Saga - 2008, Page 11

hugmyndir um hetjur. Svörin sem við fengum voru bæði áhuga -
verð og gagnleg. Eftir því sem rannsóknum hópsins hefur miðað
áfram höfum við staðið fyrir málþingum og gefið rannsóknir okkar
út. Okkur langar að víkka verkefnið út og bæta til dæmis inn í það
rannsóknum á því hvernig stjórnmálamenn settu sjálfa sig á stall
hetjunnar og við höfum einnig áhuga á því að taka fyrir hugmynd-
ir um hetjur í finnskum skáldsögum.
Sjálf hef ég mestan áhuga á sköpun og endursköpun þjóðhetja.
Ég hef sérstaklega beint sjónum mínum að hershöfðingjanum Carl
Gustav Mannerheim (1867–1951) og þeim deilum sem um hann
hafa orðið. Hann er ein hinna opinberu þjóðhetja okkar Finna og
var í fararbroddi sigurvegara í borgarastyrjöldinni. Meðal þess sem
ég skoða er það hvernig almenningur lýsir Mannerheim en hann
varð mjög umdeildur eftir borgarastyrjöldina. Það er skiljanlegt,
því það var að sjálfsögðu erfitt fyrir þá sem töpuðu í stríðinu að
samþykkja hann sem þjóðhetju.
Ágreiningurinn um Mannerheim hefur minnkað nokkuð í seinni
tíð. Það má jafnvel halda því fram að hann sé að vissu leyti að falla
í gleymsku. Í dag vill tiltekinn hópur gera úr honum hetju og í
kringum hann hefur myndast ákveðin persónudýrkun sem ég er að
reyna að skilja. Ímynd Mannerheims var mikið til umræðu vorið
2008, þegar kvikmyndagerðarkonan Katariina Lillkvist gerði um
hann leikna brúðumynd. Myndin vísaði til hans sem samkyn -
hneigðs manns og olli það miklu fjaðrafoki. Margir voru þeirrar
skoðunar að gerðir Mannerheims væru mikilvægari en vangaveltur
um persónulegt líf hans, en andstaða við Mannerheim var engu að
síður mjög áberandi í þessari umræðu. Þetta sýnir á einkar skýran
hátt að ímynd hans sem þjóðhetju er finnsku þjóðinni ekki að skapi
þótt ákveðin íhaldsöfl vilji gjarnan gera úr honum slíka hetju.
— Hvaða augum lítur þú munnlegar heimildir í samanburði við aðrar
heimildir? Fylgja munnlegum heimildum sérstakar áskoranir?
Það er rétt að ég taki það strax fram að hér í Finnlandi teljum við
ritaðar persónulegar frásagnir til munnlegra heimilda. Því höfum
við sem myndum Finnsku samtökin um munnlegar heimildir kosið
að nota orðið muistitieto yfir munnlegar heimildir. Þetta er fornt orð
sem bókstaflega útleggst þekking sem geymd er í minni. Við viljum
með þessu leggja áherslu á að munnleg saga byggist á persónu -
legum fróðleik og felur bæði í sér staðreyndir um upplifun fólks og
sársauki og sættir 11
Saga haust 2008 nota:Saga haust 2004 - NOTA 25.11.2008 15:37 Page 11