Skírnir - 01.04.2015, Qupperneq 296

angurværð — í Nýbyggingum — en við finnum ekki til þeirra vegna
þess að við erum frosin í augnablikinu. Þannig gefst okkur tækifæri
að hugleiða, nánast eins og í jóga, í aðstæðum sem væru annars of
óreiðukenndar.
En takmarkanir aðferðarinnar koma einnig glöggt í ljós. Hin há-
leita friðsæld er keypt dýru verði. Þessar endurtekningar mínimal-
ismans ná að segja eitthvað mikilvægt um flötinn. Þær ná jafnvel að
segja eitthvað mikilvægt — á hátt sem sjálfur Wittgenstein myndi
samþykkja — um umhverfið, um hluti sem okkur hafði áður yfir-
sést. En aðferðin útilokar hið persónulega. Það er ekkert einkalegt,
prívat. Ekki einu sinni tálsýn um eitthvað sem gæti leynst í djúpinu.
Og þar af leiðandi er ekki heldur hægt að lesa inn í verkin — á lá-
rétta ásinn — einhverjar ljóðrænar myndlíkingar. Það sem maður sér
er allt sem er.
Og þá rís þessi lóðrétti ás í bókinni sem býr til eins konar sam-
tal listamannsins við sína eigin sögu og heimspeki listasögunnar.
Hér verður Hrafnkell Sigurðsson sérlega áhugaverður listamaður.
Ef við íhugum aftur orð Greenbergs um mikilvægi yfirborðsins þá
setti hann fram þá fullyrðingu að vissu leyti í þeim tilgangi að
úthýsa frásagnarforminu úr myndlistinni — hið fígúratífa, þ.e.
heimur myndmáls og samlíkinga, á heima í ljóðlistinni og á þerapíu-
bekknum, en ekki á striganum. Auðvitað fylgja fáir listamenn í dag
slíkum fyrirmælum. En það er engu að síður áhugavert hvernig
þessi aðgreining virðist skipta listheiminum upp í ólíka hópa. Ef
myndaraðir Hrafnkels eru skoðaðar bæði lárétt og lóðrétt — þá
hefst samtal þar sem manni er boðið að íhuga báða kostina í senn.
Á lóðrétta ásnum í tímaröð er hægt að greina tákn í sundur því
að þá virðast ljósmyndirnar kallast á hver við aðra, eins og spurn-
ingar og svör. Þær losna undan hlekkjunum hvar myndirnir stóðu
hlið við hlið á láréttum ás — og þá losnar um ímyndunaraflið.
Hverfulleikinn brýtur upp þessar mínimalísku eilífðir. Hlutirnar
hreyfast úr stað. Metafórur verða til. Auðvitað koma strúktúral-
ískar kenningar Jakobsons og Lacans upp í hugann hér — en mestu
máli skiptir að áhorfendum gefst færi á að setja sig inn í ákveðinn frá-
sagnarheim Hrafnkels. Og táknin sem standa upp úr vísa öll með
einum eða öðrum hætti í ákveðna átt: Hvar á maðurinn heima? Úti
296 valur antonsson skírnir
Skírnir vor 2015.qxp_Layout 1 16.4.2015 15:47 Page 296