Skírnir - 01.04.2016, Side 66

með að steypa af stóli lærimeisturum sínum í Sádi-Arabíu (Lüders
2015: 100).
Lüders gerir skýran greinarmun á tveimur meginstraumum hins
pólitíska íslams, annars vegar wahabismanum sem skapar að hans
mati meiri vanda en hann leysir og hins vegar Bræðralagi múslíma.
Síðarnefnda hreyfingin kom inn á svið stjórnmálanna snemma á átt-
unda áratug síðustu aldar og beitti sér gegn félagslegum ójöfnuði
auk þess sem hún gerði kröfu um að losað yrði um tök valdaklíka
á stjórnkerfinu. Bræðralagið stefnir ekki að guðræði líkt og wahab-
isminn, heldur leggur ríka áherslu á að tryggja borgurum, á is-
lömskum forsendum, jöfn réttindi og til þess þurfi sjaría-lögin ekki
endilega að vera grundvöllur réttarfarsins, sem er einmitt sú leið
sem varð fyrir valinu í Túnis í kjölfar arabíska vorsins (Lüders 2015:
128–130). Lüders (2015: 68) telur að endurskoða verði samstarf
Vesturveldanna við Sádí-Arabíu og gefa upp á bátinn vonina um að
enn séu til hófsamir íslamistar í stríðinu í Sýrlandi. Þeir séu umfram
allt ákveðin óskhyggja Vesturlandabúa enda annaðhvort þegar
flúnir, fangelsaðir eða fallnir. Vesturveldin verði þess í stað að efla
samstarfið við Íran, Bræðralag múslíma og jafnvel við þá sem fylgja
Assad að málum. Þetta eru áherslur sem nú eru mikið í umræðunni.
Í bók þjóðfélagsfræðingsins Jürgen Todenhöffer Du sollst nicht
töten: Mein Traum vom Frieden (Þú skalt ekki mann deyða: Draum -
ur minn um frið, 2013) er að finna svipaðar áherslur. Hann gerir
skýran greinarmun á íslam og íslamisma sem sé skilgetið afkvæmi
afskipta Vesturveldanna; í því sambandi nægi einungis að huga að
afleiðingum viðskiptabannsins á Írak og Íraksstríðinu. Líkt og Lüd-
ers er Todenhöffer afdráttarlaus í afstöðu sinni og segir að sækja
verði til saka ríkisstjórnir Tony Blair og George W. Bush (Toden-
höffer 2013: 123). Í bók sinni segir hann frá ferðum sínum um Mið-
Austurlönd og í samtölum við heimamenn er dregið fram hvaða
afleiðingar afskipti Vesturveldanna hafa haft á daglegt líf þess. Í
þeim kemur líka greinilega fram hver ábyrgð Sádi-Araba er á vand-
anum. Afskipti þeirra af málefnum Mið-Austurlanda og sérstaklega
Sýrlandi hafa lítt orðið til þess að stuðla að friði. Litið er framhjá
þessu vegna olíuhagsmuna Vesturveldanna og má því segja að þau
hafa skapað þar vanda sem sækir þau nú heim, og birtist m.a. í
66 sigurjón árni eyjólfsson skírnir
Skírnir vor 2016.qxp_Layout 1 18.4.2016 12:59 Page 66