Dagblaðið Vísir - DV - 25.06.2015, Blaðsíða 53

Helgarblað 25.–29. júní 2015 Fólk Viðtal 37
Mjög glaður stjórnmálamaður
búinn að missa trú á stjórnmálun-
um. Það er skrýtin staða að vera
annarrar skoðunar núna um ýmsa
hluti vegna þess að ég er í stjórnmál-
um en ekki utan þeirra. Ég ætla ekki
að kveða upp úr um hvor hefur endi-
lega rétt fyrir sér í öllu, Sigmundur
innan stjórnmálanna eða hinn
ímyndaði Sigmundur utan stjórn-
málanna. Það er þó öruggt að Sig-
mundur innan stjórnmálanna telur
að langflestir stjórnmálamenn séu
í þessu starfi af því að þeir vilja láta
gott af sér leiða.
Ég held að oft og tíðum geri fólk
sér allt aðrar hugmyndir um stjórn-
málaflokka og hvernig þeir starfa en
raunin er. Ég sjálfur var með ýms-
ar ranghugmyndir um það hvernig
stjórnmálin virka áður en ég fór að
taka þátt í þeim. Það eru til dæm-
is fá dæmi þess að menn hafi sam-
band við stjórnmálamenn, mig eða
aðra sem ég þekki, og fari fram á að
þeir geri eitthvað tiltekið fyrir sig. Ég
ímynda mér að það hafi verið eitt-
hvað meira um slíkt hérna áður fyrr
þegar beinni tengsl voru milli stjórn-
mála og ýmiss konar atvinnustarf-
semi. Ýmis öfl halda því stöðugt á
lofti núna að stjórnmálamenn séu að
ganga erinda einhverra annarra en
almennings. Miðað við það sem ég
þekki til þá er þetta tómt rugl. Flest-
ir stjórnmálamenn eru í þessu starfi
vegna þess að þeir hafa hugsjón til
að bæta samfélagið. Þar getur menn
greint á um bestu leiðirnar en það
er vegna þess að þeir vilja ná þeirri
niðurstöðu sem þeir telja besta fyrir
samfélagið hverju sinni, ekki af nein-
um öðrum hvötum.“
Heyrði varla í sjálfum mér
Nýliðinn 17. júní varð sögulegur
en fjölmenni mætti á Austurvöll og
hafði uppi hróp og köll meðan há-
tíðardagskrá fór fram. Sigmundur
Davíð er spurður hvernig hafi verið
að halda ræðu undir háværum mót-
mælum.
„Ég heyrði varla í sjálfum mér og
ég held að enginn á Austurvelli hafi
heyrt hvað ég sagði. En fyrir vikið
hugsaði ég: Allt í lagi, nú er skylda
mín að flytja þann boðskap sem
ég ætlaði að flytja og var hafinn yfir
pólitísk ágreiningsefni samtímans.
Þarna var fólk sem vildi ekki að á
framfæri kæmust skilaboð þar sem
leitast var við að sætta fólk og draga
fram það sem sameinar okkur sem
þjóð heldur vildi þagga niður í þeim.
Mér sárnaði mest og fannst ótrúlegt
að sjá menn hamast svo mjög þegar
stúlknakór söng ættjarðarlög og fjall-
konan flutti ljóð. Þarna var ungt fólk
sem hafði dögum og vikum saman
undirbúið sig fyrir þátttöku í hátíðar-
höldunum og fékk ekki að njóta þess.
Þetta dregur fram stærra vanda-
mál sem er virðingarleysið sem er
orðið ríkjandi hjá ákveðnum hópi,
ekki mjög stórum en háværum. Sá
hávaði birtist ekki alltaf með trumbu-
slætti og öskrum á Austurvelli heldur
miklu oftar í fjölmiðlum og á netinu
þar sem sá sem er óvægnastur og
yfirlýsingarglaðastur nær mestri
athygli. Ég held að þetta sé samt sem
áður ekki lýsandi fyrir samfélagið. Ég
held að fólk sé almennt orðið þreytt
á öllum þessum leiðindum, en það
er kannski ekki svo auðvelt að kom-
ast út úr þeim þegar þeir sem ganga
lengst í þá átt fá mesta athygli.
Framganga þeirra sem haga sér
með slíkum hætti má þó ekki verða
til þess að skaða málstað þeirra sem
enn stríða við ýmiss konar erfiðleika,
meðal annars fjárhagslega erfiðleika.
Þótt hagtölur séu allar mjög í rétta átt
segja þær ekki alla söguna um stöðu
allra. Því má ekki gleyma. Það má
líka segja að efnahagsleg endurreisn
hafi gengið hraðar en félagsleg. Þar
er enn töluvert verk óunnið en þar
eru stór verkefni í gangi – styrking á
innviðum, húsnæðismálum, sam-
félagsþjónustu, heilbrigðisþjónustu
og fleiru. Þarna þurfum við að halda
uppbyggingarstarfinu áfram.“
Vöntun á borgaralegum
krataflokki
Víkjum aftur að stöðu Framsóknar­
flokksins. Samkvæmt því sem þú
sagðir í byrjun viðtalsins virðistu
hafa trú á því að Framsóknarflokk­
urinn rétti úr kútnum fyrir næstu
kosningar. En verði kosningaúrslit
eins og skoðanakannanir gefa til
kynna, ætlarðu þá að hætta sem for­
maður flokksins?
