Saga - 2008, Side 43

hættulega ákæru fyrr eða síðar. Ein höfuðathugasemd Florins við
væntanlega stofnun Sósíalistaflokksins var sú að hún hlyti að leiða
til „ríkrar sértrúartilhneigingar“ í flokknum.61 Það var einmitt
ásökun um „sértrú“ sem stofnað hafði lífi Florins í hættu og kostaði
samherja hans tvo lífið. Hann hafði því sínar sérstöku ástæður til
þess að draga fram við Dimitrov öll hugsanleg rök gegn því að
leyfa stofnun Sósíalistaflokksins, þótt hann legði það reyndar ekki
beinlínis til.
Á villigötum
Í grein Jóns Ólafssonar í Sögu segir m.a. um framhaldið:
Hvort þeir Florin og Dimitrov aðhöfðust frekar í málinu er
ekki ljóst. Æðstu stjórnendur sambandsins funduðu ekki um
málið og raunar er ekki að sjá að nokkuð hafi verið fjallað um
Ísland í yfirstjórn þess á milli áranna 1937–1940. Hins vegar má
ef til vill draga einhverjar ályktanir af því að á hinum vel und-
irbúna stofnfundi Sósíalistaflokksins voru lesin upp skeyti frá
sænska og danska kommúnistaflokknum, en engar kveðjur
bárust frá Moskvu. Morgunblaðið virðist þó hafa gert sér ein-
hverja grein fyrir mikilvægi þessa, þar sem í frétt blaðsins af
flokksstofnuninni segir að línan hafi í þetta sinn verið sótt til
Stokkhólms.62
Ekki er um að villast. Jón Ólafsson hefur engar heimildir fundið í
Moskvu um viðbrögð Kominterns við stofnun Sósíalistaflokksins,
heldur aðeins bréf sem lýsir viðbrögðum eins millistjórnanda í
skrifstofupíramída alþjóðasambandsins, manns sem gat stofnað lífi
sínu í hættu með því að taka aðra afstöðu en hann gerði. Að öðru
leyti hvílir niðurstaða Jóns um efnið á getgátu með tvöföldum fyrir -
vara („má ef til vill draga einhverjar ályktanir af því“) auk fráleitr-
ar rangtúlkunar á ummælum Morgunblaðsins 1938.63
eftir skilyrðum kominterns 43
61 Vef. www.jonolafs.bifrost.is. RGASPI. Wilhelm Florin til Georgis Dimitrovs,
ágúst 1938 [afrit].
62 Jón Ólafsson, „Komintern gegn klofningi“, bls. 109.
63 Ekki þarf annað en líta á ósamræmið milli greinarheitis, inngangs- og álykt-
unarorða til að sjá meginbrestina í efnistökum Jóns, sem bárust úr ritrýndu
fræðitímaritinu eins og nýr sannleikur inn í helstu fjölmiðla landsins. Í grein-
arheitinu er þessi afdráttarlausa fullyrðing: „Komintern gegn klofningi.
Viðbrögð Alþjóðasambands kommúnista við stofnun Sósíalistaflokksins“. Í
inngangsorðum er óðar dregið í land: „Tilkynning Einars Olgeirssonar um
Saga haust 2008 nota:Saga haust 2004 - NOTA 25.11.2008 15:37 Page 43