegt að
horfa upp á þetta.
Sýrlandsmálið hefur líka dregið fram í
dagsljósið veikleika Öryggisráðs Sameinuðu
þjóðanna. Þegar fimm ríki geta óspart beitt
neitunarvaldi, að því er virðist stundum í
andstöðu við meginhlutverk ráðsins, sem er
að stuðla að friði og koma í veg fyrir stríð,
þá veltir maður fyrir sér hvort ráðið sé yfir
Morgunblaðið/Árni Sæberg
* Auðvitað hafði það áhrif á mann að sjá flóttamennina með eigin augum en ákvörðuninum að taka þátt í þessum þvingunum er eigi að síður
alfarið tekin með hagsmuni Íslands að leiðarljósi.
Mínar tilfinningar koma því máli ekkert við.