Fréttatíminn - 22.01.2016, Qupperneq 26

lóaboratoríum lóa hjálmtýsdóttir
Samkvæmt úttekt Íslands-deildar Barnahjálpar Sam-einuðu þjóðanna er fátækt barna á Ísland stórt vanda-
mál. Fjöldi barna líður alvarlegan
skort. Börnin fá ekki viðunandi
fæði, eru ekki nógu vel klædd, búa
þröngt, eiga ekki bækur eða dót við
hæfi og geta ekki boðið vinum sín-
um heim.
Þetta eru börnin sem alast upp á
ábyrgð okkar allra. Þau búa á heim-
ilum með skerta foreldragetu. For-
eldrarnir geta ekki hjálparlaust upp-
fyllt þarfir barna sinna. Það er því
á ábyrgð okkar hinna að gæta þess
að þau líði ekki fyrir vangetu fjöl-
skyldna sinna og njóti sömu tæki-
færa í uppvextinum og önnur börn.
Þessi börn eru fyrsta ástæðan
þess að við höfum formlegt samfé-
lag á millum okkar. Það miðar að því
að draga úr takmarkandi aðstæðum
á líf og hamingju fólks, einkum ef
fólk ber enga sök á þessum aðstæð-
um. Þá á við um aldraða, fatlaða og
sjúka. Og það á sannarlega við um
börn. Þótt einhverjir vilji kannski
halda því fram að fátækt fólk beri
einhverja sök á aðstæðum sínum þá
á það sannarlega ekki við um fátæk
börn.
Samfélagið þarf því að eiga tæki til
að styðja börn sem búa á fátækum
heimilum hver svo sem ástæða fá-
tæktarinnar er.
Þrátt fyrir að úttekt Barnahjálpar
Sameinuðu þjóðanna sé ítarleg þá
vantar í hana þætti svo við getum
skilið orsakir fátæktar barna. Í
könnuninni er spurt um fjölskyldu-
gerð, búsetu og kyn, húsnæði,
menntun og tekjur. En það er ekki
spurt um heilsu foreldranna.
Öll vitum við að heilsubrestur er
helsta orsök fátæktar. Skert heilsa
skerðir starfsgetu. Öryrkjar þurfa að
lifa af launum sem eru langt undir
meðallaunum. Fólk sem glímir við
geðraskanir og vímuefnasýki hrekst
oft út á jaðar vinnumarkaðarins
þar sem laun eru lægst og öryggi
minnst. Aðstoð samfélagsins við fólk
með þessa sjúkdóma kemur seint og
er veik.
Við vitum að stór hópur barna sem
býr við sára fátækt kemur frá fjöl-
skyldum sem hafa laskast vegna
langvarandi sjúkdóma og stuðnings-
leysis samfélagsins. Könnun Barna-
hjálparinnar nær ekki að kasta ljósi
á vanda þessa hóps þar sem aðeins
er horft til almennra skilyrða.
Þær niðurstöður könnunarinnar
sem hafa verið dregnar fram
í umræðunni snúa að tekjum,
menntun og húsnæði. Hinir fátæku
hafa lakari menntun, eru á lægri
launum og eru líklegri til að búa í
leiguhúsnæði en aðrir. Hver sem
er hefði getað séð þetta fyrir. Fá-
tækt skerðir foreldragetu, skerðir
stuðning við börnin, eykur hættu
á að börnin falli úr námi, dregur
úr tekjumöguleikum og skilur fólk
eftir í bjargarleysi.
Gallinn við könnun sem einblínir
á birtingarmyndir fátæktar frekar
en orsakir er að umræðan snýst um
almenn atriði. Ef fleiri fátækir búa
í leiguhúsnæði; er þá ekki lausnin
að lána fleirum svo þeir geti keypt
sér íbúð? Ef fleiri fátækir hafa litla
menntun; er þá ráð gegn fátækt að
auka aðgengi að menntun? Auðvitað
er það ekki svo.
Könnun Barnahjálparinnar dregur
fram að þrátt fyrir áratugalanga
áherslu á séreignastefnu í hús-
næðismálum og aukið aðgengi að
menntun býr hópur íslenskra barna
við sára fátækt. Það er auðvitað sjálf-
sagt að halda uppi almennri stefnu
í til að bæta almenn lífskjör. En til
að ná utan um fátækt barna þurfum
við líklega fyrst og fremst sértækar
aðgerðir sem beinast að fjölskyldum
með skerta foreldragetu.
