Saga - 2008, Page 33

Brynjólfur Bjarnason hafi verið að vinna gegn eigin frumkvæði með
óaðgengilegum skilyrðum til jafnaðarmanna um stefnuskrá.
Yfirstjórn Kominterns, þar á meðal Dimitrov, hafi síðan fyllst
áhyggjum þegar hún leit skilyrðin (sín eigin!) í skýrslu flokksfor-
mannsins.37
Jón heldur áfram þversagnakenndri frásögn sinni um andstöðu
Brynjólfs Bjarnasonar við eigið frumkvæði og segir að „klofnings-
bann“ Kominterns hafi „hentað Brynjólfi prýðilega“: „Hann vissi jú
betur en forystumenn Kominterns í Moskvu að líkurnar á fullri
sameiningu flokkanna væru nánast engar og því kæmi klofnings-
bannið beinlínis í veg fyrir sameiningu.“ Jafnframt getur Jón sér
þess til (þvert á fyrri fullyrðingu um merkilegt frumkvæði og
sjálfstæðisviðleitni Brynjólfs) að Einar Olgeirsson hafi verið maður-
inn sem kom því til leiðar að lokum að kommúnistar réðust í stofn-
un Sósíalistaflokksins. En sú flokksstofnun hafi bæði verið í trássi
við vilja Brynjólfs og Kominterns. „Því mætti halda fram að afstaða
Kominterns sé einhvers staðar mitt á milli Brynjólfs og Einars og
fylgismanna hvors um sig“.38 Lokaályktun Jóns er því sú að tvær
fylkingar í Kommúnistaflokki Íslands hafi gert uppreisn gegn línu
alþjóðasambandsins í sameiningarmálinu! Jón skýrir í engu hvernig
Einari Olgeirssyni (sem fengið hafði síðustu viðvörun um brott-
rekstur úr flokknum í réttlínudeilum 1934) hafi tekist að sigrast á
andstöðu flokksformannsins við stefnu sína. Það er ekki að undra,
því að frásögn hans á sér enga stoð í heimildum.
Í bókinni Kæru félagar kemur ókunnugleiki Jóns á skilyrðum
Kominterns einnig berlega fram og leiðir til margbrotins spuna um
leynilegt andóf Brynjólfs Bjarnasonar gegn eigin frumkvæði og
stefnu Kominterns:
Eftir að Brynjólfur kom heim [frá Moskvu] breyttu kommún-
istar nokkuð tillögum sínum um stefnuskrá sameinaða flokks-
ins og virðast Alþýðuflokksmenn hafa litið svo á að þessar
breytingar væru runnar undan rifjum Kominterns, sem setti
nú alveg óaðgengileg skilyrði um sameiningu flokkanna. En
þetta var ekki fyllilega rétt. Viðbæturnar voru fyrst og fremst
mælskuákvæði um blátt bann við trotskíisma í sameinaða
flokknum og fullan stuðning við Sovétríkin. Vissulega voru
þau ákvæði í almennu samræmi við stefnu Kominterns. En þar
eftir skilyrðum kominterns 33
37 Sjá skilyrði Kominterns í viðauka hér á eftir.
38 Jón Ólafsson, „Komintern gegn klofningi,“ bls. 106–107.
Saga haust 2008 nota:Saga haust 2004 - NOTA 25.11.2008 15:37 Page 33