Morgunblaðið - 03.01.2018, Blaðsíða 38

Morgunblaðið - 03.01.2018, Blaðsíða 38
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 3. JANÚAR 2018 Vertu viðbúinn vetrinum LÉTTAR – STERKAR – TRAUSTAR SNJÓKEÐJUR Hafðu samband og kynntu þér vöruúrvalið og þjónustuna Björn Gunnarsson Höskuldur Björnsson Þegar verið er að skoða hugsanleg áhrif framkvæmda á grunnsævi á búsvæði fiskungviðis er mikilvægt að leggja mat á hlutfall nýliða hverrar tegundar sem þar elst upp. Vitað er að sumar tegundir eins og skarkoli og fleiri flatfiskar alast eingöngu upp á grunnslóð og ekk- ert af ungviði þeirra kemur fram í togararalli Hafrannsóknastofnunar þar sem aðeins 80 af 590 stöðvum eru á minna en 100 m dýpi, 8 minna en 50 m dýpi og sú grynnsta á 23 m dýpi. Annað dæmi um teg- und sem elst eingöngu upp á grunnsævi er ufsi. Smáufsi sést víða við bryggjur en eins árs ufsi sést varla í togararallinu og tveggja ára ufsi lítið. Smáýsa skilar sér hinsvegar í nokkrum mæli í togara- rallinu við eins árs aldur og þorsk- ur liggur á milli ýsu og ufsa. Aldursaflagreiningu má nota til að fá fram hugmyndir um hlutdeild grunnslóðar í uppeldissvæði þorsks. Er þá stærð árgangs samkvæmt stofnmati borin saman við vísitölu sama árgangs í stofnmælingu við eins árs aldur. Ef lína, sem dregin er í gegnum gögnin, sker y-ásinn langt frá núllpunktinum bendir það til að verulegur hluti stofnsins sé á svæði sem stofnmælingin nær ekki yfir. Fyrir þorsk er skurðpunktur- inn í sambandi stærðar árgangs og vísitölu eins árs fisks nálægt 70 milljónum nýliða sem er um 50% af meðalárgangi síðustu þriggja ára- tuga en hjá ýsu er skurðpunkturinn nálægt núlli. Stærstu þorskstofnar í Atlants- hafinu í dag eru sá íslenski og þorskstofninn í Barentshafi sem er rúmlega þrefalt stærri en sá fyrr- nefndi. Á báðum hafsvæðunum fara fram stofnmælingar með botnvörpu snemma árs. Samanburður á lengd- ardreifingum bendir til að verulega meira, hlutfallslega, sé af smá- þorski á landgrunninu í Barents- hafinu en við Ísland. Hér ber að hafa í huga að veiðarfærið sem not- að er í Barentshafi veiðir smá- þorskinn hugsanlega betur. Hins- vegar er metið sjálfrán þorsks í Barentshafi jafnan töluvert meira en á rallslóðinni við Ísland1). Það rennir frekari stoðum undir þá kenningu að ungviðið við Ísland haldi sig að hluta annarsstaðar en fullorðni þorskurinn. Einu kerfisbundnu rannsóknir Hafrannsóknastofnunar inni á fjörðum og flóum landsins, þar sem þorskungviði kemur við sögu, eru rækjuleiðangrar á grunnslóð sem farið hafa fram í meira en 30 ár á fjörðum norðan- og norðvestan- lands. Í rækjuleiðöngrunum fæst talsvert af þorski og ýsu en mjög lítið af ufsa. Þessi gögn eru þó þeim annmörkum háð að flestar stöðvar eru á leirkenndum sléttum botni á 65-130 m dýpi. Rannsóknir fara því ekki fram nema að litlu leyti á svæðum sem hægt er að heimfæra á eiginlegt grunnsævi. Lengdardreifing þorsks úr þessum leiðöngrum sýnir mikinn fjölda þorsks á fyrsta ári rétt eins og í Barentshafi. Niðurstöður þessara athugana benda til þess að verulegur hluti þorskstofnsins og margra annarra nytjastofna alist upp inni á fjörðum og flóum hér við land. Mikil óvissa er hins vegar um hve stór hluti það er. Grunnsævið (minna en 50 m dýpi) hér við land er lítt kannað og kortlagt. Flatarmál þess er um 20 þúsund km2. Þar af um 5000 km2 minna en 20 m dýpi sem er að lík- indum mikilvægasta búsvæði seiða margra tegunda. Til samanburðar er íslenska landgrunnið, á minna en 200 m dýpi, um 120 þúsund km2. Stærð heppilegra búsvæða getur verið takmarkandi þáttur í af- rakstri margra fiskistofna 2),3),4),5),6) og því er afar brýnt að umgangast þau af varúð. Heimildir: 1) Yaragina o.fl., 2009 2) Seitz o.fl., 2014 3) Juanes, 2007 4) Le Pape, 2003 5) Gibson, 1994 6) Rijnsdorp o.fl., 1992 Firðir og flóar – búsvæði þorskungviðis Höfundar fjalla um út- breiðslu þorskungviðis við Ísland, bera saman við Barentshaf og leiða líkur að því að umtals- verður hluti íslenska þorskstofnsins hafi alist upp á grunnsævi. Höfundar eru starfsmenn Hafrannsóknastofnunar. Ísland, meðaltal 2013-2017 Barentshaf, árið 2017 7,5 17,5 27,5 37,5 47,5 57,5 67,5 77,5 87,5 97,5 107,5 117,5 127,5 300 250 200 150 100 50 0 Vísitölur þorsks í stofnmælingum lengd, cm 300 250 200 150 100 50 0 ’85 ’87 ’89 ’91 ’93 ’95 ’97 ’99 ’01 ’03 ’05 ’07 ’09 ’11 ’13 Vísitala eins árs fisks á móti stærð árgangs Stærð árgangs samkvæmt aldurs- aflagreiningu 1984-2013, milljónir fiska Þorskur Ýsa Vísitala eins árs fisks í stofnmælingu Þorskur Ýsa Meðalfjöldi þorsks eftir lengd 1988-2017 50 40 30 20 10 0 .000 0 2 4 6 8 10 12 16 20 30 40 50 60 cm lengd Meðalfjöldi á stöð í rækjuleiðöngrum á grunnslóð við Ísland 1988 til 2017 Heildarfjöldi eins árs þorsks, ýsu og ufsa Í togararalli 1985-2017, þúsundir 600 500 400 300 200 100 0 .000 Þorskur Ýsa Ufsi 130 0,61 658 Höskuldur Björnsson Björn Gunnarsson Ljósmynd/Erlendur Bogason Uppeldi Þorskseiði í þaraskógi. ÞÚ FINNUR ALLT Á FINNA.IS VEISTU UM GÓÐAN RAFVIRKJA?
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.