Á undanförnum áratugum hefur
okkur tekist að auka réttindi
barna. Ofbeldi og vanræksla barna
á heimilum er ekki einkamál held-
ur opinber mál. Fátækt foreldra er
annars eðlis. Foreldrarnir eru ekki
ógn við barnið heldur aðstæður
fjölskyldunnar og stuðningsleysi
samfélagsins. Til að vernda barnið
þarf ekki að fjarlægja foreldra af
heimilinu heldur aðstoða þá til að
sinna foreldraskyldum sínum. Öll
börn eiga rétt á að njóta uppeldis
og skólagöngu sem örvar þau og
styrkir. Það er á ábyrgð okkar allra
að veita þeim börnum stuðning
sem ekki njóta hans ekki heima
við.
Við eigum að sjálfsögðu að hafa að
markmiði að bæta almenn lífskjör
í landinu. Við þurfum hins vegar
einnig að stefna að því að draga úr
áföllum sem fjölskyldur verða fyrir
vegna sjúkdóma og annarra þekktra
sértækra ástæðna fátæktar. Og síðan
eigum við að aðlaga öll kerfi sam-
félagsins að þeirri staðreynd að
hluti barna þarf aðstoð heildarinnar
vegna þess að þau njóta ekki nægi-
legs stuðnings heimafyrir.
Þörfin fyrir þann stuðning mun
aldrei hverfa, alveg sama hversu vel
við stöndum okkur varðandi hin
markmiðin.
Gunnar Smári
Fátæk börn
eru börn
okkar allra
köllunarklettsvegi 1, 104 Reykjavík. Sími: 531 3300. ritstjórn@frettatiminn.is
Útgefandi: Gunnar Smári Egilsson. ritstjórar: Gunnar Smári Egilsson og Þóra Tómasdóttir.
Fréttastjóri: Þóra Kristín Ásgeirsdóttir. ritstjórnarfulltrúi: Höskuldur Daði Magnússon. Framkvæmdastjóri og auglýsingastjóri:
Valdimar Birgisson. Fréttatíminn er gefinn út af Morgundegi ehf. og er prentaður í 83.000 eintökum í Landsprenti.
TENERIFE
Frá kr.
69.900
GRAN CANARIA
& TENERIFE
Frá kr. 89.800
m/allt innifalið
Netverð á mann frá
kr. 89.900 m.v. 2-4 í íbúð/
stúdíó/herbergi.
2. febrúar í 7 nætur.
Frá kr. 134.900
m/allt innifalið
Netverð á mann frá
kr. 134.900 m.v. 2
fullorðna í stúdíó.
9. febrúar í 14 nætur.
Frá kr. 95.900
m/allt innifalið
Netverð á mann frá
kr. 95.900 m.v. 2
fullorðna í herbergi.
2. febrúar í 7 nætur.
Tamaimo
Tropical
Villa Adeje
Beach
Bir
t m
eð
fy
rir
va
ra
um
pr
en
tvi
llu
r.
He
im
sfe
rð
ir
ás
kil
ja
sé
r r
étt
til
le
iðr
étt
ing
a á
sl
íku
. A
th.
að
ve
rð
ge
tur
br
ey
st
án
fy
rir
va
ra
.
E
N
N
E
M
M
/
S
IA
•
N
M
73
16
4
GRAN CANARIA
STÖKKTU
STÖKKTU
SÉRTILBOÐ
Frá kr. 69.900
Netverð á mann
Frá kr. 69.900 m.v. 3
fullorðna í íbúð/stúdíó/
herbergi.
Frá kr. 79.900 m.v. 3
fullorðna í íbúð/stúdíó/
herbergi.
27. janúar í 7 nætur.
Frá kr. 92.800
m/hálfu fæði
Netverð á mann frá
kr. 92.800 m.v. 2
fullorðna í herbergi.
3. febrúar í 7 nætur.
Stökktu
Beverly
Park
Stökktu
SÉRTILBOÐ
SÉRTILBOÐ
26 | fréttatíminn | Helgin 22. janúar–24. janúar 2016