Morgunblaðið - 05.04.2018, Blaðsíða 54

SAMSTARFSAÐILI
Hringdu í 580 7000
eða farðu á
heimavorn.is
AR SEM ÞÚ ERTHV
Kolmunna úr norskum skipum
hefur síðustu daga verið landað á
Fáskrúðsfirði, Eskifirði, Neskaup-
stað og Seyðisfirði. Skipin hafa
verið að veiðum í skoskri lögsögu,
en þar mega íslensku skipin ekki
stunda veiðar. Búast má við að um
og upp úr helgi haldi íslensk skip
til veiða á kolmunna í færeyskri
lögsögu.
Hafþór Eiríksson, verksmiðju-
stjóri hjá Síldarvinnslunni í Nes-
kaupstað, segir á heimasíðu fyrir-
tækisins að kolmunninn úr norsku
skipunum sé gott hráefni. „Veiðin
er ágæt og skipin eru fljót að fylla
þannig að hráefnið er tiltölulega
ferskt þegar það kemur,“ er haft
eftir Hafþóri. aij@mbl.is
Kolmunna landað
úr norskum skip-
um á Austfjörðum
Fáskrúðsfjörður Kolmunna landað.
54
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. APRÍL 2018
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Auk eftirlits um borð í vinnsluskipum
hefur Fiskistofa síðustu misseri reynt
að greina hvort og þá hvar er misræmi
í aflasamsetningu sambærilegra fiski-
skipa, sem hafa verið að veiðum á
sömu slóðum og tíma með sams konar
veiðarfæri. „Ef í svona greiningu kem-
ur fram eitthvert misræmi sem við
teljum ástæðu til að skoða, til dæmis
grunsemdir um brottkast, þá höfum
við heimild til að setja eftirlitsmann
um borð á kostnað útgerðar til að
fylgjast með,“ segir Eyþór Björnsson
fiskistofustjóri. Hann segir það
ákvæði hafa reynst ágætlega við t.d.
eftirlit með netaveiðum.
Árið 2017 fóru eftirlitsmenn Fiski-
stofu í 24 veiðiferðir með vinnslu-
skipum samtals í 505 daga. Árið 2016
fóru eftirlitsmenn í 31 veiðiferð í alls
719 daga með skipum sem vinna afla
um borð. Þetta er veruleg fækkun frá
því sem var fyrir nokkrum árum og
má nefna að árið 2011 voru eftirlits-
menn Fiskistofu í 1.12 daga um borð í
vinnsluskipum. Vinnsluskipum eða
frystitogurum í íslenska flotanum hef-
ur fækkað talsvert á þessum tíma.
Hærra gjald til að
mæta raunkostnaði
Á aðalfundi Síldarvinnslunnar í
Neskaupstað nýlega ræddi Þorsteinn
Már Baldvinsson, stjórnarformaður
Síldarvinnslunnar, m.a. um breyt-
ingar í rekstrarumhverfi og skattlagn-
ingu á íslenskan sjávarútveg umfram
aðrar atvinnugreinar. „Dæmi um það
er þróun kostnaðar við eftirlitsmenn
um borð í frystiskipum. Árið 2015 var
kostnaður við eftirlitsmann um borð í
frystiskipi 30.000 kr. á dag en er nú
um 84.000 kr. á dag. Þetta er hækkun
upp á 270% á tveimur árum,“ sagði
Þorsteinn Már.
Spurður um þetta segir Eyþór
fiskistofustjóri að árið 2016 hafi komið
inn lagaákvæði sem heimilaði Fiski-
stofu að setja gjaldskrá og innheimta
gjald til að standa undir raunkostnaði
við tiltekin verkefni.
„Árið 2010 vakti Fiskistofa athygli á
því að gjald til að standa undir raun-
kostnaði við eftirlit um borð í vinnslu-
skipum þyrfti að vera 54 þúsund krón-
ur á dag. Í mörg ár hafði gjaldið verið
16 þúsund krónur á dag en var hækk-
að í 29 þúsund krónur árið 2010. Mis-
munurinn var einfaldlega tekinn út úr
rekstri stofnunarinnar. Núna er gjald-
ið 81.600 krónur á dag og er þá reikn-
að með öllum kostnaði við að hafa eft-
irlitsmanninn í vinnu yfir árið og
miðast við virka vinnudaga, en er ekki
sú upphæð sem hann fær í vasann,“
segir Eyþór.
Skrá, mynda og mæla
Í fyrra fóru veiðieftirlitsmenn
Fiskistofu alls í 306 veiðiferðir með
fiskiskipum af öllum stærðum og
gerðum, samkvæmt upplýsingum frá
Fiskistofu. Veiðiferðir þessar stóðu
samtals yfir í 1.173 daga.
