Náttúrufræðingurinn - 2014, Blaðsíða 3

3
Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
Á aðalfundi Hins íslenska náttúru-
fræðifélags sem haldinn var 22.
febrúar síðastliðinn gerðu félagið og
Náttúruminjasafn Íslands með sér
samning um útgáfu á Náttúrufræð-
ingnum. Gjörningurinn var undir-
ritaður af forstöðumanni Náttúru-
minjasafnsins, þeim er þetta ritar,
og varaformanni félagsins, Hafdísi
Hönnu Ægisdóttur í fjarveru for-
manns. Frá og með 1. og 2. tölublað
í 84. árgangi, sem lesandinn hefur
fyrir framan sig, verður Náttúru-
fræðingurinn gefinn út á vegum
Náttúruminjasafns Íslands og Hins
íslenska náttúrufræðifélags. Náttúru-
fræðingurinn verður áfram félags-
rit Hins íslenska náttúrufræðifélags
og í eigu þess en að auki tímarit
Náttúruminjasafns Íslands.
Í samningnum, sem tók gildi 1.
febrúar 2014 og er ótímabundinn,
eru jafnframt ákvæði um að rit-
stjóri Náttúrufræðingsins verði á
launaskrá Náttúruminjasafnsins
og með starfsaðstöðu í gömlu Loft-
skeytastöðinni á Melunum í Reykja-
vík þar sem Náttúruminjasafnið er
með skrifstofur. Samkvæmt samn-
ingnum stendur stjórn félagsins
og ritnefnd tímaritsins einnig til
boða fundaraðstaða í húsinu án
endurgjalds. Kostnaður Hins ís-
lenska náttúrufræðifélags felst í
helmingnum af launagjöldum rit-
stjórans og helmingnum af prent-
og dreifingarkostnaði við tímaritið.
Nýr ritstjóri Náttúrufræðingsins
er Hrefna Berglind Ingólfsdóttir
og hóf hún störf 1. febrúar síðast-
liðinn Hrefna er lesendum Nátt-
úrufræðingsins að góðu kunn en
hún ritstýrði Náttúrufræðingnum á
tímabilinu 2006–2012 auk þess sem
hún lagði hönd á plóg við útgáfu á
83. árgangi tímaritsins.
Það er vonandi að hið nýja um-
hverfi Náttúrufræðingsins verði
til þess að renna styrkari stoðum
undir útgáfu tímaritsins og efli þar
með náttúrufræðslu í landinu, ekki
síst gagnvart almenningi eins og að
er stefnt og lesa má út úr fullu heiti
tímaritsins, Náttúrufræðingurinn –
Alþýðlegt fræðslurit um náttúrufræði.
Því er ekki að leyna og hefur komið
fram í máli gjaldkera félagsins við
ársuppgjör undanfarin ár, að útgáfa
tímaritsins hefur verið í járnum
og ekkert mátt út af bera. Megin-
skýringin á þessu er að útgáfu- og
dreifingakostnaður hefur hækkað
í takt við almenna verðlagsþróun
en hvorki félagafjöldinn né ið-
gjaldið. Fjöldi félaga hefur staðið í
stað og hækkun iðgjaldsins hefur
dregist aftur úr þróun helstu við-
miðunarvísitalna. Hvað náttúru-
fræðsluna varðar er mikilvægt að
hafa í huga að Náttúrufræðingurinn
er eina tímaritið í landinu ætlað
jafnt lærðum sem leikum þar sem
helstu fræðimenn þjóðarinnar kynna
niðurstöður og fjalla um eigin rann-
sóknir á náttúru landsins á íslensku
máli. Í sumum tilfellum eru merkar
rannsóknaniðurstöður á náttúru Ís-
lands hvergi birtar annars staðar.
Þótt skrif í tímaritið séu á íslensku er
þar einnig að finna ágrip á ensku og
enskur texti fylgir einnig myndum
og töflum.
Miðlun upplýsinga með framan-
greindum hætti um náttúru lands-
ins, sem allir helstu atvinnuvegir
þjóðarinnar hvíla á, er nauðsyn-
legur og þýðingarmikill hluti af
hinu óformlega menntakerfi. Niður-
stöður nýjustu PISA-rannsóknar frá
2012, þar sem fram kemur að íslensk
ungmenni standa jafnöldrum sínum
í þeim löndum sem við helst berum
okkur saman við talsvert að baki í
náttúrulæsi og stærðfræði, gefa jafn-
framt eindregið til kynna að efla
þurfi til muna miðlun þekkingar
um náttúruna strax á fyrstu stigum
í skólakerfinu. Hlutverk Náttúru-
fræðingsins í þessu sambandi kann
að felast í því að framreiða efni í
meira mæli fyrir yngri lesendur en
gert hefur verið. Ekki síður kann
hlutverkið að liggja í því að virkja
betur kennara og aðra uppalendur,
þar með talda foreldra, til þess að
nýta allan þann mikla og góða efni-
við sem býr í Náttúrufræðingnum
til að uppfræða æskuna. Hér gildir
hið fornkveðna – hvað ungur nemur,
gamall temur.
Hvað Náttúruminjasafn Íslands
áhrærir er mikill akkur fyrir stofn-
unina að standa að útgáfu Náttúru-
fræðingsins í samstarfi við Hið ís-
lenska náttúrufræðifélag. Útgáfan
gerir Náttúruminjasafninu kleift að
sinna einu helsta lögboðna hlutverki
sínu, miðlun fróðleiks og upplýsinga
um náttúru landsins, með býsna
öflugum hætti jafnt í prent- sem raf-
miðli nánast í einu vetfangi. Það er
vonandi að þetta samstarf safnsins og
félagsins megi vaxa og dafna þegar
fram líða stundir. Slík þróun sam-
bandsins er eðlileg í ljósi sögunnar,
en Náttúruminjasafn Íslands er, líkt
og Náttúrufræðistofnun Íslands,
skilgetið afkvæmi af starfsemi og
baráttumálum Hins íslenska nátt-
úrufræðifélags, allt frá fyrstu tíð
við stofnun félagsins fyrir 125 árum
síðan. Með réttu má einnig segja að
félagið eigi inni hjá ríkinu. Hér er
vísað til samningsins frá 1947 milli
félagsins og ríkisins, en þar er m.a.
getið um skuldbindingar af hálfu
ríkisins þess efnis að láta félaginu
í té endurgjaldslaust aðstöðu undir
skrifstofu, fundi og geymslur. Nátt-
úrufræðistofnun Íslands efndi þessi
samningsákvæði um árabil fram
til 2004 en upp frá því veittu ýmsir
félaginu aðstöðu, einkum þó Nátt-
úrufræðistofa Kópavogs. Nú er
komið að Náttúruminjasafni Íslands
að gera sitt til að efna með veglegum
hætti þessi ákvæði samningsins.
Hilmar J. Malmquist
forstöðumaður Náttúruminjasafns Íslands
Náttúrufræðingurinn
í nýju umhverfi