Dagblaðið Vísir - DV - 21.04.2015, Blaðsíða 21

Vikublað 21.–23. apríl 2015 Umræða 21
F
leiri og fleiri fá sér nú hund
til að annast og láta hann
snerta fínu taugarnar í ást-
úðinni. Að fá sér hund er hið
besta mál í samfélagi sem við
sköpum. Upp með hundinn! Hund-
ar hafa fylgt okkur frá upphafi, bestu
vinirnir að hestinum frátöldum. Það
er erfiðara að eiga kobba en hvutta
enda hægara að hola niður hundi
í stofu. Núna eru landnámshund-
ar í tísku, þessir litlu með hringaða
skottið og reistu eyrun.
Tískan er tákn samfélagsins:
hringað framsóknarskott og reist
eyru auðvaldsins. Svona skott og
eyru eru íslenskt þjóðarstolt. Um
þetta má lesa í erlendum blöðum
sem fylgjast náið með okkur. „Ís-
lendingar eru þjóð sem hefur aldrei
í sögunni verið með skottið á milli
lappanna“ var fyrirsögn í bresku
blaði. „Reist eyru merkja að lands-
menn hlusta á heiminn og gleypa
ekkert í sig heldur jórtra lengi á mál-
um áður en ákvörðunartakan hefst í
malakútnum.“
En hvað með börnin og hundana
í fyrirsögninni? Hér er það, að sjálf-
sögðu úr breskum blöðum, ekki
samt úr Independence sem oftast
er vitnað í hér á landi: „Barnaupp-
eldi þekktist ekki á Íslandi fyrr en
á síðustu áratugum, þegar bænda-
samfélagið leið undir lok. Áður
slepptu mæður börnum úr húsi út
í hina óspilltu náttúru þar sem þau
gátu stappað óhindrað í drullupoll-
um eða tínt í sig lambaspörð á vorin
þegar fénu var sleppt í túnin. Hyrnt
sauðfé, baulandi kýr að sletta úr
klaufunum, kettir á músa- og rottu-
veiðum, að hundunum ógleymd-
um, sáu um frjálsa uppeldið og
fyrir bragðið bera landsmenn enn
einkenni þessara elskulegu dýra.
Þau setja svip sinn á stjórnmálin,
bankana og félagsmálin og mynda
húsdýrasamfélag á Alþingi. Núna
eru börn reyndar í skóla eða á leik-
velli, svo foreldrar geti um frjálst
höfuð strokið og farið út með
hundinn til að láta hann kúka og
lyfta sér upp. Hægt að sjá foreldra
skokka með seppa og hjóla með
rakkann í bandi. Hvutti er þá með
hvuttahjálm en hjónin með höf-
uðhlíf, áhyggjulaus af því börnin
eru í gæslu hjá lærðum utanheim-
ilismömmum. Með þessu móti
eru foreldrar lausir við krakkana
á jafn góðan hátt og forðum með-
an náttúran og frelsið voru úti um
allar jarðir og enginn þurfti nátt-
úrupassa til að njóta náttúruperla.
Sama sagan er endurtekin á
kvöldin: hjónin fara út með hund-
inn til að skokka eða hjóla með
snata í bandi eða láta voffa horfa á
hvernig þau taka hnjábeygjur eða
aðrar líkamsbeygjur. Á Íslandi býr
þjóð sem beygir sig aldrei á annan
hátt, alltaf með hringað skott fyrir
ofan stórveldið og sperrt eyru að
hlusta á U.S.A. en snúa rassgatinu í
Evrópu. Það er að segja, að frátöldu
hinu áður Stóra Bretlandi en nú
Litla Bretlandi. Englendingar hafa
uppgötvað Icelandið, að þar búa
ekki eskimóar í snjókofum. Menn
trúðu því aðeins á meðan Bretland
var heimsveldi og gat gert lönd að
verndarsvæðum sínum.“ Hér lýkur
tilvitnun.
Rússland slapp við að vera
verndað. Bretaveldið tapaði með
Frökkum á Krímskaga 1854, þótt
Florence Nightingale hefði hjálp-
að þeim með hjúkkuhendur. Bretar
hafa aldrei komist yfir ólán, að kúka
á sig á Krímskaga. Öðrum þjóðum
Evrópu svíður líka að hafa aldrei
sigrað Rússa, hvorki með Napó-
leon né Hitler. En leiknum er ekki
lokið. Nú langar Kanann að hjóla í
helvítin í Kreml með Hillary Clint-
on í fararbroddi. n
Hundar, börn og heilmikið annað„Á Íslandi býr þjóð
sem beygir sig
aldrei á annan hátt, alltaf
með hringað skott fyrir
ofan stórveldið og sperrt
eyru að hlusta á U.S.A. en
snúa rassgatinu í Evrópu.
