Dagblaðið Vísir - DV - 25.06.2015, Qupperneq 34

34 Umræða Helgarblað 25.–29. júní 2015
Sólarsellur
80 - 100 - 140 Wött
Fyrsta flokks glersellur á góðu verði
VÍKURVERK EHF • VÍKURHVARF 6 • 203 KÓPAVOGUR • SÍMI 557 7720 • WWW.VIKURVERK.IS
Verð kr.
80 Wött 95.950
100 Wött 119.950
140 Wött 143.950
Öld sprengihreyfilsins og
fyrirsjáanleg endalok hennar
Einar Kárason rithöfundur skrifar
Þér að segja
F
yrir rétt rúmum áratug vor-
um við Ólafur Gunnarsson,
vinur minn og kollegi, báðir
partur af einhverju bók-
menntaprógrammi í Köln í
Þýskalandi. Þá notuðum við tæki-
færið og heimsóttum mikið safn
gamalla Cadillac-bifreiða sem var
þar skammt fyrir utan borgina. Óli
hafði uppgötvað tilveru þess við
athugun á netinu, en við erum báð-
ir af bílamönnum komnir og vor-
um að auki að undirbúa ferð okkar
akandi þvert yfir Ameríku; sú ferð var
farin ári síðar og um hana skrifuðum
við saman bókina Úti að aka (útg.
2006). Sá sem átti þetta bílasafn var
fyrrverandi skipstjóri á stóru flutn-
ingaskipi sem sigldi gjarnan á Ame-
ríku, og hann hafði notað ferðir sín-
ar þangað til að safna saman öllum
þeim glæsibifreiðum sem þarna gaf
að líta. Þetta var ljúflingskall, hann
sótti okkur á hótelið inni í borginni
á mikilli límó sínu og sýndi okkur svo
safnið og sagði af því sögur hvern-
ig hann hefði komist yfir þennan
bílinn eða hinn. Hann var augljós-
lega, og skiljanlega, stoltur af sín-
um glæsikerrum, og við fórum auð-
vitað að hrósa honum og bílunum
hans, segja að þarna væri nú kom-
ið hástig vestrænnar iðnhönnunar
og aldrei yrðu búnir til glæsilegri og
fullkomnari gripir en þessar vængj-
uðu risakerrur!
„Hundrað ára gömul hönnun!“
En þá kom gamli skipperinn okkur
á óvart með því að vera mikill
raunsæis maður og ekki staðnaður í
fortíðarþrá. „Já, en hugsið ykkur að
þetta er meira en hundrað ára gömul
hönnun! Frá því fyrstu bílarnir voru
smíðaðir nálægt aldamótunum 1900
hefur í rauninni sáralítið gerst, nú-
tímabílar eru í grunninn alveg sama
smíðin!“ sagði eigandi kadilják-
anna. Og hann bætti við, og benti
okkur á rauðan Cadillac Eldorado
Biarritz '59 (en skrautlegri hafa bíl-
ar varla orðið), að frá því sá bíll var
smíðaður megi segja að engar fram-
farir hafi orðið: þar var komin sjálf-
skipting, vökvastýri, kraftbremsur,
rafmagn í allt, meira að segja skynj-
ari sem skipti á milli háu og lágu
ljósanna þegar annar bíll kom á
móti. Það eina sem hefði gerst síðan,
sagði kallinn, sé í rauninni að tölvu-
búnaður sé farinn að stjórna ýmsu í
gamla vélbúnaðinum, og sú breyting
geri raunar lítið annað en að það er
orðið miklu flóknara að laga ef eitt-
hvað bilar. „Nei,“ sagði þessi merki-
legi maður, „á öllum öðrum sviðum
hafa orðið stöðugar tækniframfar-
ir á síðustu hundrað árum, nema
hvað við hreyfum okkur enn á milli
staða á flóknum og þungum málm-
mekan isma samkvæmt hugmynd frá
ofanverðri nítjándu öld. Ef vísinda-
menn væru í dag að skoða hvernig
best væri að flytja fólk á milli staða,
þá dytti engum í hug að smíða svona
monstrúm fyrir hvern og einn!“
En hvað á að koma í staðinn?
