Dagblaðið Vísir - DV - 15.12.2017, Blaðsíða 34

34 fólk - viðtal Helgarblað 15. desember 2017
leigja húsnæði. Öðruvísi fái það
ekki þak yfir höfuðið.
Á fundum með Sigmundi
Vilhjálmur fylgist vel með stjórn-
málum. Blaðamaður bendir á að
verkalýðsforinginn hafi að hans
mati verið hliðhollur Framsóknar-
flokknum í skrifum sínum. Það
ætti ekki að koma á óvart þar sem
Sigmundur Davíð Gunnlaugs-
son, fyrrverandi formaður Fram-
sóknarflokksins, talaði um í sinni
stjórnartíð að hann vildi afnema
verðtrygginguna. Fyrir kosningar í
haust mátti svo ráða af ýmsu sem
Vilhjálmur lét frá sér á samskipta-
miðlum að hann fylgdi nú Mið-
flokknum að málum. Það liggur
því beinast við að spyrja hvar Vil-
hjálmur standi í pólitík.
„Forystumenn í verkalýðsfélög-
um eiga ekki að vera merktir ein-
um ákveðnum stjórnmálaflokki.
Hins vegar eiga þeir að styðja öll
góð málefni, óháð flokkum. Það er
rétt sem þú segir að árið 2013 ger-
ist það að einn stjórnmálaflokkur
lofar því sem ég hafði barist fyrir
frá árinu 2009, sem var að leiðrétta
forsendubrest heimilanna, taka
á kröfuhöfum og afnema verð-
tryggingu. Ég er ekki í vafa um það
að Framsóknarflokkurinn vann
þennan svakalega sigur árið 2013
vegna þessara kosningaloforða.“
Vilhjálmur vill meina að Fram-
sóknarflokkurinn hafi staðið við
tvö af þessum loforðum. Sig-
mundur Davíð hafði haldið fram
að hægt væri að ná 300 milljörðum
af kröfuhöfum. Segir Vilhjálmur
að Sigmundur hafi gert gott betur
og náð 500 til 600 milljörðum. Þá
hafi tekist að leiðrétta forsendu-
brest heimilanna. Á árinu 2013 var
Vilhjálmur í miklum samskiptum
við Sigmund Davíð og hélt 16 fyr-
irlestra á fundum flokksins.
„Það var eitt mál sem menn
komu ekki í gegn og það var að
leiðrétta verðtryggingu. Ég var
skipaður í hóp af Sigmundi Davíð.
Ég fékk skipunarbréf frá honum og
í því stóð stutt og laggott að verk-
efni hópsins væri að afnema verð-
tryggingu og koma með tímasetta
áætlun. Á öðrum fundi fann ég að
enginn vilji var til að fara í þessa
vegferð.“
Sjálfstæðismenn stóðu í veg-
inum, grimmir fyrir járnum. Þeir
ætluðu aldrei, að mati Vilhjálms,
að afnema verðtrygginguna.
„Það þarf ekki nema skoða
ræður þeirra þingmanna sem þar
voru. Það var aldrei neinn vilji til
að ráðast í þetta verkefni.“
Tilkynnti Sigmundi að hann
væri hættur
Það er ljóst á tóni Vilhjálms að
þarna hafi átt sér stað tími von-
brigða. Hann átti marga fundi með
Sigmundi Davíð á þessum tíma í
stjórnarráðinu.
