Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2004, Blaðsíða 55

MINNING
Marie Kristofa Kristoffersdatter Lysnes
f. 12. október 1906 - d. 16. september 2004.
Vær glad nár faren veier,
hver evne som du eier.
Jo större sak,
jo tyngre tak.
Men desto större seier.
Björnstjerne Björnson.
Baráttukonan og brautryöjandinn María
Lysnes er látin á 98. aldursári.
„Norðurljós - hjúkrunarnorðurljós“ var fyrirsögn
sem Paul T. Banks, ritstjóri blaðsins Reflections
on Nursing Leadership, hafði á grein er hann
skrifaði um vinkonurnar Maríu Lysnes og Maríu
Pétursdóttur. Fyrir okkur sem þekktum þær var
þetta réttnefni, þær voru hvor um sig brautryðj-
endur og frumkvöðlar hjúkrunar í sínu heima-
landi. María Lysnes kom sem ráðgjafi til Nýja
hjúkrunarskólans 6. janúar 1978. Hún var þá
nýhætt sem rektor við Statens spesialskole i
psykiatrisk sykepleie eftir 20 ára farsælt starf.
Starf Maríu við Nýja hjúkrunarskólann var að
endurskoða og skipuleggja framhaldsnám í geð-
hjúkrun fyrir hjúkrunarfræðinga. Áratugareynsla hennar við að
starfa með geðsjúkum, alþjóðlegt starf að þeirra málum, ásamt
skólastarfinu skilaði sér vel. Þarna bundust þær vinaböndum
er entist ævina út, hún og skólastjórinn María Pétursdóttir.
Það sama var að segja um nemendurna, þeir nutu góðs af
hennar viskubrunni ásamt því að eignast í henni einlæga og
góða vinkonu. Hugur, hjarta og hönd er grunnurinn í skil-
greiningu Virginíu Hendersons á hjúkrun. María hafði sömu
skilgreiningu. Hún leit á sig sem sáðmann er ætti að reyna að
sá fræjum þekkingar, hugsana, visku og góðra gjörða meðal
sinna meðborgara. Þetta gerði hún með starfi sínu sem hjúkr-
unarkona í heimaþjónustu, á vígvellinum, í héraðinu, á sjúkr-
ahúsinu, á geðdeildum, sem stjórnandi, sem skólastjóri og
rithöfundur. Alltaf var hún tilbúin að taka upp hanska fyrir
þá sem minna máttu sfn. Oftar en ekki átti hún á brattann
að sækja en hún sóttist aldrei eftir meðvindi og gerði mildar
kröfur bæði til sjálfrar sín og annarra. Engan hef ég vitað
brenna eins í andanum fyrir hjúkrun og Maríu Lysnes, sá
neisti slokknaði aldrei. Hinn brennandi áhugi Maríu á öllu er
að hjúkrun laut ætti að vera okkur sem yngri erum hvatning
til fagmennsku. Eftir að starfi Maríu við Nýja hjúkrunarskól-
ann lauk kom hún margoft til íslands, m.a. til endurhæfingar
og hressingar á Heilsustofnunina í Hveragerði. Á 70 ára
afmæli Hjúkrunarfélags Islands árið 1989 var María gerð að
heiðursfélaga og mat hún það mikils. Hún var heiðursfélagi
í sínu norska hjúkrunarfélagi og einnig í fagfélagi geðhjúkr-
unarfræðinga. Árið 1977 hlaut hún Florence Nightingale
orðuna. Fyrir framlag sitt í seinni heimsstyrjöldinni hlaut hún
Deltagermedaljen og árið 1975 Kongens fortjenestemedalje
i guld fyrir störf sín að hjúkrunar- og samféiagsmálum. Hún
var einnig heiðursfélagi og heiðursdoktor í Sigma Theta Tau
International. Árið 2003 kom út bókin Lofotboka með frásögn-
um fólks frá Norður-Noregi. María Lysnes segir þar frá er hún
sem nýútskrifuð hjúkrunarkona starfar í Flakstadhéraði: „Som
distriktssykepleierske ytterst i havgapet Iærte jeg á beundre
menneskene der, hvordan de tok sine ublide skjebne med
verdighet, med hjelpsomhet og omtanke for de som var værre
stillet. Man kunne böye seg i respekt for denne befolkning."
(Sem héraðshjúkrunarkona lengst úti við hafsauga lærði ég að
dást að fólkinu sem þarna bjó, hvernig það tók óblíðum örlög-
um sínum með reisn, með hjálpsemi og umhyggju fyrir þeim
sem ver voru settir. Það mátti sannarlega hneigja sig í virðingu
fyrir þessu fólki.)
Baráttukona og brautryðjandi er gengin. I virðingu og þökk
hneigi ég mig fyrir Maríu Lysnes. Blessuð sé hennar minning.
Sigþrúður Ingimundardóttir.
Tímarit hjúkrunarfræöinga 4. tbl. 80. árg. 2004
53