Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.07.2003, Blaðsíða 5

■raBBBBMnSaaBHHH
Hjúkrunarfræöi til framtíöar
Þær vikur, sem ég hef starfað sem formaður Fé-
lags íslenskra hjúkrunarfræðinga, hafa verið afar
ánægjulegar, sérstaklega vegna þeirra fjölmörgu
samtala sem ég hef átt við hjúkrunarfræðinga vítt
og breitt um landið. Það hefur reyndar komið mér
skemmtilega á óvart hve mikið hjúkrunarfræðing-
ar leita til félagsins með ýmiss konar fyrirspurnir.
Þannig á það líka að vera - félagið á að þjóna fé-
lagsmönnum sínum á sem flestan hátt. Þá þykir
mér afar vænt um allar þær góðu óskir sem mér
hafa borist og þakka hjúkrunarfræðingum það
traust að fá að veita okkar mikilvæga og góða fé-
lagi forstöðu. Eg vonast til að eiga gott og árang-
ursríkt samstarf við félagsmenn.
Þau ánægjulegu tíðindi berast nú frá hjúkrunar-
fræðideildum háskólanna að óvenjumargar um-
sóknir hafa borist á þessu vori um nám í hjúkrun-
arfræði. Skráðir nýnemar á fyrsta ár í hjúkrunar-
fræði við Háskóla Islands eru rúmlega 200 og við
Háskólann á Akureyri eru umsóknir frá nýnemum
um 70. Eflaust valda nokkrir samverkandi þættir
þessari fjölgun, s.s. þrengingar á atvinnumarkaði
sem leiða til þess að ungt fólk velur sér nám sem
veitir nokkuð örugga atvinnu til framtíðar, en
einnig er ljóst að ímyndarátakið, sem Félag ís-
lenskra hjúkrunarfræðinga stóð fyrir, skilar ágæt-
um árangri annað árið í röð. Þó fjölgun nýnema í
hjúkrunarfræði sé mikið fagnaðarefni fylgir henni
nokkur vandi. I fyrsta lagi er ljóst að húsnæði
hjúkrunarfræðideildar HI rúmar ekki svo mikinn
fjölda nemenda. I öðru lagi hamlar það kerfi
fjöldatakmarkana, sem nú er í gildi, fjölgun braut-
skráðra hjúkrunarfræðinga. Fjöldatakmarkanir f
hjúkrunarfræði hafa verið umdeildar en taldar
nauðsynlegar nokkur síðustu ár. Tvennt kemur
einkum þar til, skortur á klínískum námsplássum
í einstökum sérgreinum hjúkrunar og fjárskortur.
Of lágar fjárveitingar þrengja orðið mjög að hjúkr-
unarfræðinámi. A fulltrúaþingi Félags íslenskra
hjúkrunarfræðinga 15. og 16. maí sl. var sam-
þykkt ályktun þar sem þess er krafist „að stjórn-
völd tryggi að fjárframlög til hjúkrunarmenntunar
á Islandi séu í fullu samræmi við sænska reikni-
líkanið sem íslensk stjórnvöld nota við útdeilingu
fjár til háskólamenntunar". Stjórnendur hjúkrun-
arfræðinámsins bæði í HI og HA hafa allar götur
FORMANNSPISTILL
Elsa B. Friðfinnsdóttir
frá 1999, þegar hið sænska reiknilíkan var
fyrst lagt til grundvallar við fjárveitingar til
kennslu við HI og HA, mótmælt röðun;
hjúkrunarfræðinnar og talið að ekki væri
Eisa B. Friðfinnsdóttir tekið tillit til klíníska námsins í hjúkrunar-;
fræðinni. Arið 2001 var flokkun hjúkrunar-;
fræðináms í Svíþjóð breytt, í kjölfar þess að námið færðist í há-1
skóla, og það sett í dýrari flokk. Flokkun hjúkrunarfræðináms á|
Islandi hefur ekki verið breytt til samræmis þrátt fyrir endur-
teknar óskir um slíkt. A meðan fjárveitingar til hjúkrunar-|
fræðináms eru of lágar er ljóst að ekki verður hægt að fjölga!
nemendum sem fá að hefja nám á vormisseri 1. árs eftir sam-|
keppnispróf.
Margar þeirra breytinga, sem nú eiga sér stað í íslensku sam-1
félagi og heilbrigðisþjónustu, kalla á aukinn fjölda hjúkrunar-
fræðinga til starfa. Má þar nefna fjölgun aldraðra, flóknari með- <
ferðarúrræði, aukna tækni til að viðhalda lífi, eftirspurn eftir
fjölbreyttri þjónustu og svo mætti áfram telja. 1 hinni ágætu
skýrslu „Mannekla í hjúkrun", sem gefin var út 1999, kemur
fram að árlega þarf að brautskrá 120 - 130 hjúkrunarfræðinga.
til að halda í horfinu hvað hjúkrunarþjónustu varðar. Síðustu ár ]
hafa hins vegar tæplega 100 kandídatar brautskráðs árlega úrj
hjúkrunarfræðinámi. Það er ljóst að meðalaldur hjúkrunarfræð-!
inga er að hækka og innan tiltölulega skamms tíma mun gæta
alvarlegs skorts á hjúkrunarfræðingum ef ekkert verður að gert. j
I þessu sambandi er rétt að benda á að fjöldi starfandi hjúkrun-:
arfræðinga á hverja 100 þúsund íbúa er mun minni á Islandi en ’
á hinum Norðurlöndunum, eða 637 á hverja hundrað þúsund áj
móti 721 í Danmörku, 925 í Svfþjóð, 928 í Noregi og 1361 í
Finnlandi.
Þá vil ég einnig nefna niðurstöður rannsóknar sem fyrirrennari j
minn gerði að umtalsefni í formannspistli sínum í 3. tbl. 78.;
árg. Tímaritsins, þ.e. Mönnun hjúkrunarfræðinga og gæði um-
önnunar á sjúkrahúsum, en niðurstöður rannsóknarinnar birt- j
ust í maí 2002 í The New England Journal of Medicine. Helstu j
niðurstöður rannsóknarinnar voru í örstuttu máli þær að þvíj
fleiri umönnunarstundir sem hjúkrunarfræðingar (í samanburði
við aðstoðarfólk hjúkrunarfræðinga) veittu sjúklingum á dag,!
því betri varð útkoman fyrir sjúklinginn og þeim mun hagstæð-
ari fyrir heilbrigðiskerfið. Fylgikvillum fækkaði verulega og
legutími þeirra er nutu umönnunar hjúkrunarfræðinga var
styttri en hinna.
Allt ber þetta að sama brunni, þ.e. að bæði er nauðsynlegt fyr-
ir heilbrigðiskerfið og einnig þjóðhagslega hagkvæmt að fjölga
brautskráðum hjúkrunarfræðingum. Til þess þarf að gera löngu
tímabærar leiðréttingar á fjárveitingum til hjúkrunarfræðináms.:
Elsa B. Friðfinnsdóttir
Tímarit islenskra hjúkrunarfræðinga 3. tbl. 79. árg. 2003 3