Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.1995, Blaðsíða 34

Þessi síðasta breyting var einnig
svar við þörf fyrir virkari og líflegri
starfsemi. Ný verkefni lágu fyrir vegna
aukinnar þáttlöku norrænna
hjúkrunarfræðinga í alþjóðlegu
samstarfi. Þessi nýju verkefni kröfðust
skjótrar ákvarðanatöku, aukins
upplýsingastreymis og samhæfingar. Nú
fundar stjómin tvisvar til þrisvar á ári og
árlega em haldnar ráðstefnur um ýmis
málefni sem snerta hjúkrunarfræðinga.
Löndin skiptast á að halda ráðstefnumar
og verður næsta ráðstefna, um kjör
hjúkrunarfræðinga á Norðurlöndum,
haldin á íslandi 17. - 18. september
1996. Vigdís Jónsdóttir, hagfræðingur,
Hildur Einarsdóltir, formaður
kjaranefndar, Lilja Stefánsdóttir,
varaformaður, og Sigríður Guðmunds-
dóttir, varaformaður, taka þátt í að
skipuleggja ráðstefnuna fyrir íslands
hönd.
ímynd hjúkrunar
Umræða um fagvitund hjúkrunar-
fræðinga hefur alltaf verið áberandi
innan SSN. Á þriðja og fjórða áratugnum
höfðu hjúkrunarleiðtogar helst áhyggjur
af því livort nægilega mikil rækt væri
lögð við að innræta hjúkrunamemum
góða siði og sálarstyrk því það þótti
mikilvægt fyrir köllun þeirra til starfsins.
Eftir síðari heimsstyrjöld snérist
umræðan hins vegar um það hvort kjarni
hjúkrunarstarfsins, umönnun sjúkra,
myndi ganga hjúkmnarfræðingum úr
greipum með aukinni áherslu á kennslu
og stjórnunarldutverk þeirra. Hafa
verður í huga það sem var að gerast í
læknisfræði og vfsindum á þessum ámm
og leiddi til þess að nauðsynlegt var að
skilgreina hjúkrun skýrt.
Vendipunktur í umræðunni varð
þegar farið var að ræða um tækniþróun í
hjúkrun og markmið Alþjóðaheilbrigðis-
málastofnunarinnar frá árinu 1977
„Heilbrigði fyrir alla árið 2000“. Þá
jókst áhersla á forvarnir á kostnað
umönnunar og lækningar og þess gætti í
hjúkrunarmenntun, rannsóknum og á
starfssviði hjúkrunarfræðinga.
Síðasta afsprengi umræðunnar um
ímynd hjúkmnar er stofnun
gæðatryggingarhóps innan SSN árið
1988. Að tryggja gæði hjúkmnar og að
gera hjúkrunarstörf sýnileg með
TÍMARIT HJÚKRUNARFRÆÐINGA 4. tbl. 71. árg. 1995
skráningu er nú ofarlega á
forgangslistanum í félögum
hjúkrunarfræðinga á Norðurlöndum og
þar með einnig innan SSN. Fulltrúi
íslands í þessum hópi er Margrét
Björnsdóttir og hefur hún ásamt Vilborgu
Ingólfsdóttur, fulltrúa í Euroquan, verið í
forsvari fyrir starfshóp um gæðastjómun
í hjúkmn innan Félags íslenskra
hjúkmnarfræðinga, og báðar em þær
virkar í starfi heilbrigðishóps
Gæðastjórnunarfélags íslands.
Hjúkrunarmenntun
- hjartans mól
Eitt af höfuðmarkmiðum SSN í byrjun
var að skapa sameiginlegan
starfsgrundvöll þar sem aðildarfélögin
gætu unnið saman að því að tryggja
samræmda gmnnmenntun í hjúkrun.
