Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.04.1998, Blaðsíða 39

fólks er haföi lokið námi við Nightingale skólann. Florence
hafði allan tímann haft afgerandi áhrif á menntunina og
það var enginn sem mælti því mót að hún væri óumdeil-
anlegur höfundur hjúkrunar sem starfsgreinar.
En það var einnig mikil andstaða í þjóðfélaginu. Því var
haldið fram að í Nightingale skólanum væri of mikil áhersla
á hinn siðræna þátt hjúkrunar, að kröfurnar til hjúkrunar-
náms og -starfs væru alltof miklar og þess vegna yrði of
lítil fjölgun í stéttinni. Álit margra var að aðlaga bæri námið
nútímalegri háttum. Það átti að gerast með fullgildingu að
afloknu prófi og hjúkrunarkonurnar síðan skráðar í samtök
enskra hjúkrunarkvenna.
Ég taldi tímann ekki rétt valinn fyrir þessar breytingar.
Mín skoðun var að svo róttækar breytingar heyrðu framtíð-
inni til, eftir önnur þrjátíu eða fjörutíu ár. Ennþá var hjúkrun-
arstarfið nýtt og lítt mótað. Þegar um er að ræða siðrænt
inntak eru mín orð þessi: Tæknin mun þróast en hjúkrun
má aldrei verða eingöngu tæknileg, jafnvel þó að í Ijós
komi að margir geti náð valdi á henni. Próf og fullgilding
hæfir reyndar vel þeim sem er í verkfræði en hjúkrunarkona
verður dag hvern að staðfesta að hún hafi starfið á valdi
sínu og læri jafnframt af því.
Baráttan um þessi sjónarmið varð hörð og þrungin
beiskju frá beggja hálfu. Að nokkrum árum liðnum féll þó
allt í Ijúfa löð og mótherjar voru sáttir.
Við réttum hvert öðru sáttahönd og slíðruðum sverðin
því innbyrðis átök voru aðeins til skaða fyrir sameiginlegan
málstað, framgang hjúkrunarinnar.
Eftir þetta dró Florence sig út úr öllu opinberu lífi. Hún
var komin á áttræðisaldur. Um skeið hafði hún í raun og
veru haft ýmsu að sinna í sínu einkalífi. Faðir hennar, sem
hún hafði ávallt verið í góðum tengslum við, var látinn og
það voru margvísleg störf varðandi miklar landareignir fjöl-
skyldunnar sem sinna varð og fjárhagslegar og hagnýtar
ákvarðanir sem þurfti að taka. En hvernig hafði fjölskyldu-
lífið verið öll þessi ár og sambandið innbyrðis?
Að mörgu leyti varð það betra með árunum enda þótt
ég fyndi fyrir skilningsleysi þeirra á því sem altók huga
minn. Þau böðuðu sig í frægðarljómanum af mér en
tilheyrðu annars áfram hinni glöðu og áhyggjulausu yfir-
stétt.
Þegar móðirin veiktist og varð út úr heiminum féll það í
hlut Florence að annast hana. Pop systir hennar hafði gifst
Sir Henry Verney, sem áður hafði biðlað til Florence. Eftir
lát Pop urðu reyndar hann og Florence miklir mátar og
studdu hvort annað á þeirra efri árum. En Florence var
ógefna dóttirin í húsinu og hún hlaut því að leggja áhuga-
mál sín til hliðar og ábyrgjast móður sína.
Þetta urðu fimm erfið ár. Mér finnst ég hafa verið mín-
um átján þúsund börnum, hermönnunum, meiri móðir en
hún var mér allt mitt líf.
/Ty/qí
io. iootii irakrr,
PABS UBI. W
y *------
^...........
CÍM- K
/ZctSrUs, u/á/c-Cj'
//e-s /Á4U-/0U'
CccSÁ/c^-cr*- 0/
Rithönd Florence Nightingale.

Fanny varð níutíu og tveggja ára gömul og undir lokin
alveg blind og utan við sig, en meðfærileg og þakklát.
Að lokum urðum við fullkomlega sáttar og það var vel.
Mín eigin elli varð betri vegna þess að beiskjan í garð
móður minnar var horfin.
Florence hafði ævinlega átt tryggan og trúan aðstoðar-
mann þar sem Mai frænka hennar var.
Mai frænka var einstök. Við höfðum átt okkar erfiðu
stundir sem oftast var mér að kenna. En hún var mér kær,
ef til vill öllum öðrum fremur.
Sam frændi, eiginmaður Mai, var árum saman eins
konar lífvörður og einkaritari Flo og þess þarfnaðist hún
oft. Ágangur fólks sem vildi hitta hana var mikill og bréfa-
dyngjan sem þurfti að svara var með ólíkindum. Eitt sinn
er henni nær féllust hendur skrifaði hún:
„Engu er líkara en allt mannkynið sé fætt í heiminn í því
augnamiði einu að sitja og skrifa mér!”
Áhugi Florence og athygli beindist á efri árum í æ ríkara
mæli að fjölskyldunni og því sem næst henni stóð. Hún
sem hafði verið líkust hauki og óþrjótandi orkulind, og allt
sitt líf unnið af eldlegum áhuga, fann sig mildast og fá
sálarró. Hennar efstu ár urðu björt og hlý. Sjálf skrifar hún:
„Ég er að verða svo gæf! Hæf fyrir konur eins og tamn-
ingamenn segja þegar baldinn foli loks lætur að taum!”
Alla tíð hafði Florence haft mikið aðdráttarafi á annað
fólk, ekki síst karlmenn. Meðal hennar nánustu vina var Sir
Benjamín Jowett, prófessor í guðfræði og grísku við há-
skólann í Oxford. Samband þeirra var hlýtt og innilegt og
hann hefði gjarnan viljað giftast henni. Florence var því
mótfallin en þau voru vinir um þriggja áratuga skeið. Þegar
þau voru bæði orðin öldruð skrifaði hann henni eitt sinn:
„Mundu það Florence, að hamingjusamasti, besti og
sannasti hluti ævinnar eru síðustu æviárin. Við verðum að
kunna að nota þau. Ekki eingöngu til að afkasta svo miklu
heldur til að gera betur og af meiri alúð það sem við tökum
okkur fyrir hendur."
Tímarit Hjúkrunarfræðinga • 2. tbl. 74. árg. 1998
119