Skírnir - 01.04.2007, Blaðsíða 170

„Sagna skáld eru ann ála höf und ar í hjarta sínu en æv in t‡ra smi› -
ir a› íflrótt,“ seg ir Hall dór Lax ness í rit ger› sinni Per sónu leg ar
minnis grein ar um skáld sög ur og leik rit. „Sann leik ur er fleim hug -
tak úr há spek inni. Jafn vel or› i› sann leik ur eitt sam an fel ur í sér
óge› felda rét trún a› ar hug mynd sem krefst vi› ur kenn ing ar í eitt
skifti fyr ir öll me› til stilli ein hvers kon ar ein ok un ar. Í fleim til fell -
um flar sem sann leik ur merk ir ekki go› sögn um sta› reynd ir,
merk ir hann go› sagn ir án sta› reynda. Hug tök yf ir leitt, en fló
eink um til bún ar skil grein ing ar, eru gó› um skáld sagna höf undi lítt
hug ar hald in.“
Hva› er stór virki? Ég get ekki hugs a› mér neinn æ›ri mæli -
kvar›a stór virk is en flann, a› ekki sé hægt a› hugsa sér heim inn án
fless. Ansi margt í höf und ar verki Hall dórs Lax ness fell ur au› veld -
lega und ir flá mælistiku. Verk hans eru greypt í huga okk ar: fia›
er ekki hægt a› hugsa sér heim inn án fleirra. Ella væri hug ur inn
und ir fá tækra mörk um, feg ur› ar skyn i› flrengra og kímn in á ann -
an veg. Ef róm an tísku skáld in á nítj ándu öld gáfu okk ur mynd ina
af land inu sem fögru landi — vi› höf› um ekki tek i› eft ir flví fyrr
— gaf Hall dór Lax ness okk ur mynd ina af veru leik an um: bók -
mennt ir okk ar ö›l u› ust keim af lífi og líf okk ar and blæ bók -
mennta.
Au› vit a› eru fletta ‡kj ur, bæ›i fletta me› róm an tík ina og Lax -
ness, en samt … fletta er vit leysa sem stenst. Skáld skap ur er fólg -
inn í flví a› gera hi› óskáld lega skáld legt, a› sjá fla› sem all ir sjá
en eng inn tek ur eft ir. Mynd in af sjáv ar florp inu, mynd in af sveit -
inni, mynd in af land inu, kon unni, ást inni, allt er fletta sam gró i›
verk um Hall dórs Lax ness; me› mót sagna kennd um hætti fló, enda
tók heims mynd hans marg vís leg um breyt ing um, fló ‡ms ir rau› ir
flræ› ir liggi flar í gegn.
En fletta flekkj um vi› ví› ar a›, hvern ig per són ur úr bók -
mennt um taka sér ból festu í vit und okk ar og ver›a raun veru leg ar.
Hamlet Shakespe ares ver› ur raun veru legri en Am ló›i Saxos og
hver tími skap ar sinn Hamlet út frá áherslu at ri› um eig in sam tí› -
ar. Sí› an eru per són ur einsog Don Kíkóti sem or› i› hafa mæli -
kvar›i á at hafn ir manna og höf und ar einsog Franz Kafka sem
skap a› hafa and rúms loft sem vi› les um inn í ótal a› stæ› ur. Úr
einar már guðmundsson170 skírnir
Skirnir vor 2007-med ollum-1:Skírnir haust nota-1 25.4.2007 14:27 Page 170