„Á einum fundinum sagði ég
að ég væri hættur. Ég sagði við Sig-
mund: „Ég tek ekki þátt í þessu
vegna þess að mitt skipunarbréf
er alveg skýrt. Ég á að koma með
tillögur hvernig við afnemum
þessa verðtryggingu. Það var það
sem þú fólst mér.“ Hann tók und-
ir með mér en lagði hart að mér að
fara ekki úr nefndinni og ég myndi
frekar skila séráliti sem að hann
lofaði mér að hann myndi reyna
að berjast fyrir. Það var síðan
niðurstaðan og ég var síðan einn
á móti öllum hinum í sérfræðinga-
hópnum og skilaði séráliti sem
byggðist á því sem stóð í skipunar-
bréfinu. En eins og allir vita þurfti
Sigmundur síðan að stíga til hlið-
ar sem forsætisráðherra og þá var
ljóst að verðtryggingarmálið var
því miður endanlega dautt. Það
fór gríðarlegur tími og orka í þessa
baráttu og vonbrigðin voru gríðar-
leg. Þetta eru ein af þessum stóru
vonbrigðum en samstarfið við Sig-
mund Davíð var mjög gott í þessu
máli.“
Fyrir kosningarnar í haust var
á ný rætt um að afnema verð-
tryggingu og taka húsnæðislið út.
Segir Vilhjálmur að stjórnmála-
menn í ákveðnum flokkum hefðu
lofað því skýrt og greinilega.
„Ég er búinn að minna fram-
sóknarmenn á þetta eftir kosn-
ingar. Ég er ekki í vafa um að það
þurfi kjark og þor til að standa
uppi í hárinu á fjármálaelítunni og
setja hnefann niður.“
Hefur þú trú á að ný ríkisstjórn
muni afnema verðtrygginguna eða
standi við loforðin að einhverju
leyti?
„Á meðan sjálfstæðismenn fara
með fjármálaráðuneytið þar sem
þessir hlutir gerast hef ég litla trú á
því. Þess vegna er ég hissa á fram-
sóknarmönnum að hafa gefið eft-
ir fjármálaráðuneytið sem hefur
með þennan málaflokk að gera.
Ég ætla ekki að útiloka það fyrir-
fram að Bjarni muni ekki fara eft-
ir stjórnarsáttmálanum en ég ótt-
ast svik. Það segir sig sjálft að þeir
sem eiga gríðarlega fjármuni og
eru innviklaðir inn í fjármálakerf-
ið eins og viðskiptaráðherra, eru
líklegri til að berjast á móti því að
afnema verðtryggingu eða taka út
húsnæðislið.“
Nú ríkir nokkur bjartsýni með
nýja ríkisstjórn. Hefðir þú viljað sjá
aðra flokka taka höndum saman?
„Ég hefði getað hugsað mér að
sjá Flokk fólksins í ríkisstjórn. Ég
get útskýrt það á einfaldan hátt,
þeir vilja hjálpa fólki sem höllu-
stum fæti standa, taka á verð-
tryggingu og húsnæðislið. Ég hefði
viljað Miðflokk líka því þeir voru
með sömu stefnumálin og svo
hefði ég viljað fá Framsókn. Ég
bar saman kosningaloforð þessara
þriggja flokka og þeir voru sam-
mála í 90% tilfella. Þess vegna
varð ég mjög hissa að þeir skyldu
ekki mynda eins konar bandalag,
vegna þess að stefnuskrá þessara
flokka var nákvæmlega eins að
langstærstum hluta.“
Sonarmissir og líf eftir dauðann
Sonur Vilhjálms, Óttar Örn Vil-
hjálmsson, svipti sig lífi árið
2014, aðeins þrítugur að aldri,
faðir tveggja barna. Hefur Vil-
hjálmur síðan þá lagt baráttunni
gegn sjálfsvígum lið og reynt eftir
fremstu getu að opna umræðuna
um þau. Hann telur þunglyndi,
kvíðaröskun og áfengisneyslu lífs-
hættulega sjúkdóma. Vilhjálmur
hefur haldið minningu sonar síns
á lofti með því að skrifa um hann
á samskiptamiðlum. Að tala um
reynslu sína við blaðamann tekur
á fyrir Vilhjálm sem segist trúa á líf
eftir dauðann. Vilhjálmur skrifaði
nokkrum dögum eftir andlát Ótt-
ars:
„Mér er hugsað um lagið sem
Helgi Björns söng „Geta pabb-
ar ekki grátið“ Jú, pabbar geta
svo sannarlega grátið því tárin
streyma niður í hvert sinn sem ég
slæ á lyklaborðið,“ sagði Vilhjálm-
ur og bætti við: „Tár skríður nið-
ur kinn, aldan lekur af steini, sól
sekkur í sæ, ég kveð en elska þó í
leyni,“
Treystir þú þér til að tala um
Óttar?
