Orð og tunga - 01.06.2006, Blaðsíða 144

142
Orð og tunga
betri niðurstöður en fnTBL-markarinn. Notað var stórt viðbótarorða-
safn þegar orðasamböndin voru mörkuð því þegar minna orðasafn
var notað (orðasafn Orðtíðnibókarinnar) varð árangur mörkunarinn-
ar með öllu óviðunandi.
Villur sem koma oftast fyrir við mörkun orðasambanda eru í fyrsta
lagi röng fallstjóm forsetninga og í öðru lagi ruglingur með orðflokk
sagnorðs sem er fremst í sambandinu. Dæmi um seinna atriðið er afla
til soðs þar sem afla er greint sem nafnorð í stað sagnar.
Prófað var að nota niðurstöður úr greiningunni til að hópa saman
líkum orðasamböndum. Það var gert með því að raða orðasambönd-
unum með feitur og aka eftir greiningarstrengnum. Þetta leiddi í ljós
ákveðin mynstur í setningargerðum viðkomandi orða, t.d. sást að al-
gengasta mynstrið meðfeitur í orðasambandaskránni er lo no (lýsing-
arorð nafnorð) sem er m.a. að finna í orðasambandinu feitt prófasts-
dæmi.
Tilraunin náði einnig að dálitlu leyti til skýringartexta íslenskrar
orðabókar og var árangur þeirrar mörkunar svipaður og í orðasam-
böndunum þótt ekki væru gerðar nákvæmar mælingar á niðurstöð-
unum.
Ljóst er að mörkun orðasambanda gefur áhugaverðar niðurstöður.
Það má líta á hana sem leið til að fá yfirlit um helstu setningargerðir
orða, og eru þá sagnir sérstaklega athyglisverðar þar sem setningar-
gerðir þeirra eru oft mjög margbreytilegar. Slík aðkoma að sagnakerf-
inu væri ólík þeirri sem fæst við það að skoða flóknar sagnir eins og
þær eru settar fram í orðabókum, og vísast þar einkum til meðferð-
ar sagna í íslenskri orðabók (2002) og Orðastað Jóns Hilmars Jónssonar
(2001). En efnið í orðasamböndunum getur einnig nýst við greiningu
á setningargerðum orða af öðrum orðflokkum, hægt er að kortleggja
orð af öllum orðflokkum með þessari aðferð, sbr. lýsingarorðiðfeitur
sem fjallað hefur verið um.
Heimildir
Eiríkur Rögnvaldsson, Auður Þ. Rögnvaldsdóttir, Kristín Bjamadóttir
og Sigrún Helgadóttir. 2002. Vélræn málfræðigreining með nám-
fúsum markara. Orð og tunga 6:1-9.
íslensk orðabók. 2002 (3. útgáfa). Ritstj. Mörður Árnason. Reykjavík:
Edda.