Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.06.1985, Side 43

áhrærir hefur leiðbeininga—
kennsluþátturinn ásamt hinu
stjórnunarlega aukist; á það jafnt
við innan sem utan veggja sjúkra-
húsanna. Jafnframt hafa aðrar
stéttir haslað sér völl innan heil-
brigðisþjónustunnar.
Ég mun nú leitast við að koma inn á
þá þætti sem leita á hugann og rétt
er að ræða í umræðu sem þessari.
Slíkt verður aldrei tæmandi en gæti
e. t. v. vakið fólk til umhugsunar og
opnað leið fyrir frjóar umræður
okkar á milli.
Samkvæmt siðareglum er voru
samþykktar á fulltrúaráðsfundi Al-
þjóðasambands hjúkrunarkvenna í
Brasilíu 1953 er grundvallarskylda
hjúkrunarkonu þríþætt:
að vernda líf
að lina þjáningu
að efla heilbrigði.
Árið 1973 eru siðareglurnar endur-
skoðaðar og nú er hlutverk hjúkr-
unarfræðinga fjórþætt:
að efla heilbrigði
að sporna við sjúkdómum
að bæta heilsu
að lina þjáningar
Það sem athygli vekur er að greinin
um að vernda líf sem ein af grund-
vallarskyldum hjúkrunarfræðinga
er tekin út. Ástæðuna má e. t. v.
rekja til breyttra viðhorfa og rýmk-
unar á lögum um fóstureyðingar
sem svo mjög ruddu sér til rúms á
þessum árum. Nú stendur í siða-
reglunum „að í hjúkrun sé fólgin
virðing fyrir lífi og mannhelgi".
Hvað sé líf er óskilgreint.
Hér sem annarsstaðar hefur fóstur-
eyðingum fjölgað mikið með rýmk-
un á löggjöfinni. Fólk hefur mjög
misjafna skoðun á þessum hlutum,
og eru það hinar félagslegu aðstæð-
ur er mörgum þykja teygjanlegar.
Fyrirbygging þungunar með
fræðslu að leiðarljósi er það sem
Hjúkrunarfélag íslands hefur lagt
ríka áherslu á. Siðfræði tengd kyn-
lífi gleymist því miður oft en það er
þungamiðja þess að einstaklingur-
inn beri virðingu fyrir sjálfum sér.
Að gera sér ljóst líka að kynlíf
býður ekki aðeins upp á hættuna á
þungun heldur einnig sjúkdómum,
gleymist oft.
Legvatnsrannsóknir eru í dag fram-
kvæmdar í vissum tilvikum til að
hindra að kona fæði vanskapað
barn. Það er vitað að eitt vanskap-
að barn kostar þjóðfélagið fé og
fjölskyldu ómældar sálarkvalir. Á
barn með „spina bifida“ engan til-
verurétt eða barn í blæðaraætt? Svo
mætti lengi telja; þetta eru erfiðar
spurningar og sjálfsagt að kona sem
í hlut á hafi ákvörðunarréttinn.
Siðfræði hjúkrunarfræðinga hlýtur
því að verða sú að standa við hlið
viðkomandi einstaklings og veita
honum þann stuðning og vernd sem
hann þarfnast hverju sinni.
Að efla heilbrigði og bæta heilsu er
sett sem fremsta markmið hjá bæði
hjúkrunarfræðingum og læknum í
dag, í þeirra siðareglum. En hvað er
svo heilbrigði?
Samkvæmt skilgreiningu Alþjóða-
heilbrigðisstofnunarinnar frá 1946
er það:
„Fullkomin vellíðan til líkama
og sálar við hina ákjósanleg-
ustu samfélagshætti en ekki
aðeins lausn frá sjúkdómum og
vanlíðan.“
Mikið hefur verið rætt og ritað um
þessa skilgreiningu og margar
skoðanir komið fram. Flestar hall-
ast að því að fullkomin vellíðan sé
svo einstaklingsbundin; einstakl-
ingar upplifi hana við mjög mis-
munandi aðstæður og því raunhæf-
ara að tala um þá hámarks vellíðan
hverju sinni er einstaklingur geti
náð.
I siðareglum okkar segir:
„hjúkrunarfræðingur á um-
fram allt skyldum að gegna við
þá sem þurfa hjúkrunar við.“
Mikilvægt er að einstaklingurinn sé
meðhöndlaður sem einstaklingur
en einnig að litið sé á hann í heild
sinni og því umhverfi sem hann er
hluti af. Þar kemur til réttur sjúkl-
ingsins til eigin ákvarðanatöku
hvað meðferð áhrærir hvort heldur
hún er læknisfræðileg meðferð eða
hjúkrunarfræðileg meðferð.

HJÚKRUN l 2/is - 61. árgangur 37