Orð og tunga - 01.06.2006, Síða 16

14 Orð og tunga
(wikis). En forsenda þess að geta nýtt sér slíka miðla er að nemandinn
hafi grunnfærni í markmálinu.
Til þess að byrjandinn hafi sem mest gagn af hjálparmiðlum, s.s.
orðabókum og málfræðigrunnum, þarf að laga upplýsingarnar sem
í þeim er að finna að málfærni nemandans. Þetta er mögulegt gegn-
um tölvur. Tilgangur orðabóka sem handbóka er að vera leiðbeinandi
um uppbyggingu og notkun tungumálsins en notendur eru nemend-
ur í erlendum tungumálum. Notkun handbóka um málfræði og mál-
notkun samræmast kenningum um að fullorðnir hafi gagn af leiðbein-
ingum um uppbyggingu málsins, þ. e. hafi gagn af málfræðikennslu
(Doughty and Williams 1998). Áhersla á málfræði verður sjálfkrafa
meiri í beygingarmálum og því vert að skoða notkun hjálparmiðla sér-
staklega þegar kemur að tileinkun slíkra tungumála, m.a. íslensku.
4 Hlutur málfræði í orðasöfnum
Umræðan um máltileinkun fullorðinna, hvort hún er sérhæfð (Jacken-
doff 1994) eða hvort tungumál lærast eins og hver annar lærdómur
(sambandshyggja/connectionism) (Rumelhart og McCleland. 1986)
byggist að einhverju leyti á því hvemig maðurinn tileinkar sér beyg-
ingar. Pinker og Prince (1988, 1994) bentu á að ef til vill væm ekki
allar beygingarendingar leiddar af reglum heldur þyrfti nemandinn
að læra sumar utan að og væru þær þá merktar sérstaklega í orða-
forða (Lexicon). Þetta ætti sérstaklega við um óreglulegar beygingar.
Ef svo er leiðir það af sjálfu sér að kenna þarf reglulegar endingar á
annan hátt en óreglulegar endingar, þ. e. kenna þarf reglur og hvemig
á að beita þeim annars vegar en ganga út frá því að aðrar beygingar
þurfi að læra utanbókar og haga kennslu í samræmi við það. Það gef-
ur augaleið að það hjálpar nemandanum við námið að segja honum
að það sé góð þumalputtaregla að þágufall fleirtölu nafnorða hefur
alltaf endinguna -um í stað þess að bíða eftir því að hann komist að
þessu sjálfur m.a. með því að leita á Google (Birna Arnbjörnsdóttir
2003, 2004). Annar háttur verður þá hafður á þegar aðstoða á nem-
andann við að tileinka sér óreglulegar beygingar. Ef upplýsingar um
óreglulegar beygingar geymast með einstökum orðum í orðaforða og
nemandinn verður að læra utan að, tengist tileinkun þeirra tíðni í ílagi.
Því oftar sem nemandinn hittir fyrir óreglulega beygingu, því líklegri
er hann til að tileinka sér beyginguna. Óreglulegar endingar þurfa því