Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2008, Page 30

spítalans sem ávallt var sneisafullur af
erfiðu fólki en starfsliðið ákaflega fáliðað.
Hjúkrunarkona segir frá starfs-
reynslu sinni á Kleppi árið 1951
„Ég vann á Kleppsspítala í 6 mánuði
að loknu hjúkrunarnáminu eins og allir
gerðu sem ætluðu sér að vinna á
geðsjúkrahúsi. Engin formleg menntun
var þó á staðnum. Geðhjúkrun hentaði
mér vel þar sem ég var svo iitii.
Líkamsþurðir skiptu minna máli við
geðhjúkrun heldur en á öðrum deildum,
þar sem þurfti að lyfta sjúklingum. Það
var al/taf skortur á hjúkrunarkonum
á Kleppi og þess vegna voru hærri
laun þar. Eftir þetta fór ég til starfa og
frekara náms í Danmörku. Árið 1951
fékk ég vinnu við órólegu karladeildina
(deild 10). Á þessum tíma unnu mjög
fáar konur á karladeildunum. Það
áttu að vera 25 sjúklingar á deildinni
en venjulega voru þeir fleiri. Ein jólin
voru 30 manns inniliggjandi. Ég held
að sjúklingarnir hafi fengið mjög
mannúðlega meðferð og markmiðið
var að endurhæfa þá. Engin belti eða
ólar voru á deildinni en þrjú einbýli
þar sem hægt var að einangra menn.
Ómenntaðir starfsmenn höfðu hærri
laun en hjúkrunarkonurnar. Stundum
var einn slfkur sofandi á deildinni
meðan næturhjúkrunarkonan fór út um
allt á mun lægri launum" (bls. 97).
Hjúkrun geðsjúkra 1950-1960
„Hjúkrungeðsjúkra var(oger) vandasamt
og erfitt starf. Hjúkrunarkonur stjórnuðu
daglegu starfi á deildunum og sáu til
þess að sjúklingarnir fengju að borða,
gættu hreinlætis og fengju einhverja
hreyfingu. Þær voru í mestum tengslum
við sjúklingana, gáfu þeim lyf og lögðu
mat á gang meðferðar, batahorfur og
vinnuhæfni hvers og eins. Hjúkrunar-
konur reyndu mikið tilað halda tengslum
við aðstandendur og fá þá til að
heimsækja sjúklingana en það gekk oft
illa. Ótti fólks við geðsjúkdóma og staðinn
sjálfan var mikill og margir veigruðu sér
við að heimsækja ástvini sína og töldu
það tilgangslaust. Það kom fyrir að
auglýst væri eftir aðstandendum. Þetta
sést mjög vel þegar gamlar sjúkraskrár
langlegusjúklinga eru skoðaðar þar sem
skrásetjarar kvarta mikið undan því að
enginn nákominn komi til að heimsækja
sjúklinginn jafnvel þótt hann eigi stóran
frændgarð. Þetta átti að sjálfsögðu sinn
þátt í því hversu erfiðlega gekk að
koma mörgum sjúklingum út í lífið á
nýjan leik. Þeir sjúklingar sem héldu
góðu sambandi við fólkið sitt áttu mun
auðveldara með að útskrifast til síns
heima en hinir sem voru algjörlega
afskiptir inni í hvítu höllinni við Sundin
blá“ (bls. 103).
„Mörg frí hjúkrunarkvennanna fóru 1 að
útvega sjúklingum föt eða halda á rétti
þeirra gagnvart aðstandendum. Margir
gleymdust inni á Kleppi og voru smám
saman afskrifaðir sem gat skapað
mikil vandkvæði í erfðamálum. Fyrír
mörgum hætti sjúklingurinn að vera til
þegar hann lagðist inn á Klepp enda
fannst mörgum ákaflega erfitt að þurfa
að viðurkenna að nákominn ættingi
væri þar heimilisfastur hvað þá heldur
að fara og heimsækja hann innan um
alla hina „brjálæðingana". Fóiki fannst
erfitt að heimsækja fólkið sitt í öllum
þeim þrengslum sem alltaf voru á
Kleppi og engin aðstaða fyrir gesti.
Oft á tíðum var hjúkrunarkonan eini
tengiliður sjúklingsins við umheiminn
enda þekkti hún venjulega viðkomandi
best. Þær voru mun nær sjúklingunum
en læknarnir sem komu og fóru á
hátíðlegum stofugöngum sínum en
sáust lítið þess utan á deildinni. í raun
er ekki hægt annað en dást að þeim
fjölmörgu sem komu að hjúkrun þessara
sjúklinga á mjög óeigingjarnan hátt“
(bls. 103-104).
María Finnsdóttir 1963-1970
Guðríður Jónsdóttir hætti formlega
störfum við spítalann í árslok 1963 og
við starfi hennar tók Man'a Finnsdóttir.
Guðríður hafði verið forstöðukona
á Kleppi í 25 ár. Man'a er fædd árið
1922 á Hvilft í Önundarfirði. Hún lauk
hjúkrunarnámi frá Hjúkrunarskóla íslands
árið 1952. Árið 1953 fékk María styrk
frá Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni til
að fara á námskeið til Boston í hjúkrun
lömunarveikisjúklinga. Síðar (1959-60) fer
hún til náms í sálar- og uppeldisfræði við
lýðháskóla í Danmörku. Hún var kennari
við Hjúkrunarskóla íslands þegar hún
tók við sem forstöðukona á Kleppi í
október árið 1963. Seinna meir átti María
eftir að fara í nám í hjúkrunarstjórnun,
Ijúka BA-námi í sálfræði ásamt því að
Ijúka kennslu- og uppeldisfræðinámi við
félagsvísindadeild HÍ.
María segir sjálf að hún hafi þurft að
glíma við töluverða stöðnun í þróun
geðhjúkrunar á Kleppi þegar hún tók við
forstöðukonustarfinu (samtal við Maríu
28
Tímarit hjúkrunarfræðinga - 5. tbl. 84. árg. 2008