Menntunarmál hafa því ávallt skipað
mikilvægan sess í umræðum á vegum
SSN og það er um menntunarmál sem
deilur innan samstarfsins hafa risið
hæst. Harðastir hafa árekstrarnir orðið á
milli norsku og sænsku formannanna. Á
9. áratugnum reis deilan á milli þeirra
svo hátt að við lá að það splundraði
samstarfinu. Kænska og málamiðlun
hinna formannanna kom þó í veg fyrir
það áður en upp úr sauð. í þessum
deilum endurspegluðust ekki einungis
mismunandi baráttuaðferðir
formannanna fyrir framgangi fagsins
heldur einnig mismunandi persónuleikar
þeirra.
Umræður um menntun snérust í
byrjun fyrst og fremst um baráttuna fyrir
viðurkenningu með hjúkrunarleyfi. Eftir
síðari heimsstyrjöld var leitast við að
svara spurningum um sameiginlegan
norrænan vinnumarkað og leitað leiða til
að samræma hjúkrunarmenntun á milli
landa.
Eftir að umræður um Evrópu-
sambandið vöknuðu varð ljóst að til að
halda uppi þeim kröfum, sem gerðar eru
til hjúkrunarmenntunar á Norðurlöndum,
yrðu norrænir hjúkrunarfræðingar að
beita áhrifum sínum eftir bestu getu til
að hafa áhrif á reglugerðir um hjúkrun
innan Evrópusambandsins.
Framhaldsmenntun lijúkrunar-
fræðinga liefur einnig verið mikið á
döfinni hjá SSN. Ósk um norrænan
hjúkrunarháskóla, þar sem hjúkrunar-
fræðingum byðist framhaldsmenntun á
háskólastigi í stjórnun, kennslufræði og
heilsugæslu, var komin fram árið 1920
en var lögð til hliðar á næstu árum.
Þegar Norræni heilbrigðisháskólinn í
Gautaborg var stofnaður árið 1953 var
rykið dustað að hugmyndinni um
norrænan hjúkrunarháskóla. Fyrst var
barist fyrir því að hjúkrunarfræðingar
fengju aðgang að Norræna heilbrigðis-
háskólanum, sem aðallega var ætlaður
læknum, og fyrir því að fá að hafa áhrif á
menntunina sem í boði var. Prófessors-
staða í hjúkrun fékkst loks við skólann
árið 1987.
Hjúkrunarrannsóknir
Á eftirstríðsárunum ríkti mannekla í
hjúkrun og af því skapaðist þörf fyrir að
skilgreina hlutverk hjúkrunarfræðinga.
Af því spruttu siðan hjúkrunar-
rannsóknir innan SSN. Þar var byrjað af
veikum mætti með vangaveltum um
hvernig standa bæri að rannsóknum í
hjúkrun og hvernig sannfæra ætti
hjúkrunarfræðinga, sem voru fullir
efasemda, um gildi hjúkrunarrannsókna.
Á sjöunda áratugnum efaðist
enginn lengur um mikilvægi
rannsóknanna, þeim óx fiskur um hrygg
bæði hvað stærð og fjölbreytileika
áhrærði. Með auknum umsvifum á sviði
rannsókna var samþykkt að vinna að
gerð siðareglna fyrir norrænar
hjúkmnanannsóknir árið 1978. Sama ár
var samþykkt að gefa út vísindarit og
haustið 1981 kom tímaritið Várd i
Norden út í fyrsta skipti.
Útgáfa Várd i Norden hefur ekki
gengið áfallalaust. Efni til birtingar hefur
látið á sér standa, áskrifendur eru færri
en vonir stóðu til og fjárhagsörðugleikar
hafa sett strik í reikninginn. Ástæðan er
kannski sú að þegar útgáfan hófst var
stutt sfðan hjúkmnarrannsóknir hófust á
Norðurlöndum auk þess sem
hjúkmnarfræðingar vom efins um
vísindalegt gildi ritsins. Reynt hefur
verið að ráða bót á því með því að
tilnefna lióp ritrýna frá öllum
Norðurlöndunum og með árlegum
fjárstyrk frá SSN. Áhersla hefur verið
lögð á útgáfu ritsins vegna þess að það er
talið hafa mikilvægu hlutverki að gegna