Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.04.1998, Blaðsíða 26

Göngudeildin að Kleppi
Margrét Sæmundsdóttir, hjúkrun-
arframkvæmdastjóri, og Sigríður
Bjarnadóttir, stoðhjúkrunarfræð-
ingur, leggja áherslu á að starfið á
göngudeild Kleppsspítala sé fyrst
og fremst fyrirbyggjandí. „Við
sinnum aðallega langveikum sjúk-
lingum og nýkomusjúklingar eru
færri hjá okkur en á göngudeild
Landspítalans og Sjúkrahúss
Reykjavíkur," segja þær. Með
langveiku fólki er átt við þá sem
hafa verið veikir í ein tvö ár eða lengur og geta ekki tekist á
við lífið nema með stuðningi fagaðila. Á deildinni eru þrjár
stöður fyrir hjúkrunarfræðinga. Utan dagvinnutíma sinna
þeir bráðavöktum á göngudeild Landspítalans á móti
hjúkrunarfræðingum þar.
Sjúklingarnir sækja þjónustu sína á göngudeildina og
mæta þangað reglulega í eftirlit og til sumra er farið í vitjan-
ir. Árið 1996 sóttu 162 einstaklingar göngudeildina og voru
skráðar komur þeirra á deildina hátt í 4000. „Þeir sem
koma til okkar mæta á göngudeildina til að fá lyf t.d. einu
sinni í viku eða hálfsmánaðarlega og tala við lækni og
hjúkrunarfræðing. Sumir koma reyndar mun oftar. Margir
þeirra búa einir og þurfa þétt eftirlit og stuðning til að geta
bjargað sér utan stofnunar. Fæstir geta sinnt þörfum sínum
hjálparlaust eða verið í vinnu," segja Margrét og Sigríður.
Sigríður segir að forsenda þess að fólkið geti búið úti í
bæ sé gott eftirlit og að það taki lyfin sín reglulega. Um-
önnuninni og eftirlitinu er sinnt af þverfaglegum hópi. Allir
hafa sinn geðlækni sem þeir hitta reglulega og til hjúkrun- \
arfræðinganna koma þeir til að tala og fá lyfin sín. Félags-
ráðgjafar og aðrir fagaðilar eru kallaðir til eftir þörfum. Allir
sem sinna sjúklingnum hafa náin samskipti sín á milli og
síminn er mikið notaður. „Sjúklingarnir hringja til okkar og
að við hringjum í þá. Ef einhver skilar sér ekki í eftirlit er
hringt heim til hans og unnið að því að fá hann til að mæta
aftur. Með símaþjónustu er hægt að hindra veikindi og
óþarfar innlagnir. Einnig er gott samstarf milli göngudeilda
og móttökudeilda. Deildirnar bregðast vel við ef einhver er
að veikjast þannig að hann getur fljótt lagst inn. Þessi
nána samvinna styttir sjúkdómstíma hverju sinni og lækkar
kostnað," segir Sigríður.
Á göngudeildinni fær fólk lyfin sín sérpökkuð í þynnur
með skömmtum fyrir hvern dag sem pakkar lyfjunum. Flún
segir að þó að breytingar á lyfjaskömmtum og lyfjaávís-
unum séu tíðar hafi það aldrei skapað vandamál gagnvart
apótekinu og að þetta fyrirkomulag hjálpi til við eftirlit með
sjúklingum, lyfjakostnaður sé mjög lítili á deildinni og að
lyfjum sé endurpakkað ef hægt er.
Frá göngudeildinni er farið í heimavitjanir til þeirra sem
treysta sér ekki til að koma inn að Kleppi. „Það eru aðallega
hjúkrunarfræðingar sem fara í
slíkar vitjanir en læknarnir gera
það stundum líka. Yfirleitt er um
að ræða einstæðinga, bæði kon-
ur og karla. í heimavitjunum er
mikilvægast að sjúklingarnir treysti
okkur og að við sýnum skilning á
stöðu þeirra í lífinu.
í tengslum við göngudeildina á
Kleppsspítala eru 4 vernduð
heimili, eitt í Asparfelli, annað í
Krummahólum og tvö eru á Kleppsvegi. „Þessi heimili eru á
vegum Kleppsspítala og utan við kerfi Félagsmálastofnunar
sem rekur sambýli annars staðar í bænum,“ segir Margrét
sem hefur átt stóran þátt í að gera þetta fyrirkomulag
mögulegt. „Þar býr fólk sem hefur verið valið og „þjálfað" til
að búa saman úti í bæ. Fólkið leigir íbúðirnar af Öryrkja-
bandalagi islands og fær stuðning frá meðferðarteymi á
göngudeild Kleppsspítala og heimilishjálp. Hjúkrunarfræð-
ingar og læknar göngudeildarinnar fara þangað í heimsóknir
eftir þörfurn," segir hún og leggur áherslu á að fagfólkið
komi sem gestir á heimilin.
Sem stendur búa 12 manns á þessum vernduðu
heimilum. Meðallegutími þeirra á spítalanum áður en þeir
fluttu þangað var u.þ.b. 24 ár. ( byrjun fluttu einungis konur
en síðan fylgdu karlar í kjölfarið. Heimilin eru kynskipt því
það hefur reynst betur. Fyrir flutninginn var fólkið þjálfað í
að búa út af fyrir sig og skipta með sér verkum. „Konurnar
þurftu fyrst og fremst að læra ýmis hagnýt atriði eins og að
fara í banka en karlarnir þurftu að læra að taka til hendinni
á heimili. Þessi tilhögun hefur gefist betur með geðklofa-
sjúklinga en oflætissjúklinga. Oflætissjúklingarnir hafa til-
hneigingu til að taka stjórnina í sínar hendur og koma sér
út úr húsi með því. Geðklofasjúklingarnir hjálpast hins vega
að við að byggja hver annan upp. Mikilvægur þáttur í sjálf-
stæði þeirra er sá stuðningur og öryggi sem felst í því að
vita að hægt er að leita til stofnunarinnar nótt sem dag. Gott
aðgegni að þjónustu er skilyrði fyrir því að þetta sé hægt.
Þetta er framtíðin í þjónustu við langveika geðsjúklinga og
ávinningurinn er ótvíræður bæði fyrir fólkið sem þarf á henni
að halda og fjárhagslega fyrir opinbera sjóði,“ segir Margrét.
Hún segir að sumir vinni t.d. í Bergiðjunni, sem er mjög
fjölbreyttur vinnustaður, en aðrir séu aðallega heima. Allir fá
tækifæri til að koma á dagdeildina á Kleppsspítala eða taka
þátt í iðjuþjálfun. í sambýlum sem Geðhjálp, hagsmunasam-
tök geðsjúkra, sér um á vegum félagsmálaráðuneytis búa
30 manns. Göngudeild Kleppsspítala sinnir lyfjaeftirliti þeirra
í samvinnu við starfsfólk Geðhjálpar og lækna geðdeildar
Landspítalans. Þetta fólk er of veikt til að geta búið eitt eða
verið á almennum vinnumarkaði en hefur ekki eins langa
sjúkrasögu og þeir sem búa á vernduðu heimiiunum.
Enn einn þátturinn í starfsemi göngudeildar Klepps-
spítala er geðeftirlit á Ási í Hveragerði. Þar eru 60 rúm og
Margrét
Sæmundsdóttir
Sigríður Bjarnadóttir
106
Tímarit Hjúkrunarfræðinga • 2. tbl. 74. árg. 1998