„Það er frekar erfitt. Þetta var
bara 11. apríl 2014,“ segir Vil-
hjálmur og þagnar um stund. Síð-
an bætir hann við: „Fólk tæmist að
innan við að missa barnið sitt og
þegar ég hugsa til baka, þá er eitt-
hvað sem gerist í líkamanum, það
er eiginlega ekki hægt að lýsa því
öðruvísi en að þú tæmist. Það er
ekkert eftir. Svo fyllist tómarúmið
af nístandi sorg sem þú reynir að
kæfa með fallegum minningum
um þann sem er farinn.“
Óttar eignaðist, eins og áður
segir, tvö börn og eru þau mikið hjá
Vilhjálmi og Þórhildi. Afasonurinn
Róbert er níu ára í dag og Bríet, sem
fæddist á sjálfan baráttudag verka-
lýðsins, 1. maí, er sex ára.
„Mamma, allt væri betra ef
pabbi væri ennþá til,“ sagði Ró-
bert við mömmu sína þegar hann
var fimm ára, nokkrum mánuðum
eftir að hafa misst föður sinn. Vil-
hjálmur segir börnin standa sig vel
og dýrmætt að hafa þau nærri.
„Börn og barnabörn gera mann
ríkan,“ segir Vilhjálmur, en telur
mikilvægt að ræða opinberlega
um sjálfsvíg. „Það er lítið fjallað
um sjálfsvíg en mikilvægt að gera
slíkt, því við vitum aldrei hjá hverj-
um þessi vágestur bankar upp á.
Þetta er yfirleitt ungt fólk sem fell-
ur frá og erfitt að sjá utan á því
hvort fólk sé að glíma við sálræn
vandamál. Svo er það þannig að
enginn veit hvað átt hefur fyrr en
misst hefur.“
Eru jólin erfiður tími nú eftir að
Óttar er farinn?
„Við komum alltaf öll saman,
fjölskyldan, um jólin. Fyrstu jólin
voru skelfileg, en svo lærði maður
að lifa með sorginni og hvernig á
að takast á við slíkt gríðarlegt áfall
sem það er að missa barnið sitt.“
Trúir þú á líf eftir dauðann?
„Já, ég vil gera það. Ég vil trúa
því að það sé líf eftir dauðann,“
segir Vilhjálmur.
Finnst þér þú finna fyrir strákn-
um þínum?
„Já, ég vil trúa því. Því sem þú
trúir, það upplifir þú. Við för-
um reglulega upp í kirkjugarð.
Það eru forréttindi uppi á Skaga,
að þegar ég keyri til og frá vinnu,
þá er garðurinn tuttugu, þrjátíu
metra frá veginum. Það liggur við
að ég sjái leiðið. Við förum þarna
oft upp eftir. Ég vil trúa því að ég
finni fyrir honum, það sé líf eftir
dauðann.“ n
„Ég þekki nákvæmlega þá stöðu
sem alltof margir eru í, að vera
orðinn auralaus þegar það eru fimm til
tíu dagar í mánaðamót.
Styður góð málefni Vilhjálmur segir að verkalýðs-
foringjar eigi ekki að vera merktir stjórnmálaflokkum.
Hann viðurkennir þó að hafa viljað sjá Flokk fólksins,
Miðflokkinn og Framsóknarflokkinn í ríkisstjórn vegna
málefna þessara flokka. Mynd SigTryggur Ari