Skírnir - 01.04.2015, Side 130

Þegar frumvarpið var lagt fram að nýju haustið 2009 hafði grein-
ar gerðinni verið breytt og hafði hún nú að geyma ítarlegri upp -
lýsingar um stjórnlagaþingið. Þar er ekki lengur um það rætt að
skrifa eigi nýja stjórnarskrá heldur rætt um endurskoðun hennar.
Þrátt fyrir það vísuðu sumir þingmenn ýmist í nýja stjórnarskrá eða
endurskoðun hennar í þingræðum líkt og að það væri nánast sami
hluturinn. Setning nýrrar stjórnarskrár eða stofnun nýs lýðveldis
er stór ákvörðun og hefði verið ætlunin að stíga það skref hefði
þurft að útfæra nánar hvers það krefðist, en höfundur þessarar
grein ar hefur ekki fundið neina tilraun til að greina þá þætti, hvorki
í greinargerðum með frumvörpunum eða í þingræðum.
Umræða um það hvort um endurskoðun væri að ræða eða ekki
átti eftir að verða mikið þrætuepli á síðari stigum málsins. Nauðsyn-
legt hefði verið að svo mikilvægt atriði hefði verið útkljáð strax í
byrjun og tekin skýr afstaða til þess hvora leiðina ætti að fara og
það hefði endurspeglast í allri orðræðu þeirra sem héldu á málinu.
Einnig hefði mátt tiltaka hvernig setja ætti fram breytingar á stjórn-
arskránni í leiðbeiningum bæði til stjórnlagaþings/ráðs og stjórn-
arskrárnefndarinnar. Þegar stjórnarskrárnefndin, sem hafði það
hlutverk að undirbúa þjóðfund, skilaði viðamikilli skýrslu í hendur
stjórnlagaráðs voru þar kynntar tvær „hugmyndir að nýrri stjórn-
arskrá“ [leturbreyting mín], en af framsetningu hennar mátti ráða að
staðfest væri að verkefnið væri að setja nýja stjórnarskrá. Stjórn-
lagaráð fylgdi þessu fordæmi í sinni vinnu og setti fram sína tillögu
með svipuðum hætti (Salvör Nordal 2012).
Hver hefur síðasta orðið?
Í upphaflegu frumvarpi um stjórnlagaþingið vorið 2009 var gert ráð
fyrir samráði milli stjórnlagaþings og Alþingis áður en frumvarp til
nýrrar stjórnarskrár yrði lagt í þjóðaratkvæðagreiðslu og skyldi
þjóðin þá kjósa um nýja stjórnarskrá með bindandi niðurstöðu, eða
eins og það var orðað: „[F]rumvarp að nýrri stjórnarskrá skal lagt
undir atkvæði allra kosningabærra manna í landinu í leynilegri
kosningu til samþykktar eða synjunar. Sé meirihluti gildra atkvæða
fylgjandi frumvarpinu, þó að minnsta kosti 25 af hundraði allra
130 salvör nordal skírnir
Skírnir vor 2015.qxp_Layout 1 16.4.2015 15:47 Page 130