Orð og tunga - 01.06.2013, Qupperneq 92

82
Orð og tunga
Beygingarlýsingu íslensks nútímamáls (BÍN) þar sem notendur geta
séð beygingu flettiorðsins í heild og þurfa ekki að leita annað í þeim
tilgangi. Það væri kjörið að fara slíka leið í nýrri íslensk-franskri orða-
bók.
Þannig má hugsa sér nýja rafræna íslensk-franska orðabók þar
sem notendur geta valið sér notendaviðmót eftir því hvort tungumál
orðabókarinnar, viðfangsmálið (íslenska) eða markmálið (franska), er
móðurmál þeirra (eða tungumálið sem þeir hafa betri tök á). Þetta má
nýta til dæmis í sambandi við val á stoðmáli (e. meta-language), það er
að segja því tungumáli sem notað er við skýringar og athugasemdir
þar sem báðir notendahópar verða að geta skilið það sem þar er vísað
til (NLO 1997:84). islex veforðabókin býður notendum til dæmis upp
á þann möguleika að velja notendaviðmót á viðeigandi tungumáli.
Með sama móti má gera ráð fyrir að í rafrænni íslensk-franskri orða-
bók gætu Islendingar valið íslensku sem stoðmál og frönskumæl-
andi notendur frönsku. Rafrænar orðabækur geta einnigboðið upp á
framburðardæmi (hljóðdæmi) til viðbótar eða í stað hljóðritunar.
Hefð er fyrir því í orðabókagerð (bæði í prentuðum og rafrænum
orðabókum) að sýna hljóðritun og/eða hljóðdæmi eingöngu við upp-
flettiorðin og er það vissulega gagnlegt í L2->L1 orðabókum sem
ætlaðar eru til viðtöku á erlendu máli. I raun er ekki síður þörf fyrir
framburðardæmi við jafnheitin í L1->L2 orðabókum sem ætlaðar
eru til málbeitingar á erlenda málinu (Bogaards 2003:76; Svensén
2009:14). Gera má ráð fyrir að íslenskir notendur vilji vita um leið
og þeir læra nýtt orð í frönsku hvernig orðið er borið fram, ekki
síst þar sem íslenskir notendur hafa eins og fyrr segir ekki aðgang
að framburði í Fransk-íslenskri orðabók á vefbókasafninu Snöru. Með
því að bjóða upp á þann möguleika að hlusta á framburð jafnheita
í nýrri íslensk-franskri veforðabók getur orðabókin orðið virkara
tæki í tungumálanámi. Hins vegar er það plássfrekt og tímafrekt að
setja inn hljóðritun á jafnheitum í hvert skipti sem þau koma fram í
þýðingu á flettiorði og þar að auki getur það valdið vandkvæðum eins
og þegar um fleiryrt jafnheiti er að ræða. Til dæmis getur sögnin læra
ýmist verið þýdd með étudier eða apprendre en einnig með fleiryrta
sagnorðssambandinu faire des études ded9
Svensén bendir á að þetta séu sterk rök fyrir því að gera tvístefnu-
19 Þar kemur líka til sögunnar svokölluð tenging í frönskum framburði (fr.
liaison) þar sem s í lok óákveðna greinisins des raddast á undan á sérhljóða
í upphafi næsta orðs (études) og er borinn fram [z]. Þessu þarf að gera
grein fyrir í hljóðritun.