Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2004, Blaðsíða 42

ur, sem voru mjög hæfir í starfi, voru óöruggir og ósáttir í fjöl-
skyldulífinu. Foreldrahlutverkið er að mínu mati árangursrí-
kasta gjöfin sem fólk fær til sjálfsstyrkingar og aukins þroska. 1
samræðum mínum við vin minn og kollega Bjarna Þórarinsson
og þá stjórnendur, Arna Sigfússon og Sigurð Gísla Pálmason,
ákvað ég að gefa út fræðsluefni fyrir foreldra. Við Bjarni vorum
þá búnir að vera vinir í mörg ár og höfðum unnið saman að
félagsmálum en Árna og Sigurði Gísla kynntist ég vel í starfi
mínu hjá Stjórnunarfélagi Islands.“
Árið 1998 stóð Olafur að útgáfu á námsefni í samstarfi við
Eignarhaldsfélagið Hof og Family Caring Trust í Bretlandi
fyrir foreldra barna undir sex ára aldri. „Reynslan úr
Stjórnunarfélaginu kom sér vel en að auki hafði ég reynslu af
útgáfu og námskeiðum í Bókaútgáfunni Vexti, við gáfum
t.d. út „Karlar eru frá Mars, konur eru frá Venus“ og héld-
um hjónanámskeiðið „Listin að elska og njóta" með Önnu
Valdimarsdóttur sálfræðingi og Braga Skúlasýni sjúkrahús-
presti. Eftir að hafa sótt þriggja daga námskeið hjá höfundin-
um, dr. John Gray, sem nefndist „Ástfanginn upp fyrir haus
og að verða enn ástfangari", ákvað ég að vinna í að gefa bókina
út á íslensku og bjóða námskeið fyrir hjón og pör. Námskeiðið
hjá dr. Gray hafði mikil áhrif á mig fyrir utan að ég varð enn
ástfangnari."
Hann segir foreldra barna sex ára og yngri hafa verið mjög
áhugasama. „Ég fékk ómetanlega hjálp hjá miklum fjölda
og nefndi t.d. Albert Eðvaldsson og Viktor Kjartansson sem
unnu með mér í Reykjanesbæ, Auðun G. Árnason og Fríðu J.
Jónsdóttur í Hafnarfirði og Jóhönnu Maríu Eyjólfsdóttur og
Sólveigu Eiríksdóttur í Reykjavík. Einnig hjálpuðu elsku systk-
inin mín mér mikið, þau Guðbjörn og Margrét.
Árni Sigfússon og Sigurður Gísli buðu starfsfólki sínu að sækja
námskeiðið í fyrirtækjum sem þeir stjórnuðu á þeim tíma. Þetta
var byrjunin á að foreldrafræðsla yrði almenn í Reykjanesbæ og
foreldrum í öllum skólum Hjallastefnunnar ehf. er boðið upp á
námskeiðið. Að auki hafa stjórnendur leikskólanna Fossakots
og Korpukots notað námskeiðið fyrir starfsfólk sitt og foreldra.
Á fimmta hundrað foreldra, kennara og skólastarfsfólks hafa
sótt námskeiðin."
Bjarni segir að eftir ráðgjafanámið í London hafi hann skipu-
lagt eftir hugmyndum sínum vímuefnameðferð fyrir unglinga
og starfað sem dagskrárstjóri og ráðgjafi, bæði með unglingun-
um og foreldrum þeirra. „Þessi ungmenni höfðu ánetjast ýmiss
konar vímuefnum en stór hluti af því vandamáli er að börnum,
sem ánetjast vímuefnum, finnst þau ekki tilheyra fjölskyldu
sinni nema á mjög neikvæðan hátt því sjálfsmynd þeirra er svo
sársaukafull og neikvæð þar sem traustið á milli þeirra og upp-
alenda er brostið. Vandinn stafar m.a. af því að hinir fullorðnu
kunna ekki, af ýmsum ástæðum, að ráða í og
skilja sitt eigið tilfinninga- og sálarlíf og geta því
ekki talað við börnin sín um tilfinningar þeirra og
geta ekki fylgst með tilfinningalífi barna sinna og
þetta finnst börnunum „svik" við sig. Börn þurfa
„kennsiu" og örvun til að læra að tjá sig opið um
tilfinningar sínar því það er mikilvægur liður í
myndun jákvæðrar sjálfsmyndar barnsins. Um
mikilvægi tilfinningalegs uppeldis eru fullorðnir
oft algjörlega ómeðvitaðir,“ segir hann.
Bjarni bætir við að reiði, sársauki og tilfinningin
um að hafa verið svikin séu oft ríkjandi tilfinn-
ingar og aðferð barnanna til að tjá þá tilfinningu
sé meðal annarsvímuefnaneysla. „Þegar þau nota
vímugjafa finna þau hamingjutilfinningu, finna
til léttis og frelsis undan sársaukafullri sjálf-
smynd og „neikvæðum“ tilfinningum. Þetta verð-
ur því þeirra aðferð til að láta sér líða vel. Börn
fæðast ekki með sjálfseyðingarhvöt eða að það
sé vont að vera þau! Ég vil taka fram að auðvitað
ánetjast ekki allir vímuefnum þó þeir hafi sár í
sálinni eftir uppeldi sitt og að ekkert uppeldi er
fullkomið, allir hljóta einhver sár.
Það „bjóðast" líka ýmis önnur áráttukennd hegð-
unarmynstur og flóttaleiðir til að deyfa sig fyrir
óhamingju og neikvæðri sjálfsmynd, t.d. nikót-
ínfíkn, vinnufíkn, matarfíkn, valdafíkn og kyn-
lífsfíkn svo eitthvað sé nefnt. Flestir foreldrar,
og reyndar samfélagið allt, geta gert mun meira
til að börn fái jákvæðari og kærleiksríkari sjálf-
smynd,“ segir hann.
Bjarni segir að uppalendur og samfélag þurfi að
læra um börn, þarfir þeirra og hvað er hollt og
þroskandi fyrir tilfinninga- og sálarlíf þeirra og
hvað meiði þau. „Atvinnulífið, skólinn og sam-
félagið bera hér líka mikla ábyrgð. Börnin og
velferð þeirra er á ábyrgð okkar allra því það þarf
þorp til að ala upp barn og það höfum við vitað í
árþúsundir. Við störf mín áttaði ég mig á því að
það að vera góður uppalandi er alls ekki sjálfgefið
og meðfætt," segir Bjarni. „Það sem er „meðfætt"
er að endurtaka uppeldisaðferðir foreldra og for-
feðra þó við ætlum okkur ekki að gera það.“
Bjarni segir áberandi í flestöllu starfi með for-
eldrum þessara unglinga að allflestir foreldrar
elski börnin sín mikið en að þeir kunni ekki að
ala börnin upp á tilfinningalegan hátt auk þess
Timarit hjúkrunarfræðinga 4. tbl. 80. árg. 2004