Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.06.1985, Blaðsíða 22

HUGARASTAND
JAFNVÆG!
Að vera afslappaður telst til kosta,
eins og að vera grannur eða ríkur;
það er alltaf metið til góðra eigin-
leika. íþróttamenn temja sér það
fyrir keppni og segja má að við
þurfum öll á því að halda við ýmsar
aðstæður. Ekki hvað síst sjúklingar
á spítala.
Þú getur kennt skjólstæðingi þínum
afslöppun, en ekki fyrr en þú hefur
lært það sjálf og orðið honum
(skjólstæðingnum) fyrirmynd.
Að læra afslöppun krefst nokkurs
erfiðis og þolinmæði í fyrstu.
Afslöppun er sérstök þjálfun í
æfingu vöðva, viðbragða og hugar.
Raunveruleg afslöppun gefur mæl-
anlega andlega og líkamlega holl-
ustu og vellíðan.
Afslöppunaræfingar byrja á þrem
meginatriðum: réttri öndun, slökun
á spennu vöðva í öllum líkamanum
(einkum hnakka og axla) og ein-
beitingu hugans.
Rétt öndun er lykillinn að afslöpp-
un. Þér finnst kannski broslegt að
maður þurfi að læra að anda, en ef
þú ert spennt eru miklar líkur á að
þú andir rangt. Flest okkar gera
það. Við öndum venjulega 16 sinn-
um á mínútu og fyllum aðeins hluta
af lungunum (ca. V3) með Iofti.
Með þessari ófullkomnu öndun
notum við aðallega brjóstkassann.
Við rétta öndun á einnig að nota
kviðvöðvana og gera öndun dýpri
og hægari. Til að Iæra rétta öndun
þarf afslöppun.
• Sittu eða stattu í þægilegri stell-
ingu og spennulaus (með lokuð
augu).
• Dragðu að þér andann gegnum
nefið (með Iokaðan munn) á
meðan þú telur upp að fjórum,
láttu kviðinn þenjast út um leið.
• Andaðu út í gegnum munninn á
meðan þú telur upp að átta (ef
þér finnst það truflandi að telja
getur þú sleppt því fyrst um
sinn).
• Haltu hönd þinni á kviðnum til
að fylgjast með takt andardrátt-
arins þegar þú hefur fundið
hvernig inn- og útöndun verður
hægari og dýpri, settu þá hendur
þínar á brjóstkassann og þú
munt finna hvernig hann þenst
út og dregst saman.
Þegar þú hefur lært að anda farðu
þá að gefa gaum að spennu í öxlum,
hnakka og kjálkum.
• Opnaðu munninn lítið eitt, láttu
tunguna hvíla við neðri góm og
láttu hugann segja spennu að
hverfa frá þessum stöðum um
leið og þú andar djúpt.
• Taktu eftir spennu í koki við að
kyngja og láttu þá vöðva vera
mjúka og afslappaða.
• Haltu bol þínum uppréttum, þó
þægilega. Láttu hökuna síga
niður á bringu. Lyftu höfðinu
aftur, láttu það síga aftur á bak
og lyftu því svo aftur.
Endurtaktu þetta í takt við inn- og
útöndun.
20 HJÚKRUN l - 61. árgangur