Skírnir - 01.04.2010, Page 169
169mig dreymdi ég geingi útí skóg
hina síðari og skoða kvæðið í ljósi hennar. Þá verður fyrst fyrir að
sú samræmisfulla fágun sem fram kemur í lausamáli „Únglíngsins“
og er einkennandi fyrir kvæðið í heild er afar ólík meginstraumi súr-
realískra ljóða að því er orðfæri, innbyrðis samhengi og allt yfir -
bragð varðar, því þau einkenndust gjarna af samhengisleysi, til -
viljana kenndu orða vali og ofgnótt óræðra mynda. Enda var það í
samræmi við útlistun Bretons á fagurfræði stefnunnar, þá viðleitni
að losa skáldskapinn undan hömlum skynseminnar en virkja í
staðinn hið ósjálfráða hugarstarf og hendinguna. Dæmi um fágun í
„Únglíngnum“, þaulunna og afar ólíka straumi dulvitundarinnar,
jafnt óheftum sem beisl uð um:
(1) Bygging kvæðisins er heilsteypt. Rekja má efni þess þó það
sé að vísu engan veginn einrætt.
(2) Lausamálið er ljóð.
(3) Lokasöngur unglingsins um að hann sé „skógurinn sjálf -
ur“og um hringrás náttúrunnar er glæsilegur hápunktur
kvæðis ins.
(4) Leikur að orðum og rími gegnir mikilvægu hlutverki í þeirri
hljómkviðu sem ljóðið er:
Táta, / kondu táta …
Títa, / litla grýta, / liljan hvíta, / mýrispýta …
Máni frá Skáni / kominn af Spáni …
spámáni frá Skáni / skámáni frá Spáni / frá Skámánaspáni …
Meðan kliður dagsins / í kveldsins friði / eyddist
og niður lagsins / í eldsins iði / deyddist …
Það eitt að skáldið sagði um ljóðið að það hefði verið ¸vetrarstarf
sitt‘ og að hann hélt áfram að snurfusa það í aldarfjórðung og birti
af því þrjár gerðir, hefði átt að vekja efasemdir um að hin súrrealíska
ættfærsla gæti staðist. Það er eins og menn hafi látið sér nægja orð
skáldsins í eftirmála Kvæðakvers 1949, og það að kvæðið er draum -
ur. En eiginleg og yfirlýst draumljóð eru ekki einkennandi fyrir súr-
realískan skáldskap, þó svo rökvísi draumlífsins skipti súrrealista
miklu máli frá heimspekilegu og fagurfræðilegu sjónarmiði. Enn má
skírnir
Skírnir vor 2010 með Guðna-NOTA_Layout 1 19.4.2010 15:24 Page 169