Morgunblaðið - 29.08.2017, Blaðsíða 13

Gert að Rúnar var snöggur að flaka fagurlita bleikju ofan í blaðamann.
eins og þeir eru? Og hvers vegna
verða naut eins og þau eru, setja
hold í herðarnar? Þetta er allt fyrir
kynþokkann. Hnúðurinn á baki lax-
ins er karlkynseinkenni kynþroska
hnúðlaxa, þeir vilja vera sexí fyrir
hrygnurnar. Svo roðnar hann líka
við kynþroskann, hann fer í diskó-
gallann, liturinn fer úr holdinu í roð-
ið, til að sýna að hann sé til í tuskið.
Fitan fer líka úr holdinu og þess
vegna verður hann vatnssósa og
óætur. Þeir leggja allt í hrygninguna
og svo drepast þeir að henni lok-
inni.“
Þegar Ólafur er spurður um al-
gengi hnúðlaxa á Íslandi segir hann
þá alltaf veiðast öðru hverju á Ís-
landi.
„Ég sá nýlega í norskum miðl-
um að það eru gríðarlegar göngur af
hnúðlaxi í norskum ám núna,
óvenjulega mikið. Það gæti verið
samhengi þarna á milli, að hann sjá-
ist meira hér á landi af einhverjum
sömu ástæðum. En það eru alltaf
sveiflur í náttúrunni, og ef sjórinn er
hlýrri þá er eðlilega meiri fram-
leiðsla af honum,“ segir Ólafur og
bætir við að Rússar hafi flutt hnúð-
lax úr Kyrrahafinu og sleppt honum
í ár sem renna í Hvítahafið og haf-
svæðið við Kólaskaga um og upp úr
1950.
„Hann hefur því breiðst út og
rekst upp í ár. Það berast líka fregn-
ir frá Skotlandi núna um óvenju-
marga hnúðlaxa. Í Kyrrahafinu er
veidd um hálf milljón tonna af þess-
ari tegund, í sjóveiði. Stofninn getur
því þess vegna orðið mjög stór í Atl-
antshafinu ef hrygning fer að takast
í miklum mæli og skilyrði verða hon-
um hagstæð. En Kyrrahafslax getur
ekki blandast við Atlantshafslax.
Seiðin ganga til sjávar skömmu eftir
klak og því mun vistfræðileg ógn af
honum í ánum líklega einkum felast í
því skarki sem hann gerir á hrygn-
ingarstöðvum, hvar Atlantshafslax
hefði ætlað sér að hrygna. En stór
stofn í hafi mun einnig taka talsvert
til sín, kannski svipað og makríll-
inn,“ segir Ólafur að lokum.
Með því að rannsaka hreistur lax-
fiska er hægt að lesa aldur þeirra.
Hægt er að sjá þann fjölda ára
sem fiskurinn dvaldi í ferskvatni
og þann fjölda ára sem fiskurinn
dvaldi í sjó, ef um sjógenginn fisk
er að ræða. Einnig er oft hægt að
sjá hvort fiskurinn hefur hrygnt
áður og þá hve oft. Hægt er að
bakreikna með mælingum og finna
út hvað fiskurinn var stór sem
gönguseiði. Oft er hægt að sjá í
hreistrinu hvort fiskur er af eldis-
uppruna, hvort sem er fiskur úr
sleppingum eða eldi. (Af vef
Landssambands veiðifélaga, ang-
ling.is)
DAGLEGT LÍF 13
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 29. ÁGÚST 2017
GÓÐ HEYRN
GLÆÐIR SAMSKIPTI!
Hlíðasmára 11 · 201 Kópavogur · Sími 534 9600 · heyrn.is
Með þeim heyrist talmál sérstaklega vel vegna þess
að þau þekkja tal betur en önnur tæki.
Tæknin sem
þekkir tal
Nýju ReSound LiNX 3D
eru framúrskarandi heyrnartæki
ReSound LiNX3
Hnúðlaxar (Oncorhynchus gorbuscha) hafa lengi veiðst í íslenskum ám.
Þeirra varð fyrst vart í evrópskum ám upp úr miðri 20. öld. Þann 12.
ágúst 1960 veiddist einn slíkur í Hítará á Mýrum og var það fyrsti hnúð-
laxinn sem kom á land úr íslenskri á. Hnúðlaxana í Evrópu má rekja til til-
rauna Rússa til að koma á legg hnúðlaxastofnum í rússneskum ám. Í
framhaldi af því fór fljótlega að bera á hnúðlöxum í öðrum ám í Evrópu,
þar á meðal í íslenskum ám.
Hnúðlaxinn, sem einnig er nefndur bleiklax, tilheyrir ættkvísl Kyrra-
hafslaxa. Stofnar hnúðlaxa eru þeir stærstu af tegundum Kyrrahafslaxa.
Náttúrleg heimkynni tegundarinnar eru við strendur norðanverðs Kyrra-
hafs og við strendur Norður-Íshafsins. Asíumegin nær útbreiðslan frá
Lenufljóti við strendur Síberíu og allt suður til fljóta á Kóreuskaga og til
Hondoeyju í Japan en Ameríkumegin frá Mackenzieá í Kanada suður til
Sacramentoár í norðurhluta Kaliforníu. Fyrir utan náttúrleg heimkynni
hefur hnúðlaxastofnum verið komið upp víða um heim, svo sem í vötn-
unum miklu á landamærum Bandaríkjanna og Kanada, í vestanverðu
Rússlandi og í Íran.
(Af vísindavef Háskóla Íslands)
Fyrsti hnúðlax á Íslandi veidd-
ist í Hítará á Mýrum árið 1960
HNÚÐLAXAR (ONCORHYNCHUS GORBUSCHA)
Hnúðlöxum vaxa stórar tennur á kynþroskanum, hér sýnir Rúnar upp í kjaft eins.