Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.06.1985, Blaðsíða 20

Þar sem hjúkrunarfræðingurinn er
sá aðili heilbrigðisstéttanna, sem er
í nánustum tengslum við sjúkling-
inn, gegnir hann ákaflega mikil-
vægu hlutverki í sársaukameðferð.
Reynir þar verulega á hæfni, þekk-
ingu og skilning hjúkrunarfræðings-
ins, en ekki síst hversu mannlegur
hann er.
Aðalmarkmið hvers hjúkrunar-
fræðings er að stuðla að vellíðan
sjúklingsins, einkum með því að
hjálpa honum að losna við hvers-
konar sársauka og umbera hann, ef
það er ekki hægt að losna við hann.
Margo McCaffery, sem sjálf er
hjúkrunarfræðingur og hefur ritað
mikið um sársauka, álítur að það
megi flokka hjúkrunarmeðferð á
verkjum í 9 þætti er geta skarast að
meira eða minna leyti. Þessir þættir
felast í því að:
a. gefa lyf
b. gefa „placebo"
c. breyta sársaukavaldi eða ástæðu
fyrir honum
d. aðstoða sjúklinginn við að hag-
nýta sér líkamsþjálfun
e. beina athygli sjúklingsins frá
sársaukanum
/. ráðleggja geðræna meðferð
g. ræða um sársaukann við sjúk-
linginn
h. vera hjá sjúklingnum
i. snerta sjúklinginn.“(1-bls l94)
Það sem hver hjúkrunarfræðingur
þarf fyrst og fremst að hafa í huga
við framkvæmd þessara þátta, er að
ávinna sér traust sjúklingsins og
sýna honum umhyggju með and-
legar og líkamlegar þarfir sjúklings-
ins ávallt í huga.
Þegar sjúklingurinn er laus við sárs-
aukann, er gott að ræða við hann
um reynslu hans og viðbrögð hans
við sársaukanum.
Lokaorð
Það er fyrst nú á síðustu áratugum,
sem veruleg þekking hefur fengist á
eðli sársauka. Engu að síður er
mjög margt enn óvitað og bíður
rannsóknafólks þar mikill og
óplægður akur.
Þar sem sársaukaskynjunin er svo
mikilvægur þáttur í lífi manna hafa
menn íhugað sársauka, ekki ein-
ungis út frá vísindalegu sjónarmiði,
heldur einnig út frá sjónarmiði
heimspekinnar og siðfræðinnar.
Það er því miður svo, að allt í gegn-
um sögu mannsins hefur maðurinn
oft notað sársaukaskyn annarra til
þess að beita óvini sína þjáningum.
Það sem verra er, að enn þann dag í
dag eru vísindi á sviði heilsugæslu
misnotuð í mörgum löndum, þar
sem mannréttindi eru ekki í heiðri
höfð, til að beita pólitíska andstæð-
inga stjórnvalda ofbeldi. Vonandi
mun mannkynið losna við þetta sið-
leysi.
Þeir sem hafa þjáðst verulega af
sársauka geta sjálfsagt tekið undir
orð John Stuart Mills, að „ham-
ingja er að vera laus við sársauka“.
HEIMILDASKRÁ
Bœkur
1. Auld, M. og Birnum. L.. ed.: The
Challenge of Nursing, kafli 27 bls. 194-
199. The Mosby Company. St. Louis,
1973.
2. Brunner, L. og Suddarth. O.: Texlbook
of Medical-Surgical Nursing, 3rd
Edition. Kafli 7, bls. 101-114; kafli 9.
bls. 141-153. J. B. Lippincott
Company, New York 1975.
3. Carnevaly, D. og Patrick, M„ Ed.:
Nursing Managemenl for ihe Elderly.
Kafli 27. bls. 523-529. J. B. Lippincott
Company. New York, 1979.
4. Cousins, N.: Anatomy of an lllness.
Bantam Books, New York. 1981.
5. Ebersole og Hess.: Toward Heallhy
Aging, bls. 168-172 og bls. 581-582.
The C. V. Mosby Company, St. Louis,
1981.
6. Hayward, L.: hiformation - A Pre-
scription Against Pain. Royal College of
Nursing, Cavendish Square, London,
1975.
7. Lipton, S„ Ed.: Persisteni Pain, Vol. I.
Academic Press, London, 1977.
8. Lipton, S„ Ed.: Persistent Pain, Vol. II.
Academic Press, London, 1980.
9. Lipton, S. og Miles, I„ Ed.: Persistent
Pain, Vol. III. Academic Press.
London. 1981.
10. Mitchell. P.: Concepts Basic to Nursing.
2nd Edition, bls. 531-550. McGraw-
Hill Book Company. New York. 1977.
11. Ovarnström. U.: Upplevelser inför
döden. bls. 122-126. Ranso Bok-
tryckerv. Stockholm. 1979.
12. Starr. B. og Goldstein. H.: Human
Development and Behavior. Kafli 14.
bls. 276—301. Springer Publishing
Comp.. New York. 1975.
13. Vander. A. et al: Human Physiology.
3rd Edition, McGraw-HiIl Book
Company. New York. 1980.
Tímaritsgreinar
14. Candon. P.: „Pain Relief. the Nurses
Role." Nursing Times. June 12. 1980.
bls. 1052-1054.
15. Crow. R. og Hayward, J„ Ed.: „Coping
with Pain." Nursing, May 1979. bls.
55-99.
16. DiBlasi. M. og Washburn. S.: „Using
Analgesics Effectively." American
Journal of Nursing, Jan. 1979. Vol. 79.
no. 1. bls. 74-8.
17. Gever. L.: „Brompton Mixture."
Nursing, May 1980, Vol. 10.
18. Guðni Þorsteinsson: „Sársauki. kvalir
og þjáningar." Geðvernd, 1. hefti 1981.
bls. 42-47.
19. Guðrún Pétursdóttir: „Sársauki."
Fréttabréf um heilbrigðismál, 2. tölu-
blað 1980. bls. 29-34.
20. Jacox. A.: „Assessing Pain." American
Journal of Nursing, May 1979. Vol. 79,
no. 5, bls. 895-900.
21. Kristinn Guðmundsson: „Sársaukastill-
andi aðgerðir á sjúkl. með illkynja sjúk-
dóma." Lœknaneminn, apríl 1973. bls.
27-30.
22. Leung, J.: „Terminal Pain — I." Nursing
Times, June 12. 1980. bls. 1050-1051.
23. Leung, I.: „Terminal Pain - 3." Nursing
Times, June 26. 1980, bls. 1145-1147.
24. McCaffery, M.: „Patient Shouldn't
Have to Suffer." Nursing 80. Vol. 10,
no. 10. Oct. 1980, bls. 34-39.
25. McCaffery. M.: „Understanding Your
Patient’s Pain." Nursing 80. Vol. 10,
no. 9, Sept. 1980, bls. 26-31.
26. McCaffery, M.: „Undertreatment of
Acute Pain with Narcotics." American
Journal of Nursing, Oct. 1976. Vol. 78,
no. 10, bls. 1586-1591.
27. Silman, J.: „Management of Pain,
Reference Guide to Analgesics".
American Journal of Nursing, Jan.
1979, Vol. 79, no. 1, bls. 74-78.
28. Vaterlaus, E.: „A Holistic Approach to
Nursing, the Patient in Pain.“ The
Canadian Nurse, June 1979, Vol. 75,
no. 6, bls. 22-27.
18 HJÚKRUN ' J/b . 61. árgangur