Skírnir - 01.04.2010, Síða 224

Með því undarlegasta í grein Bergljótar þykir mér sú athugasemd
hennar að þegar ég hafi lýst því sem ég telji vera persónulega kveikju
kvæðis eða einka leg an þátt þess bæti ég því „einatt“ við að það komi ekki
í veg fyrir að kvæðið rísi upp yfir það tilefni og hafi almennt gildi. Eftir
standi þó ‚einkalífsáhersla‘ túlkunarinnar sem hún kallar svo (S 309–10).
Nú þarf naumast að deila um það að ljóð geta verið ofin úr ólíkum þáttum,
og ég fjalla víða um þann starfa skálda að umbreyta persónulegri reynslu
sinni í „eitthvað auðugt og annarlegt, eitt hvað al mennt og ópersónu legt“
eins og ég hef eftir T.S. Eliot og geri að ein kunnar orðum eins kafla Ljóð -
húsa (L 262). Velta má fyrir sér hver sé skýringin á þessari athugasemd
Berg ljótar, hvort heldur hún telji að persónu legir þættir komi ekki til
greina við túlkun ljóðanna, ellegar að ekki beri að hafa hátt um þá. Ég get
á hvorugt fallist.
Að síðustu má nefna lestur minn á elegíunni „Stormurinn“ sem Bergljót
fjall ar um í alllöngu máli (S 311–15). Dæmið er forvitnilegt, og þeim sem
lesa ein ungis lýsingu hennar getur eflaust þótt túlkun mín fráleit. Bergljót
staðhæfir að ég sé í raun inni ekki að greina ljóðið heldur drög þess: „Þor-
steinn les konu og ferðir henn ar inn í ljóðið þó að hvergi sé á þau minnst
og flokkar það í fram haldinu sem eina af ástarelegíum Útlína bakvið
minnið“ (S 312). Sann leikurinn er sá að ég hefði greint ljóðið nákvæmlega
eins þó drög þess hefðu ekki borist mér í hend ur úr eftirlátnum fórum Sig-
fúsar. Ég hefði gert það vegna sam hengis ins — það er hin fyrsta af sjö
elegíum sem ég tel einsætt að flokka beri sem ástar elegíur, að minnsta kosti
velflestar, augljósast er það um þriðju elegíu — vegna efnis ljóðanna og
yrkingartímans, og vegna niðurlags „Storms ins“ sem svo hljóð ar:
Ekkert nema munaðarlaust hugboð
á ferli í storminum
í myrkrinu
einhversstaðar í storminum og myrkrinu.
Í samhengi ljóðsins les ég þetta sem ‚ferðir konu‘ og drögin styðja þann
lestur.
Vegna ummæla Bergljótar á þessum stað og víðar um afstöðu Sigfúsar
til lesenda ljóða mætti vitna til stuttrar athugasemdar sem hann skrifaði hjá
sér:
Í útgáfu þarf:
1) krónólógíu kvæðanna, fyrstu birtingarstaði
2) komast sem næst því sem skáldið sjálft gekk frá
3) alla varianta frá hendi skáldsins
224 þorsteinn þorsteinsson skírnir
Skírnir vor 2010 með Guðna-NOTA_Layout 1 19.4.2010 15:24 Page 224