Þegar þetta var sáu kannski ekki
margir hvað það yrði sem myndi
leysa hefðbundna bílaútgerð af
hólmi. En nú virðist sú mynd vera að
skýrast. Og það er dálítið einkenni-
legt til þess að hugsa að flest bendir
til þess að bílaöldin, eins og við
þekkjum hana, sé senn að líða und-
ir lok, það er að segja öld bensín- eða
„sprengihreyfilsins“ eins og hann
var kallaður í íslenskaðri ævisögu
Henry Ford. Það er ekki bara vegna
þess að tæknin sé komin á það stig
að sjálfkeyrandi rafmagnsbílar muni
næsta augljóslega ryðja hinum hefð-
bundnu úr vegi, þessi hljóðlausu og
gíralausu skrípi sem mönnum mun
trúlega að auki verða harðbannað
að stjórna sjálfum, heldur líka vegna
þess að loftslagsþróun mun banna
jarðefnaeldsneytið sem að auki mun
ganga til þurrðar í einhverri fyrirsjá-
anlegri framtíð.
Bílar og bensín, olía og kol, allt
hefur þetta verið partur af okkar lífi
sem nú erum á dögum, en í ljósi
mannkynssögunnar, að maður tali
nú ekki um jarðsöguna, þá hefur
þetta verið furðu stuttur tími. Og
verður auðvitað stórundarlega ráð-
gáta í framtíðinni hvernig mann-
kyninu tókst að fuðra upp öllum
þeim jurtaleifum sem höfðu verið að
safnast upp í jarðlögunum sem kol
og olía á milljörðum ára, – brenna
það allt upp eins og í einum hvelli á
tveim-þrem öldum. Í augum þeirra
sem byggja munu jörðina í framtíð-
inni mun þetta hljóma sem einhver
geggjun, mikið partí með eilífum
eldglæringum, ein samfellt flugelda-
sýning með öllu því braki og veseni
og reyk sem slíku fylgir.
En það var stuð í partíinu
En það hefur auðvitað verið gaman
að lifa þessa tíma. Og að sjálfsögðu
hreinn fullkominn grís að við skyld-
um hafa verið lífs hér á jörðinni með-
an þetta gekk yfir. Því að það blasir
við að um margt hlýtur framtíðin að
verða litlausari og leiðinlegri.
Tölum nú bara aftur um sprengi-
hreyfilinn, sem knýr bifreiðir. Núna
er það auðvitað algengast að hver
einstaklingur hafi til umráða stál-
flykki upp á að meðaltali eitt til tvö
tonn. Stálfleka með innbyggðu sófa-
setti, miðstöðvarhitun og steríó-
græjum svo eitthvað sé nefnt. Og
oftast er þessu ekið að morgni frá
heimili til vinnu, þar stendur flykk-
ið svo óhreyft til kvölds þegar það er
ræst með drunum og ekið sömu leið
til baka.
Auðvitað er ekkert vit í þessu til
lengdar, og hefur kannski aldrei ver-
ið, það sjá allir. Og fróðustu menn
spá því að innan fárra áratuga muni
margir verða um hvert farartæki, og
kannski fæstir með eigin prívatbíl,
heldur muni menn trúlega kalla eftir
einu sem ekki er í notkun þá stund-
ina, með appi ef að líkum lætur,
kalla eftir farartæki sem er statt ná-
lægt, svo kemur það af sjálfsdáðum,
maður sest afturí, eða einhvers stað-
ar inní, og slær inn ákvörðunarstað-
inn, eða segir hann kannski bara,
apparatið mun skilja mannamál, svo
draga menn upp blöð, eða leggja sig
kannski, á meðan „bíllinn“ sér um að
koma manni á ákvörðunarstað. En
hvort sem það verður nákvæmlega
svona, eða með einhverjum öðrum
afbrigðum, þá er ljóst að ný skipan
„En sanniði til,
innan skamms
verður næstum ómögu-
legt að fá að upplifa þá
tilfinningu að keyra bíl.
Ólafur Gunnarsson
Er harður talsmaður
General-Motors bílanna.