Guðbergur Bergsson
rithöfundur
Til umhugsunar
Þá hrundi
tilveran
Rósa Guðbjartsdóttir segir ólýsanlegt áfall þegar sonur hennar greindist með krabbamein. – DV
Ekki má gleyma
mömmu og pabba
Rafn Hrafnsson segir foreldrana hafa smitað sig af líkamsræktaráhuganum. – DV
Hún notaði
þögn og frystingu
Magnús var beittur andlegu ofbeldi í hjónabandi. – DVEyjólfur Pálsson missti föður sinn þegar hann var nítján ára. – DV
Á
standinu má líka við byggingu
sem hefur orðið fyrir jarð-
skjálfta, furðu vel hefur tekist að
lappa upp á ytra byrðið, meira
að segja reisa við fánastöngina. En
innan stokks blasa við limlestir búkar
eins og hráviði innan um brakið af
innanstokksmunum – að undantek-
inni efstu hæðinni, andstætt öllum
lögmálum – þar er ekki að sjá að neitt
hafi haggast: yfirborðið hrukkulaust
og íbúarnir í þann mund að strá gulli
yfir eftirréttinn.
Ísland er í djúpri lægð um þess-
ar mundir, um það blandast vart
nokkrum manni hugur. Innviðir sam-
félagsins hafa grotnað niður, sama
hvort litið er til heilbrigðiskerfisins,
menntakerfisins eða vegakerfisins.
Landið hefur hrapað niður eftir öll-
um töflum á alþjóðlegum mælikvörð-
um um velferð. Hin Norðurlöndin
eru ekki lengur í sjónmáli, hvað þá
samanburði. Og þetta gerist um leið
og fépyndingar- og fjárgróðaöflin ís-
lensku eru komin á yfirsnúning.
Hvað er til ráða? Dögum oftar er
Ísland borið saman við bæi og jafnvel
götur stórborga sem búa við áþekk-
an íbúafjölda og síðan skilja menn
ekkert í því að þjóðin geti risið und-
ir útgjöldum sem sjálfstæði fylgja.
En þá gleymist jafnan að spyrja: býr
umræddur bær/ gata við auðugustu
fiskimið í heimi? Orku og varma sem
geri þau sjálfbær um þætti sem aðrar
þjóðir þurfa að ganga nærri sér til að
afla? Hefur ferðamannastraumur til
þessara staða hundraðfaldast á örfá-
um árum?
Þetta vill gleymast. Og þessu vilj-
um við líka gleyma. Við gleymum að
við búum við auðlindir af því að við
höfum afsalað okkur þeim í hendur
kvótagreifa og álfursta. Við tölum um
auðlindagjald eins og auðmenn hafi
einhvern tímann greitt gjald af auði
sínum. Þvert á móti er honum stungið
undan, búnar til fléttur og vafningar
til að koma honum í var. Líkt og álver-
in sem eingeta sér dótturfyrirtæki til
að halda gróðanum frá skatti.
Það sem háir okkur er nýlendu-
hugarfarið. Við vorum nýlenda í tæp
sjö hundruð ár, við höfum verið lýð-
veldi í rúm sjötíu. Nýlendunnar gæt-
ir enn í fari okkar. Öldum saman
voru landsmenn óvirkir áhorfendur
að uppgripum útlendinga á Íslands-
miðum. Og táknrænt að árið 1859, í
árdaga sjálfstæðisbaráttunnar, skuli
Jón Sigurðsson hafa tekið saman lítið
kver með þeim hógværa titli Lítil fiski-
bók. Sú fjallar um uppgrip útlendinga
á Íslandsmiðum og brýna nauðsyn að
landsmenn nái sjálfir að nýta þessa
mestu auðlind sína.
„Margar aðrar þjóðir æskja upp á
sinn hátt að ná í hina „óuppausan-
legu auðsuppsprettu“ Íslands og flytja
þaðan gull og silfur í mynd alls kon-
ar sjófangs. Nú er tími fyrir yður Ís-
lendingar að hugsa um þetta mál“,
segir þar.
„Vissirðu hvað Frakkinn fékk til
hlutar?“ spurði Einar Ben í „Alda-
mótaljóði“ sínu. Svarið var að finna
í Andvaragrein Ólafs Davíðssonar
náttúrufræðings frá árinu 1886: „Á
16 árum hafa Frakkar veitt þorsk við
Ísland fyrir 80 milljónir króna. Það
er jafnmikið og allar tekjur Íslands í
93 ár“.
Það er hlálegt að 130 árum síðar
skulum við enn vera í áþekkum spor-
um að því breyttu að í stað „erlendra
þjóða“ eru það örfáir kvótaklófestar
sem sitja að „hinni óuppausanlegu
auðsuppsprettu Íslands“. En nú er
þetta líka orðið gott, nú er mál að linni.
Við þurfum á auðlindum þjóðarinnar
að halda til að reisa hér við velferðar-
samfélag og greiða himinháa vexti
af syndum fjárfestanna. Við þurf-
um samnýtingu þjóðarinnar á sam-
eign sinni. Ekki auðlindagjöld og
íspinna heldur afrakstur auðlindar-
innar allan. Núverandi ástand er aftur
á móti svo samansúrrað ríkjandi póli-
tískum öflum að það er borin von að
úr því geti orðið á þeirra vakt. En þá
þarf aðra vakt.
„Nú er tími fyrir yður Íslendingar
að hugsa um þetta mál.“ n
Ástandið„Við tölum um
auðlindagjald
eins og auðmenn hafi
einhvern tímann greitt
gjald af auði sínum.
Pétur Gunnarsson
rithöfundur
Kjallari
AFMÆLISDAGAR
20
af gleraugum út apríl
%
AFSLÁTTUR
Hamrahlíð 17, 105 Reykjavík / Hús Blindrafélagsins, 1. hæð

VERSLUNIN
ER 11ÁRA