Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.10.1978, Blaðsíða 41

Dæmi um liffræðilegar þarfir
1. Sjúklingur sem hefur fastað marg-
ar klst. fyrir röntgenrannsókn hef-
ur líklega ekki mikinn áhuga á að
spjalla aS ráSi fyrr en hann hefur
satt hungur sitt.
2. Sjúklingur sem fengiS hefur marg-
ar heimsóknir yfir daginn óskar
líklega eftir því aS fá aS hvíla sig
áSur en hann er settur fram úr í
fyrsta sinn.
3. Ef maSur er látinn liggja í rúm-
inu án þess honum finnist ástæSa
til getur honum mislíkaS. Hann
talar ekki, hlustar ekki og er ergi-
legur. Þessir þættir hafa allir áhrif
á samskiptin.
Þörf fyrir öryggi
Sérhver einstaklingur hefur þörf
fyrir traust, stöSugleika og röS og
reglu aS vissu marki, m. ö. o. aS geta
reitt sig á eitthvaS í lífinu. Venjulega
öSlast hann öryggi sitt fyrst frá fjöl-
skyldunni, síSan félögum og loks frá
þjóSfélaginu. ÞaS er nauSsynlegt að
vega og meta þá þætti sem stjórna
því hvort einstaklingurinn heldur ör-
yggi sínu eða glatar því. Sérhver
þáttur sem eyðir kvíða, byggir upp
traust og stuðlar að því að skapa það
andrúmsloft að fólk geti rétt hvort
öðru hjálparhönd. Þeir sem hafa
ótruflaða öryggiskennd eru oft hæf-
ari til þess að taka áhættur en aðrir.
Aríðandi er að skapa sjúklingi ör-
uggt umhverfi á sjúkrahúsinu. AS-
dragandi sjúkrahúsvistar er margvís-
legur og oft enginn.
Dæmi
1. Þegar þú tekur á móti sjúkling
gerir þú þér far um að vera vin-
gjarnlegur, kynnir hann fyrir
stofufélögum, sýnir deildina og út-
skýrir helstu störf dagsins. Einnig
gefur þú honum tækifæri til þess
að tjá sig. Allt þetta á að koma í
veg fyrir að honum finnist hann
vera einmana, kviðinn og óörugg-
ur.
2. Jóna var lögð inn til rannnsóknar.
Hún var fámál en samstarfsþýð.
ÞaS kom í þinn hlut að annast
hana, og smám saman fór hún að
spjalla meira við þig. Hún hafði
þörf fyrir að kynnast einni mann-
eskju af þeim hóp sem umgekkst
hana.
Þörfin að elska og vera elskaður
Sú þörf er svo sjálfsögð og auð-
skilin að allar útskýringar ættu að
vera óþarfar.
I daglegum samskiptum viS fólk,
hittir maður marga sem sífellt eru að
leita eftir ást eða þeirri tilfinningu
að hafa þýðingu fyrir aðra. Maður-
inn þarfnast félagsskapar, og hvar
sem liann er þarf hann að tilheyra
einhverjum. ÞaS gefur einstaklingn-
um tryggingu fyrir öruggum stað í
umhverfinu.
ViS hjúkrun er þess vænst af þér,
að þú sýnir hlýju, umhyggju og til-
litssemi. Ef þetta tekst vel, ryður þú
mörgum hindrunum úr vegi og um
leið verður þú ánægðari. Auk þess er
auðveldara að ná til fólks, ef þessir
eiginleikar eru notaðir, og á sjúkra-
húsinu ert það þú sem leggur grunn-
inn að þeim tengslum sem myndast í
upphafi.
Dæmi
1. Hörður, ungur námsmaður, var
lagður inn vegna slæmra kvið-
verkja. Hann bað oft um verkjalyf.
Starfsfólkið hafði áhyggjur af
lyfjaátinu og ræddi þetta vanda-
mál sín á milli en enginn talaði við
Hörð. Hann einangraðist meir og
meir þar sem starfsfólkið skipti sér
aðeins af honum þegar þörf krafði.
Karen, hjúkrunarnemi valdi Hörð
sem „sinn“ sjúkling. Smám saman
fór hann að láta í ljós skoðun á
ástandi sínu viS hana. Þannig brást
liann við umhyggju Karenar og
einmanaleikinn minnkaði. Starfs-
fólkið tók eftir breytingu í fari
hans og hann varð jákvæðari í
garð þeirra sem vildu hjálpa hon-
um.
Þörf fyrir viðurkenningu
Þegar einstaklingurinn þroskast,
fer hann að leita eftir viðurkenningu
annarra á orðum sínum og gerðum.
Honum líður vel þegar hann fær við-
urkenningu, en illa þegar hann er
ekki viðurkenndur. Með aldrinum
minnkar þessi þörf í daglegum at-
höfnum. Þrátt fyrir það má ekki
horfa fram hjá því, að allir hafa þörf
fyrir viðurkenningu yfirmanna sinna
eða samstarfsmanna, t. d. fyrir vel
unnið verk, ná tökum á erfiðu vanda-
máli, eiga þátt í góðum starfsanda
og koma í veg fyrir mistök eða sóun.
Sumir halda því fram að fullorðið
fólk hafi ekki þörf fyrir hrós, það sé
nógu þroskað til að treysta sinni eig-
in dómgreind. Ég trúi því, að það
auki á sjálfstraust manneskju að fá
viðurkenningu og að allt framlag til
heimilis, vinnu og þjóðfélags skipti
máli. ÞaS er auðvelt að gagnrýna og
brjóta fólk niður andlega, alveg eins
og það er erfitt að leggja áherslu á
það jákvæða og hvetja manneskjur til
að gera sitt besta. Það síðarnefnda
krefst áherslu sem tekur hæði tima
og krafta.
Dæmi
Það var mikið að gera á deildinni.
StarfsliðiS var fámennt, því nokkrir
voru veikir. Þeir sem mættu, lögðu
hart að sér allan daginn. Við vakta-
lok leið öllum sjúklingum vel. Þegar
hver hafði gefið sína skýrslu, þakk-
aði deildarstjóri hverjum og einum
fyrir þeirra framlag. Allir fóru á-
nægðir heim og fundu að vinna
þeirra hafði skipt máli.
Þörfin fyrir lifsfyllingu
Síðasta þörfin íþarfastigaMaslows
er talin vera æðsta takmarkiS í per-
sónulegum árangri. Þegar því stigi
er náð, má segja að manneskjan
njóti sín fullkomlega. I því ástandi er
Hjúkrun
35