Skírnir - 01.04.2016, Page 32

SOFFÍA AUÐUR BIRGISDÓTTIR
Undarleg ósköp
Um pólitíska atlögu Þórbergs Þórðarsonar
að Hannesi Péturssyni í kvæðaformi
Eitt af því sem hlýtur að vekja furðu þegar rýnt er í höfundarverk
Þórbergs Þórðarsonar er sú staðreynd að þessi byltingarmaður
á sviði íslenskra lausamálsbókmennta gat engan veginn tengt sig
við nýjungar á sviði bundins máls. Gildir það hvort tveggja sé litið
til fyrstu áratuga tuttugustu aldar, þegar hann fæst sjálfur við
ljóðagerð, sem og þegar horft er til áranna upp úr miðri öld þegar
hann hafði að mestu gefið ljóðasmíð upp á bátinn en yngri skáld
voru í óða önn að umbylta ljóðforminu. Hvernig má það vera að
höfundur sem skapar nýtt „ritform“, eins og hann sjálfur komst að
orði (Þórbergur Þórðarson 2010: 100–101), á sviði frásagnarbók-
mennta skuli alla tíð hafa verið fulltrúi afar íhaldssamra viðhorfa í
ljóða gerð?
Rétt er að taka fram að hér er fyrst og fremst horft til ljóðforms-
ins. Þórbergur var á móti formbyltingu í ljóðagerð og skrifaði gegn
henni um miðjan sjötta áratuginn í grein sem öðrum þræði er
andsvar við frægri grein Sigfúsar Daðasonar, „Til varnar skáld-
skapnum“, þótt fært sé í búning afmælisbréfs til Ragnars í Smára
(Þórbergur Þórðarson 1954). Sjálfur skrifar Þórbergur (1928: 132–
133) á einum stað: „Ég var nýstárlegt nútíðarskáld. Futuristi, eks pre-
sionisti, surrelisti og einnig dálítið klassiskur — alt þetta var ég“.
Undir orð hans hafa ýmsir tekið og viljað bendla ljóðagerð Þór-
bergs á öðrum áratug tuttugustu aldar við framúrstefnu (Alexander
Jóhannesson 120: 41–46; Eysteinn Þorvaldsson 1980: 47–49; Finnur
N. Karlsson 1991: 18–25).1 Slíkt er afar hæpið því þótt Þórbergur
bregði á leik með uppreisnargjörnum hætti hvað varðar yrkis efni
Skírnir, 190. ár (vor 2016)
1 Sjá nánari umræðu um Þórberg og framúrstefnu: Benedikt Hjartarson 2005 og
2010; Soffía Auður Birgisdóttir 2015: 194–201.
Skírnir vor 2016.qxp_Layout 1 18.4.2016 12:59 Page 32