Skírnir - 01.04.2007, Blaðsíða 145

sem „hugs u›u ein ung is um fórn ar lömb in á spít öl un um“.67 Hog -
ben haf›i ekki bara horn í sí›u Darwins flví hann sag›i hug mynd -
ir Haeckels svo ein feldn ings legt „sam bland margræ›r ar mark -
hyggju og flver sagna“ a› fla› væri eng in „vit ræn merk ing í út sk‡r -
ing um Haeckels á und an tekn ing un um frá reglu hans, sem eru alls
sta› ar ná læg ar“.68 Sam kvæmt Hog ben var líf fræ› in ekki leng ur
„ein ung is al fræ›i or›a bók l‡sandi upp l‡s inga“, flví a› hún haf›i
einnig „ná› stö›u ná kvæmn is- og til raun vís inda“, en eins og Hog -
ben benti á voru líf fræ› ing ar langt frá flví a› vera sam mála um
gildi fless ar ar n‡ju áherslu.69
Hog ben not a›i af stæ› is kenn ing una og skammta fræ› ina til
fless a› rétt læta af stö›u sína, enda haf›i hann ári› 1926 „lagt hart
a› sér til fless a› læra e›l is fræ›i og stær› fræ›i“ og ári sí› ar eyddi
hann „fló nokkrum tíma í a› læra n‡ja e›l is fræ›i og stær› -
fræ›i“.70 firátt fyr ir fletta skildi hann ekki af hverju enn var br‡nt
a› leggja áherslu á flessa n‡ju flró un inn an e›l is fræ› inn ar.
Ég geri fast lega rá› fyr ir flví a› sum ir af yngri kyn sló› inni, sem eru kunn -
ug ir skrif um Machs, [Karls] Pe ar sons [1857–1936], Willi ams James, og
Berg sons frá flví fleir fóru fyrst a› hugsa um e›li vís inda legr ar flekk ing ar,
taki und ir undr un mína fleg ar okk ur er sagt a› núlif andi vís inda menn hafi
sett fram flær óhóf legu sta› hæf ing ar sem okk ur er nú sagt a› hafi feng i›
ná› ar högg i› frá af stæ› is kenn ing unni og n‡ju skammta fræ› inni.71
Hog ben taldi til rauna d‡ra fræ› ina, á sama hátt og n‡ju e›l is fræ› -
ina, skapa n‡ heim speki leg vanda mál. Sem dæmi nefndi hann a›
„n‡j ar nálg an ir á vanda mál ‚me› vit a›s at ferl is‘ feli í sér vits muna -
legt átak sem er ekki sí› ur mót sagna kennt en óevklí›st rúm fylg -
is manna af stæ› is kenn ing ar inn ar“. Sta› fest ing hinn ar n‡ju líf -
fræ›i legu s‡n ar fólst a› mati Hog bens í sömu próf um og „nota
ver› ur a› end ingu til fless a› meta af stæ› is kenn ing una“.72 Ein
ráðist að rótum pósitívismans 145skírnir
67 Sama rit, bls. 293.
68 Sama rit, bls. 121, 124.
69 Sama rit, bls. 279.
70 Hog ben til Hux leys, 6. júlí 1926, 12. mars, 1927; JHP RU.
71 Hog ben, Nat ure of Liv ing Matt er, bls. 27–28. Mín áhersla, sem vís ar til fleirra
ein stak linga sem Coll ingwood minnt ist á í rit ger› sinni.
72 Sama rit, bls. 26.
Skirnir vor 2007-med ollum-1:Skírnir haust nota-1 25.4.2007 14:27 Page 145