Skírnir - 01.04.2010, Page 117
117menningararfur sem ásetningur
Torfusamtakanna á fyrirbærinu. Hvernig geta samtökin til dæmis
réttlætt brot á eignarrétti, innbrot hústökufólks í húsnæði nánar til-
tekið, öðruvísi en með því að vísa í annarskonar eignarrétt, þann
sem fólginn er í menningararfinum „okkar“? Þeirri menningu sem
„við“ höfum fengið í arf frá fyrri kynslóðum — hugmynd sem ligg -
ur í orðanna hljóðan — og „okkur“ var falið að gæta gagnvart
eyðileggjandi öflum í þágu komandi kynslóða? Í raun er erfitt er að
ímynda sér aðrar aðferðir sem yrðu ekki einfaldlega afgreiddar sem
lögbrot eða einhverskonar bilun.
Einu sinni á ári skipuleggja lofaðar og giftar konur í Bolungarvík
eina vinsælustu skemmtun sjávarplássins. Sú uppákoma og mikil-
vægi hennar fyrir hópinn — þær konur sem vilja á annað borð taka
þátt — virðist hafa „raunverulegri“ virkni sem hefð en sá arfur sem
látið er í veðri vaka að sé varðveittur með henni; að blótið sjálft sé
alltaf eins, ákveðin athöfn sem aldrei hafi verið breytt að ráði. Því
er varla hægt að hanka þorrablótsnefndina á því hvort sviðakjammar
eða kjúklingaleggir séu í trogum, öl eða diet-coke í drykkjarglösum,
því það að rækta menningararf krefst ekki þess að öll „leikmyndin“
sé rétt — það er að segja að hún vísi einhliða til fortíðar. Menning-
ararfur og hefðir verða til við þátttöku fólks í ákveðinni hópa-
myndun, þar sem sameinast er um ákveðin skilaboð, þeim komið
endurtekið á framfæri og stefnt að ákveðnum markmiðum.
Nú má hinsvegar spyrja hvaða hagsmunum aðgangsreglan þjón -
ar fyrir þær konur sem standa að blótinu í dag. Ef ákveðið væri að
fráskildir og einhleypir mættu mæta til blótsins, þýðir það að boð
eiginkonu til eiginmanns yrði úr sögunni: Ef allir í Bolungarvík
mega mæta á blótið, af hverju ætti þá aðeins að bjóða giftum karl-
mönnum eða karlmönnum í sambúð sérstaklega? Af hverju ættu
eiginkonurnar aðeins að taka sér vald gagnvart þeim en ekki öðrum
karlmönnum, fráskildum og einhleypum? Og hver ætti svo sem að
bjóða þeim? Þátttökureglan virðist hverfast um samband eigin -
manns og eiginkonu, eða konu og karls í sambúð. Konan í sam-
bandinu heldur í taumana á því augnabliki sem hún stendur í
gættinni og gæti meinað maka sínum að mæta með sér á blótið, en
ákveður síðan að leyfa honum að vera með. Vegna endurtekningar
skírnir
Skírnir vor 2010 með Guðna-NOTA_Layout 1 19.4.2010 15:24 Page 117