Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2004, Síða 39

LITIÐ UM OXL
Viö vorum fínar í lyftingum
mér afskaplega góðar. Þær höfðu svo gaman af
fallegum hlutum. Eg var t.d. eitt sinn að fara á
dansleik í svona afskaplega fallegum kjól með
tjulli, hafði saumað hann sjálf, kom niður stigann
og þær voru svo hrifnar af öllu svona. „Stoppaðu,
stoppaðu," kölluðu þær, „og leyfðu okkur að sjá.“
Þessu höfðu þær svo gaman af, fallegum kápum
og fötum. Og kapellan í Landakoti, lifandi
skelfing sem hún var falleg. Eitthvað það fal-
legasta sem ég hef komið inn í. Þetta var þeirra
kapella. Það var allt svo indælt fólk sem vann á
Landakoti, allt mikið stífara á Landspítalanum,
mikið um þéringar. Það var bara siður þar.“
Klara segir nunnurnar hafa verið mjög sparsamar
og farið vel með. „Einu sinni sat ég yfir manni
sem var að deyja. Hann var órólegur og ég reyndi
að halda honum í rúminu svo hann dytti ekki
fram úr og settist á rúmið til að styðja við hann.
En þá komu nunnurnar og gerðu athugasemd við
að ég sæti á lakinu, sögðu að það slitnaði við það
og báðu mig að standa heldur."
Þær stöllur segjast hafa fylgst með miklum breyt-
ingum á starfinu. „Fólk kvartar yfir því að það sé
ekki nóg hugsað um það, allt sé orðið svo tækni-
legt. En þegar ég kom í heimsókn á Vífilsstaði
og á Sólvang í Hafnarfirði finnst mér eins og
gamla andrúmsloftið væri þar, sjúklingurinn í
fyrirrúmi," segir Helga. Og Klara bætir við að á
Landspítalanum í garnla daga hafi læknarnir allt-
af spurt hvernig ástandið væri heima, „og ef það
var enginn til að hjálpa til þá fékk fólkið að vera
lengur. Það var alltaf tekið tillit til þess hvernig
heimilisástæður voru. Mér finnst engin mannúð
í þessu lengur, það er eins og það sé ekki hugs-
að um hvað tekur við þegar fólk er útskrifað af
sjúkrahúsinu. Ég hef heyrt að fólk sé stundum
sent heim en það þarf svo að koma aftur eftir
einn eða tvo daga. Þetta er oft erfitt því það
eru allir á fleygiferð í samfélaginu. Það þyrfti að
vera eitthvað millistig, fleiri staðir eins og Rauði
krossinn, svona sjúkrahótel."
Klara segist hafa heimsótt gamla sjúkrahúsið sitt
á Seyðisfirði fyrir skömmu. „Nú er búið að byggja
nýtt og yndislegt sjúkrahús, það var reyndar mað-
urinn minn sem stóð fyrir því að það var reist.
Gamla sjúkrahúsið var á tveimur hæðum en nú
er sjúkrahúsið bara á einni hæð, á neðri hæð-
inni eru skrifstofur, móttaka, mæðraskoðun og
lækningastofur. Það munar óskaplega miklu. Hér áður þurfti
stundum að bera sjúklingana upp og niður. Rétt áður en ég
fór suður var kominn svona stóll sem var hægt að láta fólkið
sitja í og fara þannig upp stigann. Þetta var náttúrlega ekki góð
aðstaða oft.“
Helga hætti að vinna '91. „Þá var ég búin að vera uppi á
Vífilsstöðum í 13 ár. A þessum tíma breyttust Vífilsstaðir mjög
mikið, það var orðið lítið um berkla síðustu árin sem ég vann
þar. Sjálf fékk ég berkla en sem betur fer var það ekki mikið
þó ég hafi verið sett á lyf, því allir fengju lyfjagjafir sem fengu
berklasmit. Ég lærði mjög mikið á Vífilsstöðum, bæði andlega
og hvað snertir verklag. Betra fólki hef ég aldrei kynnst, það
var svo góður andi á Vífilsstöðum, fólkið bjó saman, starfs-
fólkið og sjúklingarnir, allir sem ein heild. Þegar veðrið var
gott voru allir úti í skála. Enginn var tekinn fram yfir annan.
Yfirlæknirinn var alveg sérstakur og þannig skapaðist þetta
einstaka andrúmsloft. Það var h'ka mikið af gömlum berkla-
sjúklingum sem unnu þarna, fólki sem fengið hafði bakter-
funa, því í þá daga var ekkert verið að spá í hvort fólk smitaðist
af einhverju," segir hún að lokum.
Helga fór svo að vinna á Sólvangi í Hafnarfirði og vann þar í 20
ár. „Ég undi mér vel innan um það góða fólk sem þar vinnur,
og það er alltaf gaman að koma þangað í heimsókn."
Þær segja reynsluna af hjúkrunarstörfum ómetanlega. „Það
eru margar minningar sem koma upp í hugann,“ segir Klara.
„Mér er t.d. minnisstætt þegar við vorum tvær að ganga frá Iíki
ungs drengs en hann hafði látist úr blóðsjúkdómi 8 ára gamall.
Það var svo sorglegt að það runnu tárin úr augunum á okkur
og læknirinn, sem kom að okkur, hafði orð á að það væri gott
að sjá að við hefðum tilfinningar. Það var margt erfitt, ég man
einu sinni eftir að ég sat yfir manni sem var að deyja og eftir
að hafa setið lengi yfir honum gat ég það ekki lengur, fór fram,
hágrét og bað aðra um að leysa mig af. Og stundum var eins og
maður fengi yfirnáttúrulegan stuðning. Ég man eftir að ég var
eitt sinn að ljúka vakt á sjúkrahúsinu á Seyðisfirði, var á stiga-
pallinum og var hreinlega að detta niður stigann af þreytu. Þá
var tekið í handlegginn á mér, þéttingsfast, til að forða mér frá
falli. Ég leit við og þar var engan að sjá.“
Og úr því að talað er um einkennilega reynslu segir Helga í
Iokin frá því er hana dreymdi nýlátinn sjúkling sem kom til
hennar og sagði að honum væri svo kalt á fótunum. Daginn
eftir segist hún hafa flýtt sér út í líkhús og þá lágu sokkarnir
hjá líkinu, gleymst hafði að klæða það í þá. Þær segjast tilbún-
ar að vinna líka við hjúkrun í næsta lífi. „En þá viljum við vera
vakandi yfir velferð sjúklinganna eins og var hér áður,“ segja
þær. Og við kveðjum þær með því að smella af þeim einni
mynd af svölunum á Holtsgötunni.
Tímarit hjúkrunarfræðinga 4. tbl. 80. árg. 2004