Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.07.2003, Blaðsíða 22

að umhyggja hjúkrunarfræðinga hafi áhrif á heilsu og velferð i
skjólstæðinga þeirra (Cronin og Harrison, 1988). Mælingar á
ánægju sjúklinga gefa upplýsingar um þau gæði sem veitt eru
í heilbrigðisþjónustunni (Bull o.fl., 2000) og verða mælingar
af þessu tagi sífellt mikilvægari í því umhverfi sem heilbrigð-
isþjónustan býr við í dag (Bull o.fl., 2000; Wu, Courtney og
Berger, 2000). Komið hefur í ljós að þegar sjúklingar eru á-
nægðir eykst meðferðarheldni þeirra, þeir koma frekar í eftir-:
meðferð og leita aftur til sama aðila til að fá þjónustu (Pascoe, |
1983, sjá í Bull o.fl., 2000). Hins vegar hafa rannsóknir iðu-
lega sýnt að sjúklingar eru yfirleitt ánægðir með veitta þjón-
| ustu (Beck o.fh, 1999; Walsh og Walsh, 1999) og það hefur
vakið upp spurningar um réttmæti mælinga á sjúklingaánægju
(Williams, Coyle og Healy, 1998).
Engu að síður hefur ýmislegt komið fram sem varpar ljósi á á-
nægju sjúklinga með hjúkrun. Kynbundin áhrif virðast ekki
vera teljandi (Baper, 1996; Williams, 1997). Tengsl aldurs og
| ánægju eru misvísandi þótt tilhneigingin sé sú að eldra fólk er
ánægðara en það yngra (Beck o.fh, 1999; Wu o.fh, 2000). Á-
| hrif menntunar á sjúklingaánægju virðast lítið hafa verið rann-
i sökuð. Umhverfi stofnunar hefur áhrif á líðan sjúklinga og má
þar nefna þætti eins og hljóðlátt umhverfi, þægilegar biðstof-
ur og möguleika til að geta verið í einrúmi (Megivern, Halm
og Jones, 1992), hæfilegur umhverfishiti (Bruce, Bowman og
Brown, 1998) og fæði (Gyða Baldursdóttir og Helga Jónsdótt-
ir, 2002). Einstaklingsbundnir eiginleikar hjúkrunarfræðinga
| hafa sömuleiðis áhrif á ánægju sjúklinga (Wu o.fl., 2000) og
{ skipta þar þættir eins og góð kímnigáfa, áreiðanleiki (Hunt, J
1999) , þekking, hæfileikar, gildismat (Irurita, 1999) og fagleg
færni (Larrabee og Bolden, 2001) miklu máli. Hlýja í fari
j hjúkrunarfræðinga er þó líklega einn mikilvægasti eiginleiki
þeirra og skiptir miklu máli fyrir ánægju sjúklinga (Kipp,
2001; Larrabee og Bolden, 2001). Hjúkrunarfræðingar, sem
eru óánægðir í starfi sínu hafa neikvæð áhrif á ánægju sjúkl-
inga (Stumpf, 2001) og ekki þarf nema einn óánægðan ein-
stakling til að lita alla reynslu sjúklingsins (Wolf o.fl., 1998).
Fræðsla og upplýsingar hafa sömuleiðis áhrif á mat sjúklinga
á gæðum hjúkrunar (Abbott, 1998; Krupat, Fancey og Cleary,
2000) sem og lengd dvalar en því lengur sem sjúklingar liggja
inni því óánægðari eru þeir (Kangas, Kee og McKee-Waddle,
1999; Megivern o.fh, 1992). Alvarleiki veikinda virðist ekki
hafa áhrif á ánægju sjúklinga ef marka má niðurstöður Beck
o.fl. (1999) og Raper (1996).
! mestu máli, var að hjúkrunarfræðingarnir vissu
J hvað þeir væru að gera. Önnur atriði, sem sjúk-j
lingar álíta mikilvæga, eru að hjúkrunarfræðing-
| ar viti hvenær þörf er á að kalla til lækni (Mar-j
j ini, 1999), kunni á tækin (Gyða Baldursdóttir ogj
Helga Jónsdóttir, 2002), gefi til kynna að ávallt j
j sé einhver tilbúinn að sinna sjúklingi (Cronin og
Harrison, 1988; Huggins o.fl., 1993) og viti
hvernig gefa á lyf og vökva í æð (Gyða Baldurs-
dóttir og Helga Jónsdóttir, 2002). I rannsókn
von Essen og Sjödén (1991) á blönduðum sjúk-
lingahópi mátu sjúklingar það hins vegar mest að j
J hjúkrunarfræðingar gæfu sjúklingi heiðarlegarj
upplýsingar um sjúkdómsástand sitt. Rannsókn- J
ir benda því til að sjúklingar meti verklega færni
umfram tilfinningalega þætti (Gyða Baldursdótt-j
ir og Helga Jónsdóttir, 2002) en sumir rannsak-
endur telja að þetta stafi af þeirri áherslu sem
: heilbrigðiskerfi nútímans leggur á notkun tækn-
innar (Hall og Dornan, 1988). Þótt sjúklingar
meti verklega færni mikils þá skipta aðrir þættirj
einnig máli, s.s. samfella í umönnun, innihalds-J
rík samskipti, góðar upplýsingar, traust og vin-
gjarnlegt andrúmsloft (Irurita, 1999).
Aðferðafræði
{ Rannsóknin var lýsandi, megindleg þverskurðar-j
rannsókn þar sem leitast var við að svara eftirfar-
andi spurningum:
1. Hversu ánægðir eru sjúklingar lungnadeildar
LSH-Víf með þá hjúkrun sem veitt er?
2. Hvaða þætti hjúkrunar er mest ánægja með?
3. Hvaða þætti hjúkrunar er minnst ánægja með? J
4. Hver er ánægja sjúklinga með hina 7 flokka
gæða hjúkrunar?
5. Er tölfræðileg fylgni milli lýðfræðilegra breytaj
(aldurs, kyns, menntunar og búsetu) og á-j
nægju sjúklinga með hjúkrunina?
6. Er marktækur munur á ánægju sjúklinga með
hjúkrunina eftir því hversu veika þeir telja sig
vera, hversu oft þeir hafa legið á lungnadeildj
LSH-Víf, hver sjúkdómsgreining þeirra er og
hversu lengi þeir lágu inni?
Þeir umhyggjuþættir, sem sjúklingar telja mikilvæga, tengjast
yfirleitt verklegri færni hjúkrunarfræðinga. Fimm rannsóknir,
sem gerðar voru á 4 ólíkum sviðum (Cronin og Harrison,
1988; Gyða Baldursdóttir og Helga Jónsdóttir, 2002; Huggins,
Gandy og Kohut, 1993; Marini, 1999; Parsons, Kee og Gray,
1993), sýndu í öllum tilvikum að það sem skipti sjúklinga
Þátttakendur í rannsókninni voru allir sjúklingar
sem útskrifuðust af lungnadeild LSH-Víf á tíma-
bilinu 11. október til 26. desember 2001. I raun-1
inni er um tvo hópa að ræða. Annars vegar er um
að ræða einstaklinga, sem komu til hefðbund- j
innar meðferðar, og hins vegar einstaklinga sem
Tímarit islenskra hjúkrunarfræðinga 3. tbl. 79. árg. 2003