Meðal starfa eftirlitsmanna um
borð í veiðiskipum er að fylgjast með
tegunda- og stærðarsamsetningu afla
sem felst í því að lengd fisks er mæld,
hann er kvarnaður og upplýsingum og
sýnum er safnað í þágu hafrannsókna
og fiskveiðistjórnunar. Einnig fylgja
eftirlitsmenn því eftir að skráning í
afladagbók sé gerð með réttum hætti,
meðal annars að öll sjávarspendýr og
fuglar sem í veiðarfæri koma séu
skráð og botndýr eins og svampar
myndaðir og mældir.
Brottkastsverkefni
Á árinu 2017 mældu eftirlitsmenn
Fiskistofu alls 311.277 fiska og kvörn-
uðu 3.134 fiska. Einnig mældu eftir-
litsmenn Fiskistofu 10.596 skeldýr og
287 sjávarspendýr og fugla. Lengdar-
mælingar fara fram á sjó og í landi og
með þeim er m.a. safnað gögnum til
rannsókna á stærðartengdu brott-
kasti.
Brottkastsverkefnið felur í sér at-
hugun og mat á brottkasti fisks undir
tiltekinni lengd og með tilteknu veið-
arfæri og er það unnið í samstarfi við
Hafrannsóknastofnun sem gefur út
skýrslu árlega þar sem tölfræðilegar
niðurstöður verkefnisins eru birtar.
Árið 2017 var brottkast mælt úr veið-
arfærunum botnvörpu og línu.
Í brottkastverkefninu eru þorskur
og ýsa mæld úr lönduðum afla og afla
upp úr sjó frá sama skipi í samliggj-
andi veiðiferðum. Eru þessar mæl-
ingar síðan bornar saman ef veiði-
svæði beggja mælinga er í sama
tilkynningarskyldureit, einnig er
möguleiki á að para saman mælingar
af sama svæði frá mismunandi skip-
um. Aðferðin byggist á því að brott-
kast sé lengdarháð og smáfiski sé hent
en stærri fiskur hirtur. Mismunur
þessara mælinga er síðan notaður til
að meta brottkast. Árið 2017 mældu
eftirlitsmenn Fiskistofu samtals
151.593 fiska í brottkastverkefninu.
Eftirlit á grunnslóð
Fiskistofa og Landhelgisgæsla Ís-
lands sinntu sameiginlega fiskveiðieft-
irliti á grunnslóð eins og gert hefur
verið undanfarin ár og er það flokkað
sérstaklega. Árið 2017 var farið í fimm
sameiginlega leiðangra. Farið var í
tvær ferðir með aðgerðabátnum Óðni
á Faxaflóasvæðinu í byrjun maí. Tveir
leiðangrar voru farnir á varðskipinu
Þór, fyrri ferðin var í apríl með
áherslu á grásleppuveiðar á miðunum
fyrir Norður- og Norðausturlandi og
seinni ferðin í ágúst á miðunum norð-
ur og norðvestur af landinu. Á varð-
skipinu Tý var farið í júlí á miðin vest-
ur og norður af landinu.
Tilgangur ferðanna var að fara um
borð í fiskiskip á grunnslóð með það
að markmiði að kanna veiðileyfi, afla,
afladagbók, aflasamsetningu, veið-
arfæri, aflameðferð og annað sem til-
heyrir veiðieftirliti. Einnig var leitað
eftir lax og silungsnetum í sjó.
Í þessum leiðöngrum var farið um
borð í 65 báta. Ávallt er afladagbók
skoðuð. Sex athugasemdir og leiðbein-
ingar voru gerðar á vettvangi vegna
afladagbókar, ein brotaskýrsla var
gerð vegna afladagbókar. Þrisvar
voru skipsskjöl ekki í lagi og eitt til-
fellið það alvarlegt að viðkomandi var
sendur í land. Í ferðinni voru mældir
1.532 fiskar og kom til einnar skyndi-
lokunar eftir mælingu um borð í línu-
bát, að því er fram kemur í samantekt
Fiskistofu.
Eftirlit á mörgum vígstöðvum
Morgunblaðið/RAX
Á sjó Eftirlit Fiskistofu beinist meðal annars að því að sporna gegn brottkasti á fiski.
Fiskistofa sinnir eftirliti með fiskveiðum á stórum skipum og smáum og beinist það m.a. að brottkasti. Ýmsum aðferðum er beitt,
en síðustu ár hafa eftirlitsmenn verið í færri daga um borð í vinnsluskipum. Störfin um borð nýtast einnig í þágu hafrannsókna.
Á síðasta ári voru landanir ís-
lenskra veiðiskipa á makríl,
norsk-íslenskri síld, íslenskri
sumargotssíld, loðnu og kol-
munna 687 talsins og var eftir-
liti sinnt í 148 af þessum lönd-
unum. Á árinu voru 164
landanir erlendra veiðiskipa á
uppsjávarafla og var eftirliti
sinnt við 47 þeirra landana.
Á tímabilinu voru eftirlits-
menn Fiskistofu 213 daga um
borð í veiðiskipum er stund-
uðu uppsjávarveiðar.
Eftirlit um
borð í upp-
sjávarskipum
Allt um sjávarútveg