Morgunblaðið - 03.01.2018, Síða 10

Innlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 3. JANÚAR 2018
Magnús Heimir Jónasson
mhj@mbl.is
Þrettán full tungl verða á árinu, það
fyrsta aðfaranótt þriðjudags 2. jan-
úar, þegar ofurmáni birtist á himni
kl. 02:24.
Sævar Helgi Bragason, ritstjóri
Stjörnufræðivefsins, vakti athygli á
þessu í gær en hann segir að þrett-
án tungla ár koma á nokkurra ára
fresti. „Þetta gerist á svona tveggja
til þriggja ára fresti. Þetta gerist
alltaf ef fyrsta fulla tunglið verður á
fyrstu 11 dögum janúarmánaðar.
Þá verða alltaf þrettán full tungl í
einu ári.“
Hann segir það hins vegar afar
sjaldgæft að ekkert fullt tungl verði
í febrúar, eins og á þessu ári. „Það
er sjaldgæfara að maður hafi ekk-
ert fullt tungl í febrúar. Það gerðist
síðast 1999 og mun gerast næst árið
2037.“
Tveir ofurmánar
í mánuðinum
Tunglið 2. janúar er svokallaður
ofurmáni, en þeir eru skilgreindir
eftir nálægð tunglsins við jörðu.
„Ofurmánar gerast nánast á hverju
einasta ári og yfirleitt koma þeir
nokkrir í röð. Næsta fulla tungl,
þann 31. janúar,
verður líka ná-
lægt okkur. Sam-
kvæmt þessari
skilgreiningu sem
fólk notar í dag,
þar sem ef tungl-
ið er innan við
90% frá nálæg-
asta punkti sínum
frá jörðu, þá er
fulla tunglið 31.
jan líka ofurmáni,“ segir Sævar og
bætir við að enginn sjáanlegur mun-
ur verði á tunglunum tveimur.
„Munurinn á því er bara 1% þannig
að enginn mun sjá muninn á tungl-
inu í fyrradag og því sem kemur 31.
janúar.“
Þegar fullt tungl birtist 2. janúar
er það jafnframt kallað úlfamáni.
„Oftast eru þessi tunglheiti sem við
heyrum frá Evrópu eða Norður-
Ameríku, en svo eigum við okkar
nöfn líka eins og jólatunglið og
þorratunglið,“ segir Sævar spurður
um uppruna heitisins. Næstu þrír
ofurmánar, á eftir þeim sem birtist í
lok mánaðarins, verða í janúar, febr-
úar og mars á næsta ári. Minnsta
tungl ársins 2018 verður síðan í
kringum sumarið þegar fjarlægð
tunglsins er mest.
Morgunblaðið/Golli
Fullt tungl Næsta fulla tungl ársins verður 31. janúar. Samkvæmt skilgreiningu telst það einnig til ofurmána.
Þrettán full tungl
verða á árinu 2018
 Ekkert fullt tungl í febrúar  Gerðist síðast árið 1999
Sævar Helgi
Bragason
Sævar segir að helstu áhrifin
af því að þrettán full tungl
verði á árinu séu að tungl-
birtan muni skerða sýn á
norðurljósin.
„Þetta hefur engin áhrif á
okkur. Það eina sem gerist
er að birtan frá tunglinu er
mikil þegar tunglið er fullt
og þegar norðurljósavirknin
er tiltölulega lítil, eins og
hefur verið síðustu daga,
hverfa norðurljós, sem ella
sæjust ágætlega, í birtunni
af tunglinu.“
Þetta gæti haft einhver
áhrif á norðurljósaferðir fyrir
ferðamenn á Íslandi en þar
sem ekkert fullt tungl verður
í febrúar á þessu ári ætti
það að vera kjörinn tími til
að sjá norðurljósin ef virknin
leyfir.
Hefur áhrif
á norðurljós
TUNGLBIRTAN TRUFLAR
ORNIKA - Treggingsbuxurnar vinsælu
Þær eru loksins komnar aftur
Holtasmári 1
201 Kópavogur
sími 571 5464
Str. 38-52
VERSLUN SALEWA LAUGAVEGI 91
SALEWA VERSLUN
ÍTALSKUR HÁGÆÐA FATNAÐUR
FYRIR DÖMUR OG HERRA
Aðalfundur Félags grunnskólakenn-
ara hefur verið boðaður dagana 17.
og 18. maí næstkomandi. Þar verður
nýr formaður samtakanna kynntur
til leiks. Ólafur Loftsson, sem gegnt
hefur embættinu allt frá árinu 2005
hefur ákveðið að gefa ekki kost á sér
að nýju.
Félagsmenn í Félagi grunnskóla-
kennara munu greiða atkvæði um
nýjan formann í rafrænni atkvæða-
greiðslu sem standa mun yfir 17. til
22. janúar næstkomandi.
Framboðsfrestur í kjörinu rann út
28. desember síðastliðinn og skiluðu
fimm einstaklingar inn framboði.
Það eru þau Hjördís Albertsdóttir,
umsjónarkennari í Reykjahlíðar-
skóla í Mývatnssveit, Kjartan Ólafs-
son, grunnskólakennari í Vatns-
endaskóla í Reykjavík, Kristján
Arnar Ingason, umsjónarkennari í
Fellaskóla, Rósa Ingvarsdóttir,
stærðfræðikennari í Rimaskóla og
Þorgerður Laufey Diðriksdóttir,
grunnskólakennari í Árbæjarskóla.
Fimm vilja fara fyrir
grunnskólakennurum