Morgunblaðið - 17.02.2018, Blaðsíða 18

18 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. FEBRÚAR 2018
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Um 18 þúsund karlar af erlendum
uppruna verða á íslenskum vinnu-
markaði í lok næsta árs og tæplega
13 þúsund erlendar konur, sam-
kvæmt spá Vinnumálastofnunar.
Þessi spá er meðal efnis í skýrslu
stofnunarinnar um erlent vinnuafl.
Gangi spáin eftir mun fjöldi er-
lendra karla á vinnumarkaði tvöfald-
ast á árunum 2014 til 2019.
Karl Sigurðsson, sérfræðingur
hjá Vinnumála-
stofnun, segir
eftirspurn í bygg-
ingariðnaði
helstu ástæðu
þess að stofnunin
spáir svo mikilli
fjölgun erlendra
karla. Stofnunin
spáir líka að er-
lendum konum
muni fjölga. Karl
segir fjölgun þjónustustarfa, m.a. í
ferðaþjónustu, meðal skýringa á því.
„Þegar þensla hefur staðið yfir í
nokkurn tíma virðast konurnar
fylgja í kjölfar karlanna. Þá eftir að
þau hafa ákveðið að setjast hér að.
Við sáum það eftir síðasta þenslu-
skeið að konum hélt áfram að fjölga
hér á vinnumarkaði allt til 2010. Það
má búast við búferlaflutningum á
þeim grunni. Svo er áframhaldandi
eftirspurn í ýmsum greinum. Þó er
heldur að hægja á fjölgun starfa.“
Hlutfallið nokkuð hátt
Karl segir stofnunina ekki hafa
áætlað hversu margar erlendar kon-
ur muni flytjast hingað næstu ár
vegna fjölskyldusameiningar. Al-
mennt virðist nokkuð hátt hlutfall
kvenna sem fluttu hingað síðustu 15-
20 ár hafa sest hér að. Erlendum
konum á íslenskum vinnumarkaði
hafi fjölgað nokkuð stöðugt nema
hvað fjöldinn hafi staðið í stað um
skeið í kjölfar samdráttarskeiða á
árunum 2003-2004 og 2010-2012.
Þeim hafi þó ekki fækkað ólíkt því
sem gerðist meðal erlendra karla.
Það skýrist einkum af því að karlar
voru mun fjölmennari í hópi þeirra
sem fluttu hingað fyrir hrun og því
hafi mun fleiri erlendir karlar en
konur flutt úr landi eftir hrunið. Því
megi gera ráð fyrir að aftur dragi
saman með kynjunum þegar hægja
fer á efnahagslífinu, líkt og gert sé
ráð fyrir að gerist á komandi árum.
Hlutfallið tvöfalt hærra en 2009
Athygli vekur að samkvæmt
skýrslu Vinnumálastofnunar fór
hlutfall erlendra ríkisborgara á
atvinnuleysisskrá í 26% í fyrra. Til
samanburðar var hlutfallið 12%
kreppuárið 2009.
Spurður um skýringuna bendir
Karl á að þegar stórum byggingar-
verkefnum lýkur kunni erlendir
verkamenn að missa vinnuna tíma-
bundið. Þetta, ásamt fleiri þáttum,
geti skýrt hátt hlutfall erlendra
ríkisborgara á atvinnuleysisskrá.
„Langtímaatvinnuleysi meðal er-
lendra ríkisborgara er ekki mikið
meira en meðal íslenskra ríkisborg-
ara. Það virðist því vera meiri starfs-
mannavelta hjá þeim erlendu.
Tungumálaerfiðleikar valda því að
þeir standa verr á vinnumarkaði og
fara því e.t.v. tíðar milli starfa.“
Að jafnaði þúsund starfsmenn
Áætlað er í skýrslunni að um þús-
und útsendir starfsmenn og starfs-
menn starfsmannaleiga hafi verið á
íslenskum vinnumarkaði að meðal-
tali í fyrra. Karl bendir á að útsendir
starfsmenn dvelji að jafnaði í þrjá
mánuði á Íslandi. Starfsmenn starfs-
mannaleiga séu nær því að dvelja
hér í 5 til 6 mánuði. Til upprifjunar
kom fram í Morgunblaðinu 30. jan-
úar að 7.900 fleiri erlendir ríkis-
borgarar fluttu til landsins en frá
því í fyrra. Þá komu alls rúmlega
5.000 erlendir ríkisborgarar sem út-
sendir starfsmenn eða starfsmenn
starfsmannaleiga. „Á hverjum tíma
voru því kannski um þúsund fleiri á
vinnumarkaði en fram kemur í
mannfjöldatölum,“ segir Karl.
Gissur Pétursson, forstjóri
Vinnumálastofnunar, vakti athygli á
því í bréfi til ríkisstofnana að fjöldi
háskólamenntaðra væri nú án vinnu.
Til dæmis væru 150 viðskiptafræð-
ingar, 54 lögfræðingar og 33 kenn-
arar nú í atvinnuleit.
Hátt hlutfall fer í háskólana
Spurður um ástæður þessa bendir
Karl á að margir hafi lokið námi í
viðskiptafræði og lögfræði. Þá sé
hlutfall háskólamenntaðs fólks
hærra á Íslandi en í mörgum lönd-
um, en hlutfallslega færri sem fara í
starfstengt framhaldsnám.
„Allt frá hruni hefur nokkur fjöldi
viðskiptafræðinga og fólks með há-
skólapróf í félagsvísindum verið án
vinnu. Á það ber að líta að fólki með
háskólamenntun fjölgar samhliða
fjölgun fólks á vinnumarkaði. Stór
hluti starfa sem hafa orðið til síð-
ustu ár krefst ekki háskólamennt-
unar. Þá til dæmis í ferðaþjónustu
og byggingariðnaði,“ segir Karl.
Fram kemur í skýrslu Vinnu-
málastofnunar að um 53% atvinnu-
lausra útlendinga í október höfðu
unnið almenn störf verkamanna í
sínu síðasta starfi og um 21% að
auki almenn störf við afgreiðslu og
ýmsa þjónustu. Nokkur fjöldi hefði
starfað í ferðaþjónustu og við ræst-
ingu.
Verði orðnir 31 þúsund í árslok 2019
 Vinnumálastofnun spáir áframhaldandi fjölgun erlendra ríkisborgara á íslenskum vinnumarkaði
 Sérfræðingur segir útlit fyrir að margar erlendar konur muni fylgja mönnum sínum til Íslands
Karl Sigurðsson
Erlent vinnuafl á íslenskum vinnumarkaði
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
14
12
10
8
6
4
2
0
120
100
80
60
40
20
0
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
Ný leyfi Framlengd
Hlutfall af heildarfjölda á atvinnuleysisskrá Karlar Konur
Karlar Konur
Áætlun fyrir 2018 og 2019
Heimild: Vinnumálastofnun
2014 2015 2016 2017 2018 2019
Fjöldi erlendra ríkisborgara á vinnumarkaði
Þróun fjölda erlendra karla og kvenna á vinnumarkaði frá aldamótum Synjanir á umsóknum um atvinnuleyfi
Hlutfall erlendra ríkisborgara á atvinnuleysisskrá
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
þúsund
þúsund
26%
13%
18%
4%
249
119
’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 ’13 ’14 ’15 ’16 ’17
2006 til 20172014 til 2019
’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 ’13 ’14 ’15 ’16 ’17
2000 til 2017 2009 til 2017
Smáralind | Kringlunni | Reykjanesbæ | sími 511-2022 | www.dyrabaer.is
LÍKA FYRIR STÓRU
HUNDANA
– fyrir dýrin þín