Saga - 2008, Page 89

sem sniðinn er að hugmyndaheimi öryggislögreglunnar. Ekkert er
of smávægilegt til að vera skráð og um leið verður fjöldi hillumetra
skrifaðra skýrslna að mikilvægum mælikvarða á árangur.
Raunar má finna svipaðar vangaveltur um heimildargildi þess-
ara skýrslna í áðurnefndu viðtali við Guðmund Ágústsson í DV.
Aðspurður um hvort hann hafi ekki haft áhuga á að sjá skjölin um
sig frá Stasi, sagði hann:
Mér skilst að það sé til stór mappa um mig hjá Stasi. Ég held
mig langi ekkert til að sjá hana. En skjölin eru fyrir hendi. Og
þá verða menn að hafa í huga að þarna er fyrst og fremst um
að ræða hugrenningar ungs manns með sígarettu um mig. Það
getur verið að hann hafi verið að gera sig breiðan í von um
starfsframa. Ég skrifaði aldrei eitt eða neitt fyrir þá. Hugsan -
lega eru þó til ljósrit af einhverjum ritgerðum eftir mig í skól -
an um eða eitthvað slíkt eða t.d. ástarbréf sem ég skrifaði til
konunnar minnar. Það má vel vera að þau séu þarna öll til og
það væri reyndar gott að geta fengið þau.6
Þessi tilhneiging meðal starfsmanna Stasi, að vilja auka eigin
virðingu með skýrsluskrifum sínum, birtist þýskum almenningi
með afgerandi hætti þegar eitt stærsta dagblað Þýskalands,
Süddeutsche Zeitung, greindi frá því í mars 2007 að stjórnendur
skjala safns Stasi hefðu komist að því að 24 uppljóstrarar, sem emb-
ættismenn Stasi skrifuðu skýrslur um, hefðu aldrei verið til.
Embættismennirnir hefðu einfaldlega búið þá til og skáldað skýrsl -
ur og greinargerðir um þá til þess að auka vegsemd sína og komast
hraðar upp metorðastigann hjá Stasi.7
Í ljósi þessa er skynsamlegt að setja ýmsa fyrirvara við túlkun
skýrslnanna, þótt heimildargildi þeirra sé ótvírætt. Það er einmitt
þess vegna sem Árni Björnsson spyr hvað sé sannleikur þegar þess-
ar skýrslur eru annars vegar.
Íslendingar í leyniskýrslum Stasi
Umræða um tengsl Íslendinga við öryggislögreglu austan járn-
tjaldsins hefur skotið upp kollinum á Íslandi nokkuð reglulega,
bæði á meðan kalda stríðið stóð sem hæst og ekki síður eftir að því
á sumarskóm í desember 89
6 Sama heimild.
7 Vef. „Stasi-Unterlagen in Frage gestellt. Ausser Spesen nichts gewesen“, sjá:
www.sueddeutsche.de/deutschland/artikel/339/104235/, skoðað 2. nóv.
2008.
Saga haust 2008 nota:Saga haust 2004 - NOTA 25.11.2008 15:37 Page 89