Skírnir - 01.04.2010, Side 101

101menningararfur sem ásetningur
hér fólk sem heldur í fornar hefðir. Hefðir sem eru svo einstakar að þær
finnast hvergi annars staðar á landinu né í heiminum. Það má segja að hér
í Bolungarvíkinni hafi varðveist alveg sérstakt þjóðarbrot sem má fyrir alla
muni alls ekki útrýma. Það ber að varðveita og ef eitthvað ætti að gera ætti
að efla það og styrkja. … Nú er um að gera að gefa í, bæta við reglurnar
svo sérstæðan verði enn meiri en nú er.1
Daginn eftir, 17. janúar, birtist þriðja greinin í BB um aðgangs -
reglur blótsins undir nafninu „Þorrablót Bolvíkinga?“ Höfundur
hennar var Halla Signý Kristjánsdóttir. Hún tekur undir gagnrýni
Guð rúnar Soffíu og segir að það hljóti að „skjóta skökku við núna
þegar liðið er vel á fyrsta áratug tuttugustu og fyrstu aldar [að þá]
sé þessi mismunun enn við lýði og sé réttlætt í ljósi menningar-
verðmæta“.2
Þjóðfræðingar og aðrir fræðimenn hafa á síðustu árum og ára-
tugum tekist á um hefðir og menningarverðmæti, eða menningararf,
í skrifum sínum, eins og þær Guðrún Soffía og Halla Signý gera.
Þeir hafa þá gagnrýnt tilvísanir til hefða og menningararfs og haldið
því fram að slíkar tilvísanir til réttlætingar á ákveðnum athöfnum í
samtímanum séu markleysa — þar sem hefðir séu ekki til utan end-
urframleiðslunnar sem felst í endurtekningu þeirra.3 Hefðin er alltaf
ný, því hún vísar í endurtekninguna sem fór á undan og vindur
þannig upp á sig. Hefðir eru vissulega endurteknar, en þó aldrei í
nákvæmlega sömu mynd og áður. Því er ekki hægt að segja þær
óbreyt an legar eða alltaf þær sömu. Hættan er einnig sú að í höndum
þeirra sem ráða geti „hefðin“ orðið að einskonar valdníðslutæki til
þess að velja og hafna breytingum að geðþótta, án þess að nokkur
þurfi að taka ábyrgð á ákvörð ununum sem teknar eru eða færa
önnur rök fyrir þeim en að um hefð sé að ræða. Hefðin gæti með
því móti firrt fólk ábyrgð gjörða sinna og væri að því leyti valkvæð:
Hún upphefur þá ákveðna þætti úr fortíðinni og tengir þá nútíðinni
með tilteknum hætti — en um leið varpar hefðin skugga á aðra þætti
og aðrar tengingar sem týnast eða fá ekki sömu upphafningu.4 Hvað
skírnir
1 Katrín Gunnarsdóttir 2007.
2 Halla Signý Kristjánsdóttir 2007.
3 Sjá greinaskrif fræðimanna á borð við Handler og Linnekin 1984: 273–290.
4 Valdimar Tr. Hafstein 2003: 19.
Skírnir vor 2010 með Guðna-NOTA_Layout 1 19.4.2010 15:24 Page 101