Dagblaðið Vísir - DV - 13.04.2018, Qupperneq 26

26 FÓLK - VIÐTAL 13. apríl 2018
„Íslenskt leikhús
að verða einn
allsherjar
ruslahaugur
meðal-
mennsku og
sjálfsdýrkunar
Jón Viðar Jónsson er frægur, sumir segja alræmdur, fyrir skrif sín um
íslenskar leiksýningar. Ólíkt flestum öðrum gagnrýnendum segir hann skoðanir sínar
umbúðalaust og hefur sú hreinskilni oft og tíðum valdið úlfaþyt í leikhúsheiminum,
sem hann telur ekki hátt risið á í dag. Kristinn hjá DV ræddi við Jón um æskuna,
leikhúsið, trúna á Jesú Krist og baráttu Jóns við kvíða og þunglyndi.
J
ón Viðar er fæddur árið 1955 og Reyk­
víkingur í húð og hár. Fyrstu þrettán
árin bjó hann með fjölskyldu sinni á
Sjafnargötu 1 á Skólavörðuholtinu. En
þó var stutt að rekja ættirnar út á land, í
Skaftafellssýslur í föðurætt og Vestmanna­
eyjar í móðurætt.
„Ég stærði mig einu sinni af því að það
væri ekki dropi af norðlensku blóði í mín­
um æðum. Svo kom þessi Íslendingabók
og þá komst ég að því að ég á víst forfeður
norður í landi frá 18. öld og ég varð að una
því,“ segir Jón hálfbrosandi. „En þessi norð­
lenska ætt er aftur á móti Schevingarnir
svokölluðu og þeir hafa getið af sér margt
fræðimanna og listafólks, að minnsta kosti
segja sumir afkomendanna það.“
Foreldrar Jóns, Jón Aðalsteinn Jónsson,
ritstjóri og yfirmaður Orðabókar Háskóla
Íslands, og Vilborg Guðjónsdóttir  hús­
freyja,  eru nú báðir látnir. Jón Viðar er
elstur í röð þriggja systkina.
Var þetta menningarheimili?
„Já, það var það. Pabbi og mamma
fóru mikið á tónleika og í leikhús og fóru
snemma að taka mig með á þær leiksýn­
ingar sem þau töldu mig hafa þroska til að
sjá. Nú svo lá ég í bókum, lærði að teikna
og leika á píanó. Ég fékk uppörvun til að
skapa, bæði frá þeim og afa mínum, Jóni
Ormssyni, sem ég átti margar samveru­
stundir með. Hann var annar af stofnend­
um Bræðranna Ormsson en starfaði öll síð­
ari árin sem sjálfstæður rafvirkjameistari.“
Hvernig barn varst þú?
„Ég hef sjálfsagt verið nokkuð krefjandi
og var kannski svolítill einfari en ég var
skapandi barn, orti ljóð og skrifaði sögur.
Allir héldu að ég yrði rithöfundur en það
rann af mér á unglingsárunum. Ég vissi þó
alltaf að framtíðinni lægi í því sem ég hafði
unun af, listunum, en ekki í líkamlegri erf­
iðisvinnu sem ég hef aldrei verið verulega
hneigður til.“
Varð fyrir opinberun níu ára
Fyrsta leiksýningin sem Jón sá var upp­
færsla Þjóðleikhússins á Kardemommu­
bænum árið 1960 sem situr enn þá í fersku
minni hans. Árið 1964 markaði hins vegar
mikil tímamót í lífi Jóns því þá voru verk
Williams Shakespeare sett á svið í tilefni af
400 ára afmæli skáldsins. Leikfélag Reykja­
víkur sýndi Rómeó og Júlíu, Þjóðleikhúsið
Hamlet og Ríkisútvarpið flutti Óþelló, Of­
viðrið og nokkur fleiri verk.
„Ég á erfitt með að lýsa þessum kynn­
um mínum af Shakespeare öðruvísi
en einhvers konar opinberun, ég fann
að þarna var eitthvað stórkostlegt á
ferðinni. List sem var engu öðru lík. Allar
þýðingar á leikritunum, bæði Matthíasar
Jochumssonar og Helga Hálfdanar­
sonar, las ég upp til agna. Þeim sem
sem sáu mig handfjatla þessar
bækur, ekki síst ef þeir voru
ókunnugir, þótti ég að sjálf­
sögðu afar einkennilegt
barn. En Shakespeare
gagntók mig og hann
hefur fylgt mér alla
tíð. Á seinni árum
er hann farinn að
skipta mig enn
meira máli því
hann lýsir svo
mörgu sem
maður hef­
ur kynnst
um ævina.
Fyrir mér
er Shake­
speare
fyrst og