„Ég ætla af tvennum ástæðum
að láta vera að velta vöngum yfir
því hvað muni gerast ef úrslit skoð-
anakannana verði eins og þær eru
núna. Í fyrsta lagi vegna þess, eins og
ég nefndi áðan, að ég tel engar líkur
á að kosningar fari eins og kannanir
nú. Í öðru lagi vegna þess að ef þær
gerðu það og Píratar fengju 30–40
prósenta fylgi þá myndi taka við allt
annars konar stefna í samfélaginu
þar sem erfitt gæti verið að viðhalda
þeim gildum sem við höfum þó verið
að sækjast eftir og byggja upp um
áratuga skeið.
Mér finnst áhyggjuefni hversu
borgaralegu öflin vinstra megin við
miðju hafa látið á sjá. Mesta vöntun-
in í stjórnmálum finnst mér vera
borgaralegur krataflokkur, flokkur
sem er með sterk tengsl við verka-
lýðshreyfinguna en er um leið borg-
aralega sinnaður. Samfylkingin
breyttist á einhverjum tímapunkti
frá því að vera jafnaðarmannaflokk-
ur í að verða flokkur sem ætlaði að
reka sig fyrst og fremst út á það að
fylgja skoðanasveiflum frá degi til
dags. Það gekk ekki nógu vel og með
innkomu Jóhönnu Sigurðardóttur
var flokkurinn færður mjög hart til
vinstri. Ég hélt að Árni Páll myndi
færa flokkinn aftur inn á borgara-
legu hliðina. Hann gerði það ekki, en
samt virðast vinstri sinnuðustu öflin
í flokknum hafa ætlað að setja hann
af.“
Þú minntist á fylgi Pírata. Þér virðist
ekki hugnast tilhugsunin um að þeir
komist til valda.
„Ef almenn óánægja yrði til þess
að byltingarflokkar og flokkar með
mjög óljósar hugmyndir um lýðræði
og flokkar sem vilja umbylta grunn-
stoðum samfélagsins nái áhrif-
um þá væri það mikið áhyggjuefni
fyrir samfélagið allt og yrði stærri
breyting en svo að staða einstakra
stjórnmálamanna skipti máli. En ég
ítreka að ég tel ekki að það muni ger-
ast.“
Ómerkilegasta form
af stjórnmálum
Í fræðigrein sem birtist nýlega eftir
Eirík Bergmann, prófessor í stjórn­
málafræði við Háskólann á Bifröst,
segir hann að Framsóknarflokkurinn
hafi í dag flest einkenni þjóðernis­
popúlisma. Hefur þú fært flokkinn í
þessa átt?
„Eiríkur Bergmann virðist ekki
hafa vit á þessum málum. Hann
gagnrýndi flokksþing framsóknar-
manna árið 2011 fyrir að þar væri of
mikið af íslenskum fánum og helsta
röksemdarfærsla hans var að flokks-
þingslógóið innihélt rísandi sól sem
hann taldi vera einkenni flokka
á hægri kantinum. Rísandi sól er
frekar tákn fyrir vinstrið, er merki
Dagsbrúnar og vinstri flokka víða um
Evrópu, og reyndar ungmennafélag-
anna og lýðveldishátíðarinnar fram
á þennan dag. Þarna var því frekar
áminning um félagsleg og samfé-
lagsleg gildi flokksins.
Það er ekkert nýtt að menn reyni
að endurskilgreina Framsóknar-
flokkinn hver eftir sínu nefi. Það
er nokkuð sem miðjuflokkur mun
alltaf þurfa að búa við. Það er mjög
auðvelt að útskýra hvað felst í því
að vera sósíalisti eða frjálshyggju-
maður. Það getur hins vegar verið
erfitt að vera á miðjunni og útskýra
að stundum eigi áherslur sósíalista
ágætlega við og stundum sé frelsið
það sem gildi og að pólitík snúist um
að búa til sem besta blöndu úr þessu
og að það sama eigi ekki alltaf við á
ólíkum sviðum og ólíkum tímum.
Flokkur sem er í þeirri stöðu mun
Ekki upptekinn af skoðanakönnunum „Ég
einsetti mér það áður en ég fór í pólitíkina að ég
myndi ekki láta stjórnast af skoðanakönnunum og
alls ekki breyta um stefnu meðan ég tryði á það
sem ég væri að gera.“ Mynd Sigtryggur Ari
17. júní í skugga mótmæla „Mér sárnaði mest og fannst ótrúlegt að sjá menn hamast
svo mjög þegar stúlknakór söng ættjarðarlög og fjallkonan flutti ljóð.“ Mynd Sigtryggur Ari„Lögreglan tók
bréfið og ég á ekki
eintak af því. Innihald
þess hefur að flestu leyti
komið fram í fjölmiðlum.
Þarna stóð eitthvað til­
tölulega óljóst um það að
upplýsingar sem tengd­
ust fjölmiðlamálum
myndu koma sér mjög
illa fyrir mig og því hótað
að ef ég hefði samband
við lögreglu yrði búin
til óþægileg fjölmiðla­
umfjöllun.
„Núna trúi ég á
árangurinn af
því sem við höfum
verið að gera, þannig
að ég er mjög sáttur.