Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.07.2003, Qupperneq 49

PISTILL
Kunnátta í endurlífgun
lífi. Því eru dregnar fram ákveðnar áherslur sem'
fela í sér að kanna strax meðvitund, hringja svo í|
112 og beita að því loknu hjartahnoði þar til sér-
hæfð aðstoð heilbrigðisstarfsmanna hefur borist.
Endurlífgun á fullorðnum
Leiðbeiningar evrópska endurlífgunarráðsins
árið 2000 (þýtt úr Resuscitation, hefti 48, nr. 3, mars 2001)
Tryggið öryggi björgunarmanns og sjúklings.
Lítiö á sjúklinginn og athugið hvort hann bregst við.
• Hristið axlirnar varlega og spyrjið hvort allt sé í lagi.
Ef hann bregst við með svari eða hreyfingu:
• Skiljið hann eftir í þeirri stöðu sem komið var að
honum í, kannið líðan hans og kallið á hjálp ef þörf
krefur.
Ef hann bregst ekki við:
• Kallið á hjálp.
• Opnið öndunarveg meö því aö leggja hönd á ennið,
halla höfði og lyfta undir hökuna.
• Forðist að lyfta undir hökuna ef sjúklingurinn gæti
verið með höfuðáverka.
Á meðan öndunarvegi er haldið opnum skal athuga
öndun með því að horfa, hlusta og finna.
• Gáið að hreyfingum á brjóstkassa.
• Hlustið eftir öndunarhljóöum.
• Athugið hvort þið finnið fyrir lofti á kinn.
• Horfa, hlusta og finna í 10 sekúndur áður en kveðið
er upp úr um það hvort öndun er til staðar eða ekki.
Ef hann andar:
• Leggið í læsta hliðarlegu.
• Fylgist með öndun.
Ef hann andar ekki:
• Sendið einhvern eftir hjálp eða, ef þið eruð ein, yfir-
gefið sjúkling og farið sjálf eftir hjálp - komið til
baka og hefjið endurlífgun.
• Leggið sjúklinginn á bakið.
• Fjarlægið alla sýnilega aðskotahluti úr munni (gervi-
tennur).
• Blásiö tvisvar - fylgist með að brjóstkassinn rísi.
- haldið öndunarvegi opnum
- klemmið saman nefið með vísifingri og þumalfingri;
þeirrar handar sem hvílir á enninu
- opnið munninn örlitið, dragið djúpt andann og
setjið varir ykkar vel i kringum munn sjúklingsins
- blásið upp í munn sjúklingsins i um það bil 2 sek.
og fylgist með að brjóstkassann risi eins og i venju-
legri öndun - slikur blástur í fullorðnum krefst 700-
1000 ml af lofti (ef blásið er með aukasúrefni => þá 400-600 ml á j
1-2 sek.)
- haldið öndunarvegi opnum, færið munn ykkar frá munni sjúklings-
ins og horfiö á brjóstkassann siga þegar loftið fer út
- dragið aftur aö ykkur andann og endurtakið í sömu röð eins og að;
ofan greinir til að ná tveimur blástrum
• Ef þið eigið í vandræðum með að blása á árangursríkan hátt:
- gáið aftur í munn sjúklings og fjarlægið aðskotahluti ef þeir eru
sjáanlegir
- sjáið til þess að að öndunarvegur sé örugglega opinn
- gerið allt upp í fimm tilraunir til þess að ná tveimur blástrum
- ef slíkt reynist ekki unnt reynið þá aö meta hvort blóðrás sjúk-
lingsins er eðlileg
Metið hvort blóðrás sjúklingsins er eðlileg:
• Gáið hvort öndun er eðlileg og hvort sjúklingurinn hóstar eöa hreyf- j
ir sig.
• Athugið púls á hálsi (eingöngu heilbrigðisstarfsfólk skal athuga
slíkt).
• Eyðið ekki meira en 10 sekúndum í að meta blóðrás.
Ef þið eruð viss um að blóörásin sé í gangi innan 10 sekúndna:
• Haldið áfram öndunaraöstoð ef nauðsynlegt reynist þangað tilj
sjúklingurinn fer aö anda af sjálfsdáðum.
• Athugið púlsinn eftir um þaö bil 10 blástra (u.þ.b. einu sinni á mín-j
útu) - eyðið ekki meira en 10 sekúndur í þá athugun.
• Ef sjúklingurinn byrjar að anda af sjálfsdáðum en er meðvitundar- j
laus setjið hann þá i læsta hliðarlegu. Fylgist með sjúklingnum ogj
verið tilbúin að hefja aftur öndunaraðstoð ef hann hættir að anda.j
Ef engin merki eru um aö blóðrás sé í gangi eöa þið mjög óörugg
að finna púls hefjið þá hjartahnoð - á miöjum brjóstkassa á
milli geirvartanna.
- setjið annan lófann á brjóstkassa sjúklingsins og hina hendina
ofan á handarbak neðri handarinnar
- læsið fingrum beggja handa og lyftið þeim til að forðast þrýsting
á rifbein sjúklingsins - varist að þrýsta á efra hluta kviöarhols eða
á neðsta hluta bringubeins
- komið ykkur fyrir lóðrétt yfir brjóstkassa sjúklings með beina
handleggi, þrýstið niður á bringubeinið u.þ.b. 4-5 cm
- slakiö á þrýstingnum án þess aö missa takiö milli handa og
bringubeins, og endurtakiö 100 sinnum á mínútu. Hnoð og slökun á j
að taka jafnlangan tíma.
• Tengiö öndun og hnoö:
- eftir 15 hnoð hallið þá höfði sjúklings, lyftið höku hans og blásið
tvisvar
- færið hendurnar án tafar aftur að bringubeininu og hnoöið 15
sinnum. Haldið áfram hnoði og blæstri í hlutfallinu 15 á móti 2.
Haldið áfram endurlífgun þangað til:
• Sérhæfð aðstoð berst
• Sjúklingurinn sýnir merki um líf
• Þið örmagnist
Tímarit íslenskra hjúkrunarfræöinga 3. tbl. 79. árg. 2003
47