Skírnir - 01.04.2010, Page 21

21hvenær varð landnám manna á íslandi?
lega það að í vísindum hefur enginn tiltekinn aðili að ágreiningi
fyrir fram neitt einkaleyfi á „sannleikanum“. Meðan marktækur
ágreiningur hefur ekki verið útkljáður er vissara að gæta orða sinna!
12. Lokaorð
Mynd vísinda og fræða af fyrstu mannvist, byggð og landnámi á Ís-
landi og öðrum svipuðum stöðum hefur verið að dýpka ört að und-
anförnu. Við gerum okkur betri grein fyrir því en áður að land -
könnun og landnám eru flókin fyrirbæri og jafnvel flóknari en svo
að nákvæm tímasetning einstakra staðbundinna atburða skipti þar
neinu höfuðmáli. Þannig sýnist mér að spurningunni í heiti þessarar
greinar verði í framtíðinni svarað með tvennum hætti:
Í fyrsta lagi munu menn í vaxandi mæli gera sér ljóst að „land-
nám“ er ekki endilega tiltekinn og afmarkaður atburður sem byrjar
á tilteknu ári án aðdraganda.
Í öðru lagi munu menn með tímanum ná sífellt betri skilningi á
mismunandi gögnum sem kunna í upphafi að hafa virst eiga við
sama atburð. Þannig mun ágreiningur leysast með svipuðum hætti
og alltaf hefur gerst í vísindasögunni. Við skulum þá líka hafa í huga
að vísindin eru ekki eins og handboltaleikur þar sem annað liðið
„vinnur“ yfirleitt og hitt „tapar“. Eins víst er að það lið sem kann
að virðast hafa „tapað“ þegar upp er staðið hafi engu að síður lagt
ýmislegt mikilvægt fram til lokaniðurstöðunnar.
Virðingarvert er að Páll Theodórsson vill leggja fram þekkingu
sína og reynslu til að ákvarða aldur íslenskra fornleifa eins og hann
mælist með tiltekinni aðferð. Þess konar mælingum ber að sjálf -
sögðu að halda áfram og fyrr eða síðar finnst lykill til að fella niður -
stöður þeirra um upphaf mannvistar á Íslandi eðlilega að öðrum
gögn um um það mál. En hitt má ekki gleymast að þessi aðferð dugir
að sjálfsögðu almennt við margar fornleifar, einkum af lífrænum
uppruna, og á að geta orðið handhæg og ódýr.17
skírnir
17 Höfundur þakkar Páli Theodórssyni upplýsingar og umræðu um þessi mál.
Einnig þakka ég Árnýju Erlu Sveinbjörnsdóttur, Orra Vésteinssyni og Erni
Helgasyni umræður, yfirlestur og góðar ábendingar, meðal annars um mikilvægar
heimildir.
Skírnir vor 2010 með Guðna-NOTA_Layout 1 19.4.2010 15:23 Page 21