Morgunblaðið - Sunnudagur - 13.03.2016, Blaðsíða 10

10 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 13.3. 2016
VETTVANGUR
Allur heimurinn horfir í for-undran á orðljótan appels-ínugulan mann rúlla upp
keppinautum sínum í baráttunni
um embætti forseta í mikilvægasta
efnahagsveldi heims. Aðferðin sem
hann beitir er ekki flókin. Hann
miðar ræður sínar við lægsta sam-
nefnara og nær þannig eyrum allra,
ekki bara þeirra sem leggja mæli-
stiku á það sem hann segir. Hann
kjaftar sig inn á tilfinningar fólks
með loforðum og hugmyndum sem
varla eru af þessum heimi. Dæmi:
Eitt er að vilja herða landamæra-
vörslu Bandaríkjanna gagnvart
Mexíkó, jafnvel með því að reisa
vegg milli landanna. Það hins vegar
að halda því fram að það verði
Mexíkanar sem muni borga fyrir
vegginn er ævintýraleg frammi-
staða og bara gert vegna þess að
það hljómar vel. „Látum þá borga“
sönglar maðurinn (bókstaflega) og
fjöldi fólks með, en ekki allir. Ekki
þeir sem vita að forseti í einu ríki
getur ekki þvingað fólk í öðru ríki
til að fjármagna vegg. „Látum þá
borga“ er bull en nokkuð gott
hljóðbrot.
Að svo miklu marki sem Íslend-
ingar hafa látið sig varða slaginn í
Bandaríkjunum virðast flestir átta
sig á, ekki bara bullinu í Trump
heldur líka þeim annarlegu hvötum
sem að baki búa. Trump hefur það
sem reglu að fjalla um fólk út frá
staðalímyndum. Gyðingar, músl-
imar, Mexíkanar, stjórnmálamenn
og jafnvel öll Washington-borg hef-
ur þurft að sitja undir þessari að-
ferð Trumps. Þannig nær Trump
að búa til margvíslega hópa sem
auðvelt er að gera tortryggilega
með staðalímyndum. Við hér á Ís-
landi hristum hausinn yfir þessu
trumpi … en á sama tíma:
Þrjú vátryggingafélög á Íslandi
eru að stærstum hluta í eigu lífeyr-
issjóða landsmanna, ríkisins og
fjárfestingarsjóða sem almenningur
á hluti í. Félögin hafa ekki greitt
hluthöfum sínum arð í nokkur ár
þrátt fyrir að hagnaðurinn, sem er
ekki vegna vátryggingastarfsemi
heldur vegna fjárfestingarstarf-
semi, hafi verið nokkuð mikill.
Áhætta á verðbréfamarkaði und-
anfarin ár hefur sem sagt skilað ár-
angri. Lagt er til að greiða hlut-
höfum, sem lögum samkvæmt eiga
þetta fé, arð. Fjárhæð arðgreiðsl-
unnar tæki mið af því að trygginga-
félögin yrðu eftir arðgreiðsluna
fjárhagslega stöndug og vel til þess
bær að takast á við skuldbindingar
sínar, og með svipað gjaldþol og
önnur félög á Norðurlöndum. En
þá trumpast þeir sem eru í sviðs-
ljósinu og saka hóp manna um að
„láta greipar sópa um bótasjóðina“.
„Tryggingafélögin láta eins og þau
eigi þessa sjóði en það erum auðvit-
að við sem eigum þá,“ sagði jafnvel
þingmaður, algerlega út í loftið,
svona til viðbótar við gífuryrði ann-
arra. Órökstuddu dylgjurnar og
rangfærslurnar sem trumpinu
fylgja bera hins vegar árangur hér
á landi eins og vestan hafs.
Menn trumpast víða
* Ríkið verður af hundraða milljóna króna skatt-tekjum og arðgreiðslu og sjóðsfélagar lífeyr-issjóðanna arði sem nú verður áfram notaður í stöðu-
tökur á verðbréfamörkuðum með ógagnsæjum hætti frá
sjónarhóli sjóðsfélaga. Trumpið gætir ekki hagsmuna
neinna nema þess sem trumpast.
AFP
Úr ólíkum
áttum
Sigríður Andersen
saa@sigridur.is
Verslingar komust í fréttirnar í vik-
unni en þeir voru ósáttir við að fá
ekki að leggja í bílastæði Kringl-
unnar. Bragi Valdimar Skúlason
ritaði á Facebook
um atvikið: „Þvílík
mannvonska. Að
neita Verslingi um
bílastæði er eins og
að neita almennum
borgara um vatn … eða Garðbæ-
ingi um einbýlishús.“
Konráð Jónsson lögmaður
minntist á sama vettvangi upp-
tökustjórans Georges Martins sem
er nýfallinn frá. „Fallinn er frá maður
sem er ábyrgur
fyrir einhverri
bestu samsetningu
poppsögunnar.
John Lennon var
sáttur við tvær út-
gáfur af Strawberry Fields Forever
og vildi klippa þær saman. Vanda-
málið var að þær voru í mismunandi
tempói og tóntegund. Hann fól
George Martin að finna út úr þessu,
sem leysti þetta með því að hraða
hægu útgáfunni og hægja á hröðu út-
gáfunni þannig að útgáfurnar voru í
sömu tóntegund. Það gerist þegar
ein mínúta er liðin af laginu og John
er búinn að syngja „Let me take you
down cause I’m“ og svo þegar það
kemur „going to …“ erum við kom-
in úr hægu útgáfunni yfir í þá hröðu.
Algjörlega saumlaust. Hvíl í friði.“
Gerður Kristný rithöfundur
minntist annars manns, leikarans ás-
tæla Erlings Gíslasonar sem lést í
vikunni. „Erlingur Gíslason settist á
skólabekk með okkur unglingunum í
Almennri bókmenntafræði veturinn
sem Þjóðleikhúsinu var lokað vegna
endurbóta. Mikið sem var gaman að
kynnast þessum þjóðþekkta lista-
manni. Honum fannst sjálfsagt að
opna fagurt heimili fyrir allri deild-
inni haustkvöld nokkurt og enn man
ég hvað það var skemmtilegt að fá
að stíga þar inn fyrir dyr og njóta
gestrisni hans og Brynju. Að sama
skapi var gaman að koma inn á Kaffi-
barinn nokkrum árum síðar og
heyra Erling heilsa mér hljómfagurri
röddu: „Sæl, mín kæra skólasystir!“
Blessuð sé minning Erlings skóla-
bróður míns.“
Alþjóðlegur baráttudagur kvenna
var í vikunni en það er greinilega af
nógu að taka í baráttunni eins og
Bryndís Björgvinsdóttir, dómari
og spurningahöfundur í Gettu betur,
hefur ekki farið varhluta af. „Flestir
virðast halda að
Steinþór Helgi
Arnsteinsson og
Björn Bragi Arn-
arsson (BB) semji
spurningarnar fyrir
Gettu betur. Og þá gerðist það
einnig á Twitter þar sem ég hef verið
kölluð tíma- eða stigavörður. Það er
ekki rétt. Það erum við Steinþór
Helgi og Björn Teitsson sem semj-
um spurningarnar alveg hnífjafnt,
enda erum við Steinþór saman í
setti sem spurningahöfundar og
dómarar, og Björn Teitsson er titl-
aður í kreditlista einnig sem spurn-
ingahöfundur. Ég er því ekki tíma-
vörður, stigavörður eða … bara
þarna í setti fyrir einhverja tilviljun.
Björn Bragi er hins vegar kynnir,
peppari og allsherjargoði.“
AF NETINU