Skírnir - 01.04.2010, Qupperneq 19

19hvenær varð landnám manna á íslandi?
2. Einnig er hægt að fella sýnin í tvo flokka eftir aldri
þannig að annar flokkurinn sé að mestu frá 8. öld en
hinn frá 9. öld, en eins og áður er fram komið greinir
geislakolsaðferðin illa raunaldur innan þessara tíma -
bila hvors um sig. En ef eitthvað skyldi reynast hæft í
þessu, gætu eldri sýnin til dæmis verið merki um
mann vist öðru hverju frá því um 700; mannvist sem
hefði þá annaðhvort komið úr annarri átt en síðar
varð, til dæmis frá Írlandi, eða að hún hefði síðar leitt
til landnáms eftir að skilyrði mynduðust til þess konar
stórræða.
Ef hér hefur á annað borð verið stopul mannvist frá Norður -
löndum fyrir landnám, þá er einmitt eðlilegt að staðir eins og Vest -
manna eyjar og Reykjavík hafi orðið fyrir valinu. Farsælir sjófar -
endur hafa komið upp að landinu suðaustanverðu og siglt til vest -
urs með suðurströndinni. Þeir hafa ekki viljað leggja skip og áhöfn
í hættu með því að reyna lendingu á hafnlausri strönd í landi þar
sem skipa viður til viðgerða var ekki auðfenginn. Í Vestmanna -
eyjum er hins vegar góð og örugg lending frá náttúrunnar hendi
og sömuleiðis á sundunum við Reykjavík, þar sem er einhver besta
höfn á landinu.
Þetta yfirlit má draga saman á þann veg að í fyrsta lagi sé gögn-
unum sem Páll fjallar um áfátt að því er varðar sjálfan aldur forn-
leifanna. Þegar hvert tilvik er skoðað um sig og öllum gögnum um
aldur sýnis stefnt að einum ósi, til dæmis bæði vitnisburði land-
námslags og geislakols frá viðarkolum og beinum, þá verður niður -
staðan yfirleitt sú að sýnið sé yngra en 870 eða svo, eða að minnsta
kosti að öðru verði ekki haldið fram með nægilegri vissu. Í öðru
lagi eru gögnin allsendis ófullnægjandi sem stoðir undir þær yfir-
gripsmiklu og afdrifaríku ályktanir sem Páll vill draga bæði um
tímasetningu landnáms og um sanngildið í stuttaralegri frásögn Ara
fróða. Þó að hún sé stutt má túlka hana á ýmsa vegu eins og hér
hefur verið rakið og því fer fjarri að niðurstöður Páls hnekki þeim
túlkunum öllum þannig að frásögnin teljist þá einfaldlega „röng“
eins og Páll vill vera láta.
skírnir
Skírnir vor 2010 með Guðna-NOTA_Layout 1 19.4.2010 15:23 Page 19