Dagblaðið Vísir - DV - 24.03.2015, Blaðsíða 12

Vikublað 24.–26. mars 201512 Fréttir
„Fyrir vikið njóta
þær ekki réttlætis“
É
g held til dæmis að ofbeldi
felist í því að fatlaðar konur
eru oft þvingaðar til þess að
gera hluti sem þær vilja ekki
endilega gera. Af því að það
er alltaf verið að hafa vit fyrir þeim.
Það er ófatlaða fólkið sem veit bet-
ur hvað þeim er fyrir bestu en þær
sjálfar,“ segir fötluð kona á fertugs-
aldri í rannsókninni „Ofbeldi gegn
fötluðum konum og aðgengi þeirra
að stuðningsúrræðum.“
Rannsóknin var unnin af Rann-
sóknasetri í fötlunarfræðum við
Háskóla Íslands í samstarfi við
rannsóknastofnanir og háskóla í
Austurríki, Þýskalandi og Bretlandi.
Hún var styrkt af Daphne III-áætlun
framkvæmdastjórnar Evrópusam-
bandsins sem horfir sérstaklega til
að styrkja hagnýt verkefni sem fyrir-
byggja ofbeldi sem konur og börn
verða fyrir. Rannsóknin náði bæði
til fatlaðra kvenna og til fólks sem
hefur starfað með þolendum of-
beldis. Rannveig Traustadóttir, pró-
fessor í fötlunarfræðum við Háskóla
Íslands, og Hrafnhildur Snæfríð-
ar- og Gunnarsdóttir unnu að rann-
sókninni fyrir Íslands hönd.
Niðurstöður rannsóknarinnar
sýna að ofbeldi gegn fötluðum kon-
um er nátengt félagslegri stöðu
þeirra og valdaleysi. Konurnar
þurfa oft að reiða sig á stuðning
annarra sem skapar aðstæður sem
einkennast af valdaójafnvægi. Ger-
andinn getur verið einn af þeim
sem konurnar þurfa að reiða sig á
og fyrir vikið verður erfitt að sega
frá ofbeldinu og leita sér aðstoðar.
Alþjóðlegar rannsóknir hafa sýnt
fram á að fatlaðar konur eru mun
oftar beittar ofbeldi en fatlaðir karl-
ar. Sömu rannsóknir leiða í ljós að
fatlaðar konur eru einnig mun lík-
legri til að vera beittar ofbeldi en
ófatlaðar konur.
Styrkja stöðu fatlaðra kvenna
„Til að koma í veg fyrir ofbeldi er
mikilvægt að styrkja stöðu fatlaðra
kvenna og stuðla að valdeflingu
þeirra,“ segir í bæklingnum og tekur
Rannveig undir það. „Mörg stuðn-
ingsúrræði hafa verið óaðgengileg
á ýmsan hátt, í húsnæðinu eru til
dæmis tröppur og þá er það óað-
gengilegt fyrir stóran hóp. Þá hefur
vantað þekkingu og skilning á að-
stæðum fatlaðra kvenna sem verða
fyrir ofbeldi,“ segir Rannveig og
hrósar Stígamótum sérstaklega en
fyrir skemmstu skiptu samtökin um
húsnæði og síðastliðinn vetur réðu
þau starfsmann með sérþekkingu á
málefnum fatlaðs fólks.
Njóta ekki réttlætis
„Ég held að kannski skilgreini þær
það sem við skilgreinum sem of-
beldi, ekkert endilega sem ofbeldi.
Af því að þær hugsa: ,,Ókei, ég er
eins og ég er og ég hlýt að eiga þetta
skilið.“ Þetta er eins þegar konur
verða fyrir kynferðislegu ofbeldi,
þær kenna sér svo oft um,“ segir
fimmtug, fötluð kona í rannsókn-
inni.
Ofbeldi gegn fötluðu fólki, þá
sérstaklega fötluðum konum, hefur
verið til umræðu að undanförnu og
hefur oft verið bent á þennan skort
á úrræðum og sagt frá því hversu
illa málaflokknum hefur verið
sinnt. DV greindi fyrir skemmstu frá
skýrslu starfshóps á vegum Reykja-
víkurborgar þar sem fjallað er um
heimilisofbeldi sem fatlað fólk verð-
ur fyrir. Þar kom einnig fram hversu
falið ofbeldið sem fatlað fólk, sér-
staklega konur, verða fyrir er.
„Það er ýmislegt sem kemur í
veg fyrir að þessum málaflokki hafi
verið sinnt. Til dæmis er fötluðum
konum oft ekki trúað þegar þær
segja frá ofbeldi eða þá að það er
gert mjög lítið úr því. Það er líka oft
sem þær eru ekki álitnar áreiðanleg
vitni, jafnvel þegar þeim er trúað
og málið er kært þá fer það ekkert
lengra,“ segir Rannveig og segir
málin þess vegna sigla í strand án
úrlausna. „Fyrir vikið njóta þær ekki
réttlætis. Réttlætið virðist oft aðeins
vera fyrir þá sem geta tjáð sig með
sérstökum hætti,“ segir Rannveig.
Á dögunum kom út bæklingur,
sem unninn er upp úr rannsókn-
inni, sem snýr sérstaklega að of-
beldi gegn fötluðum konum. Í
bæklingnum er stutt samantekt
um niðurstöður rannsóknarinnar
og upplýsingar um hvert fatlaðar
konur geta leitað ef þær verða fyr-
ir ofbeldi. Bæklingurinn kemur út
í nokkrum útgáfum og er aðgengi-
legur á auðskildu máli, á táknmáli
og á hljóðskrá. Farið er yfir það hvað
ofbeldi er, hverjar ólíkar birtingar-
myndir þess eru og hvert hægt er
að leita ef konurnar hafa orðið fyrir
ofbeldi. Hann er aðgengilegur á vef
Rannsóknaseturs í fötlunarfræðum
og á vef Öryrkjabandalagsins. n
n Fatlaðar konur fá síður tækifæri til að segja frá ofbeldi n Upplifa sig valdalausar
Ásta Sigrún Magnúsdóttir
astasigrun@dv.is
„Réttlætið
virðist oft
aðeins vera fyrir
þá sem geta tjáð
sig með sérstök-
um hætti
Njóti ekki réttlætis Rannveig segir að
ef fatlaðar konur fá tækifæri til að segja frá
ofbeldi sé þeim oft ekki trúað eða þá að lítið
sé gert úr ofbeldinu. Fyrir vikið njóta þær
ekki réttlætis.
Ofbeldi gegn fötluðum konum falið vandamál Til að koma í veg fyrir ofbeldi er mikilvægt að styrkja stöðu fatlaðra kvenna og
stuðla að valdeflingu þeirra.
Funahöfði 1 | 110 Reykjavík | Sími 567 4840 | www.bilo.is | bilo@bilo.is
PÁSKALEIKUR
Deila, líka og kvitta á facebook
Þú finnur bílinn á bilo.is Skráðu bílinn á bilo.is